Nauczanie zdalne zostało wprowadzone do czasu zahamowania wzrostu zakażeń.

Przygotowania do roku szkolnego 2020/2021 opierały się na analizie doświadczeń z pracy szkół i placówek w czasie ich ograniczonego funkcjonowania od połowy marca do czerwca 2020 r. W tym szczególnym czasie edukacja dzieci i młodzieży nie została przerwana, a proces dydaktyczny był kontynuowany. Odbył się także egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny.

Rozwiązania w zakresie powrotu uczniów do szkół zastosowane w Polsce były podobne do rozwiązań przyjętych w innych państwach europejskich.

W sierpniu przygotowaliśmy poradnik „Dobre praktyki dotyczące funkcjonowania jednostek systemu oświaty w okresie zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19”. Materiał został opracowany na podstawie informacji zebranych przez kuratorów oświaty od dyrektorów szkół. Poradnik zawiera praktyczne wskazówki, jak organizować nauczanie na odległość czy nauczanie w wariancie mieszanym.

Zdalna lekcja może trwać 30 minut

We wrześniu br. wprowadziliśmy ułatwienia w funkcjonowaniu szkół. W tym roku szkolnym czas trwania godziny lekcyjnej prowadzonej zdalnie będzie mógł wynosić od 30 do 60 minut. Wprowadzone przez MEN zmiany pozwalają dostosować czas zajęć edukacyjnych do indywidualnych potrzeb szkoły i charakteru zajęć edukacyjnych. Jednocześnie obowiązuje zasada, że podstawowym wymiarem czasu trwania poszczególnych zajęć edukacyjnych jest 45 minut.

Ponadto dyrektor szkoły może, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, czasowo zmodyfikować tygodniowy lub semestralny rozkład zajęć w zakresie prowadzonych w jednostce systemu oświaty zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć.

Indywidualne nauczanie można prowadzić bez bezpośredniego kontaktu uczeń-nauczyciel, lekcja zdalna może trwać od 30 do 60 minut, a nauczyciel może zmodyfikować tygodniowy rozkład zajęć – to nowe rozwiązania prawne wprowadzone na ten rok szkolny, które są pomocne w organizowaniu kształcenia w czasie pandemii.

Dostęp uczniów do komputera – wyniki badań międzynarodowych

Warunkiem prowadzenia zajęć on-line, np. z wykorzystaniem e-materiałów, jest zapewnienie uczniom dostępu do komputera.

Według danych z badania PISA 2018 nie wszystkie kraje spełniały ten warunek. W Polsce 96% uczniów zgłosiło posiadanie komputera, którego mogą używać do pracy w domu, co jest wartością wyższą niż średnia OECD (89%).

Nauka na odległość

12 sierpnia br. Minister Edukacji Narodowej przygotował 5 rozporządzeń, które pozwoliły szkołom i placówkom – w razie zagrożenia epidemicznego – wprowadzić odpowiednie, dostosowane do sytuacji rozwiązania.

Dzięki tym rozwiązaniom na długo przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego dyrektorzy szkół i placówek dostali narzędzia pozwalające na odpowiednią organizację zajęć w szkole, szczególnie jeśli sytuacja epidemiologiczna zagrozi zdrowiu uczniów.

Rozwijamy Zintegrowaną Platformę Edukacyjną epodreczniki.pl

Nauczyciele i uczniowie w kształceniu na odległość mogą korzystać ze Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej epodręczniki.pl, którą przygotowało MEN. 

Platforma epodreczniki.pl pozwala na planowanie procesu nauki zdalnej i monitorowanie postępów uczniów. Dzięki wbudowanym modułom komunikacyjnym umożliwia ona komunikację pomiędzy nauczycielami i uczniami. ZPE korzysta z danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej. Na podstawie tych danych każdy nauczyciel został przypisany do szkoły albo do kilku szkół (dotyczy tych, którzy prowadzą zajęcia w więcej niż jednej szkole).

Do każdej szkoły przypisano też informacje na temat oddziałów istniejących w danej szkole. Uczniowie zostali przypisani bezpośrednio do danych oddziałów, tak aby odwzorować istniejące podziały na klasy. W ten sposób każdy nauczyciel miał dostęp do klas, w których uczy.

Na platformie znajduje się obecnie ponad 15 tys. materiałów, w tym ok. 8 500 interaktywnych e-materiałów, ponad 3 200 scenariuszy lekcji oraz 107 programów nauczania. Od 1 września opublikowaliśmy 280 nowych e-materiałów.

Zintegrowana Platforma Edukacyjna to nie tylko bezpłatne e-materiały, ale kompletne narzędzie umożliwiające prowadzenie zdalnej nauki, które cały czas się rozwija – zgodnie z potrzebami uczniów i nauczycieli. Konto na ZPE ma ponad 6,3 mln użytkowników.

W odpowiedzi na potrzeby szkół w trakcie pandemii na platformie www.epodreczniki.pl systematycznie uruchamiamy dodatkowe funkcjonalności.

Od 26 sierpnia br. zalogowani nauczyciele i uczniowie mają możliwość spotkań on-line z wykorzystaniem zewnętrznych narzędzi do wideokonferencji. Od 22 września br. nauczyciele mają także dodatkową możliwość tworzenia z materiałów na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej ścieżek nauki, dzięki którym mogą ułożyć plan kształcenia.

Od 1 marca do początku sierpnia br. liczba odsłon platformy to łącznie ponad 120 mln. Liczba odsłon w okresie marzec-czerwiec wynosiła średnio ok. 1 mln odsłon dziennie. 

Wsparcie w kształceniu na odległość

Już od kwietnia br. samorządy mogły wnioskować o środki na zakup sprzętu do zdalnej nauki zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli.

W ramach projektu „Zdalna Szkoła” wsparcie rządu w wysokości ponad 187 mln zł otrzymało 2 790 samorządów (z 2 790 uprawnionych podmiotów). W maju br. uruchomiona została druga edycja projektu „Zdalna szkoła+”. Na ten cel przeznaczono 186 mln zł. Wówczas wsparcie uzyskało 2 465 samorządów (z 2447 uprawnionych) na kwotę 170 mln zł.

Warto przypomnieć, że w ramach programu „Zdalna szkoła+” samorządy mogą sfinansować zakup: komputerów, laptopów, ale także oprogramowania, ubezpieczenia sprzętu, mobilnego dostępu do internetu.

Kolejna edycja programu „Aktywna tablica”

Ruszyła kolejna edycja rządowego programu „Aktywna tablica”, która będzie realizowana w latach 2020-2024. Szkoły jeszcze w tym roku mogą wnioskować o udzielenie wsparcia finansowego na zakup laptopów wraz ze sprzętem umożliwiającym przetwarzanie wizerunku i głosu udostępnianego przez ucznia lub nauczyciela w czasie rzeczywistym za pośrednictwem transmisji audiowizualnej. Na ten cel mamy 361 455 000 zł, z czego w tym roku do wykorzystania będzie 35 mln zł.

Program będzie finansowany w 80 proc. ze środków budżetu państwa i w 20 proc. z wkładu własnego organów prowadzących szkołę, z wyjątkiem przekazania wsparcia na zakup inwestycyjny – wówczas wkład własny wzrośnie do 50 proc.

W kolejnych latach program skoncentrowany będzie na wspieraniu placówek, które realizującą kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Placówki te będą mogły być doposażanie w sprzęt, pomoce dydaktyczne oraz narzędzia do terapii. Program będzie też nadal uwzględniał sytuację, w której nauczanie i uczenie się jest prowadzone w ramach kształcenia na odległość (zakup tablic interaktywnych, projektorów i monitorów dotykowych).

Dodatkowo przekazaliśmy 520 wybranym szkołom 13 tys. tabletów z dostępem do internetu. To sprzęt pochodzący z puli 40 tys. komputerów, które wspólnie z NASK przekażemy 1 600 szkołom działającym w programie OSE.

Szkolne Pakiety Multimedialne to jedno z wielu działań rządu, którego celem jest doposażenie szkół w sprzęt komputerowy. Taki szkolny pakiet NASK składa się z 25 tabletów wraz z etui, klawiaturą, rysikiem i usługą mobilnego dostępu do sieci internetu świadczoną do końca roku szkolnego 2020/2021.

W poprzednim roku szkolnym w ramach konkursu #OSEWyzwanie do 764 szkół z miejscowości liczących do 50 tys. mieszkańców trafiły mobilne pracownie komputerowe. W sumie szkołom przekazano 12 224 laptopy, które są wsparciem w prowadzeniu lekcji i korzystaniu z internetowych zasobów edukacyjnych. Wartość pojedynczego zestawu (jednej pracowni) to 34 439 zł.

W ramach kolejnego działania rząd przeznaczył 130 mln zł na zakup m.in. komputerów dla dzieci, które przebywają w pieczy zastępczej. Pomoc ta jest skierowana zarówno do dzieci z domów dziecka, jak i innych placówek rodzinnych. W całej Polsce w pieczy zastępczej umieszczonych jest ponad 72,5 tys. dzieci, w tym ponad 16,7 tys. w placówkach oraz ponad 55,5 tys. dzieci w pieczy o charakterze rodzinnym. Zadanie jest finansowane w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (na lata 2014-2020) współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego.

www.gov.pl/zdalnelekcje

Nauczyciele i uczniowie podczas kształcenia na odległość mogą korzystać z portalu gov.pl/zdalnelekcje. Serwis został uruchomiony na wiosnę, tuż po czasowym zawieszeniu zajęć w szkołach ze względu na epidemię COVID-19.

Dzięki materiałom zamieszczonym w serwisie gov.pl/zdalnelekcje nauczyciele otrzymują pomoc dydaktyczną i merytoryczną stanowiącą inspirację, jak również wsparcie w bieżącej pracy. Uczniowie zaś mają dostęp do interesujących i pomocnych zasobów edukacyjnych, dzięki którym rozwijają umiejętność samokształcenia.

„Zdalne Lekcje” to już ponad 2 500 lekcji on-line i blisko 10 000 odnośników do cyfrowych zasobów. Sukcesywnie są tam zamieszczane nowe propozycje materiałów dydaktycznych, z których nauczyciele mogą korzystać podczas zajęć z uczniami szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Materiały powstają we współpracy z ekspertami, nauczycielami oraz metodykami z jednostek podległych Ministerstwu Edukacji Narodowej i KPRM.

Szybki internet w szkołach – Ogólnopolska Sieć Edukacyjna (OSE)

Jest to wspólne przedsięwzięcie realizowane od 2017 roku przez Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Cyfryzacji. Operatorem projektu jest Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy.

Program OSE wprowadzono w celu zapewnienia szkołom szerokopasmowego dostępu do bezpiecznego internetu, podnoszenia poziomu kompetencji cyfrowych uczniów, umożliwienia wspomagania procesu kształcenia w szkołach poprzez dostęp do zasobów dostępnych w internecie oraz wyrównania szans edukacyjnych wszystkich uczniów w Polsce.

Do 23 października br. 19 927 szkół zgłosiło chęć przystąpienia do OSE. 19 429 placówek wypełniło ankiety techniczne, co otwiera drogę do przyłączenia szkoły do OSE. Ponad 18 800 dyrektorów szkół podpisało już umowy o świadczenie usług OSE. Z kolei do OSE jest już podłączonych 15 616 szkół, z czego 13 300 placówek w pełni korzysta z usług OSE.

Rozwijanie kompetencji cyfrowych nauczycieli 

Do pracy z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość nauczyciele są przygotowywani już w trakcie studiów wyższych. Każdy absolwent studiów w specjalności nauczycielskiej nabywa kompetencje w zakresie skutecznego wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnej w realizacji zadań dydaktycznych.

Czynni nauczyciele mają możliwość rozwijania kompetencji cyfrowych w ramach form doskonalenia oferowanych przez placówki doskonalenia nauczycieli lub biblioteki pedagogiczne. W obecnej perspektywie finansowej EFS 2014-2020 w Programie Operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój (Działanie 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty) realizowane są szkolenia i działania doradcze w zakresie rozwijania u uczniów kompetencji kluczowych. Dotyczy to również korzystania z nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych przez kadrę placówek doskonalenia nauczycieli, poradni psychologiczno-pedagogicznych, bibliotek pedagogicznych oraz kadry kierowniczej oświaty.

Blisko 50 mln zł zostanie przeznaczonych na przeszkolenie 32 tys. pracowników placówek doskonalenia nauczycieli, bibliotek pedagogicznych i nauczycieli z zakresu prowadzenia kształcenia na odległość. Projekt powstał z inicjatywny MEN, a realizuje go Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Projekt „Lekcja:Enter”

Dodatkowo w ramach projektu „Lekcja:Enter” z wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych w codziennej pracy z uczniami zostanie przeszkolonych 75 tys. nauczycieli. Na ten przeznaczono 50 mln zł.

Na stronie „Lekcja:Enter” zamieszczono materiały szkoleniowe związane z nauczaniem on-line. Nauczyciele mogą w nich znaleźć podpowiedzi dotyczące dodatkowych zasobów i narzędzi internetowych w kształceniu na odległość, w tym zestawy kilkunastu tutoriali. Materiały przygotowali eksperci biorący udział w projekcie „Lekcja: Enter”.

Projekt „Lekcja: Enter” finansowano ze środków UE, a realizują go podmioty wyłonione w konkursie: Fundacja Orange, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego oraz Instytut Spraw Publicznych.

Dzięki funduszom europejskim za 76 mln zł blisko 10 tys. nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej otrzyma wsparcie rozwoju kompetencji w zakresie nauczania programowania.

Polscy nauczyciele stanowią liczną grupę wśród nauczycieli uczestniczących w europejskim programie eTwinning. To platforma współpracy dla kadry szkolnej (nauczycieli, dyrektorów szkół, bibliotekarzy, itp.) z jednego z krajów europejskich, które komunikują się, współpracują, realizują wspólne projekty oraz dzielną się doświadczeniami. Na ponad 800 tys. uczestników programu, ponad 70 tys. to nauczyciele z Polski.

Środki higieny osobistej dla szkół

Jeszcze przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego lub tuż po jego rozpoczęciu do szkół i placówek oświatowych trafiło 17,7 tys. dyspenserów, 55 mln maseczek, 6,8 mln litrów płynów do dezynfekcji oraz 75 tys. termometrów bezdotykowych. Środki ochrony indywidualnej były przekazywane przez Ministerstwo Zdrowia przy współpracy z MEN.

Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji Narodowej