Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Musicon znalazł się w muzeum nie po to, żeby na niego patrzeć, ale żeby poznać i jak najpełniej wykorzystać jego bogaty potencjał dydaktyczny i terapeutyczny. To pierwsza rzecz, jakiej doświadczyli rodzice, nauczyciele, wychowawcy oraz dzieci w dniu otwarcia Sali Musicon. Stała się ona częścią wystawy stałej w efekcie współpracy partnerskiej z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina.

– Musicon już od dłuższego czasu jest obecny m.in. na organizowanych przez nas wydarzeniach. Od dziś na co dzień będzie służył nie tylko grupom zorganizowanym, ale także osobom zwiedzającym Muzeum Fryderyka Chopina indywidualnie, w tym rodzinom. W dobie cyfryzacji jest to narzędzie szczególne, bo analogowe, które ma szansę przyczynić się do podniesienia poziomu edukacji muzycznej w naszym kraju. A przy tym jest to polski produkt, którym możemy się chwalić – powiedział dr Seweryn Kuter, kustosz Muzeum Fryderyka Chopina.

– Muzeum Fryderyka Chopina to bardzo ważne miejsce na mapie świata muzycznego. Dlatego cieszy nas bardzo, że jest tu Musicon. Fryderyk był geniuszem, miał szczególny dar. My wierzymy, że każde dziecko ma ten dar, czasem głębiej ukryty. Musicon pozwala go wydobyć. Mówimy między sobą, że Musicon dmucha dzieciom w skrzydła, dając im poczucie własnej sprawczości – podkreślił Kamil Laszuk z M Sp. z o.o., pomysłodawca i współtwórca Musiconu.

To zarazem instrument i zabawka, urządzenie mechaniczne i laboratorium, które powstało w efekcie projektu „Musicon – innowacyjne muzyczne pomoce dydaktyczno-terapeutyczne dla dzieci i młodzieży”. Na jego opracowanie NCBR przekazało ponad 1 mln zł dofinansowania z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój (POIR).

Zespół Musiconu pokazał nauczycielom i edukatorom zebranym w Muzeum Fryderyka Chopina paletę możliwości pracy z tym narzędziem. Stała się ona jeszcze bogatsza dzięki projektowi „M-Terapia – innowacyjny zestaw terapeutyczny dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami i dysfunkcjami znoszący bariery w edukacji". Został on zrealizowany wraz z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach w latach 2020-2023. W tym przypadku dofinansowanie z NCBR (program POIR) to ponad 3,6 mln zł, a wartość projektu – 5,4 mln zł. Okazuje się, że odpowiednia praca w Musiconem wspomaga terapię, pozwalając dzieciom szybciej się rozwijać.

Uczy, bawi, uwrażliwia

Musicon, owszem, trafia do muzeów, i to nie tylko w Polsce, ale też w Australii, Stanach Zjednoczonych czy Belgii. Jednak w pierwszym rzędzie są nim zainteresowane rozmaite placówki, takie jak np. żłobki, przedszkola, szkoły, domy kultury, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, szpitale dziecięce, fundacje. Można go bowiem regularnie wykorzystywać w pracy edukacyjnej, terapeutycznej czy animacyjnej – indywidualnej i grupowej. Musicon zaciekawia dzieci, a scenariusze zajęć ogranicza tylko wyobraźnia. Wciąż opracowywane są także kolejne moduły dźwiękowe i obrazkowe, a także dodatkowe instrumenty, partytury i inne pomoce, które mogą wykorzystywać prowadzący.

Jak tłumaczył Jakub Kozik, współtwórca wynalazku, jego atuty to m.in. wszechstronne stymulowanie rozwoju, możliwość eksperymentowania i oddziaływania poprzez słuch, wzrok i dotyk równocześnie. Musicon, który jest urządzeniem analogowym, rozwija umiejętności muzyczne i matematyczne poprzez wprowadzanie w świat rytmów oraz odkrywanie mechanizmów kodowania. Pobudza wyobraźnię, kształci pamięć, rozwija umiejętności manualne, ułatwia komunikację i odnalezienie się w grupie – zapewniając przy tym doskonałą zabawę. Daje też pole do samodzielnej eksploracji. Za pomocą gumek recepturek dziecko może zaprojektować kształt, narysować ulubione zwierzę, słowo lub cyfrę – a następnie to usłyszeć.

– Podczas pracy z Musiconem możemy więcej dowiedzieć się o danym dziecku, poznać jego potrzeby i dostosować do nich zajęcia – powiedział.

Ten ostatni aspekt jest szczególnie ważny w przypadku dzieci ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi. Natalia Komar-Piątyszek, pedagog i arteterapeutka, tłumaczyła, jak w projektowaniu lekcji, spotkań lub sesji terapeutycznych można wykorzystywać pacynki „The Musicons”, które są częścią pakietu towarzyszącego Musiconowi. W ich różnorodnych charakterach mogą się odnaleźć dzieci m.in. z ADHD, zaburzeniami mowy, w spektrum autyzmu. Pacynki ułatwiają zarazem dostrzeganie i zrozumienie potrzeb innych uczestników zajęć. Stymulują rozwój sensoryczny, społeczny i emocjonalny.

– Musicon pozwala zaangażować każde dziecko. W pracy z dziećmi trzeba pamiętać, że powinniśmy przede wszystkim wychować dobrych ludzi, którzy potrafią widzieć innych i reagować na to, gdy komuś dzieje się krzywda. Wykluczanie jakiegokolwiek dziecka z grupy jest zawsze stratą dla grupy – zaznaczyła Natalia Komar-Piątyszek.

Okazuje się, że najnowszy kierunek oddziaływania Musiconu to osoby dorosłe, w tym seniorzy. W przypadku tej zróżnicowanej grupy można liczyć na wsparcie w redukcji stresu, wyzwalaniu kreatywności i budowaniu relacji społecznych.

W Muzeum Fryderyka Chopina odbyła się też dyskusja o tym, jak z korzyścią dla dzieci zachować równowagę pomiędzy nauką z zastosowaniem narzędzi cyfrowych i analogowych. Spotkanie zakończyły kilkugodzinne otwarte warsztaty dla nauczycieli i edukatorów, wprowadzające w codzienną pracę z Musiconem.

• Dowiedz się więcej o projektach „Musicon – innowacyjne muzyczne pomoce dydaktyczno-terapeutyczne dla dzieci i młodzieży” oraz „M-Terapia – innowacyjny zestaw terapeutyczny dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami i dysfunkcjami znoszący bariery w edukacji”