Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Program był pierwszym, który NCBR realizowało w nowatorskiej formule zamówień przedkomercyjnych. Jego celem było opracowanie rozwiązań niedostępnych dotąd na rynku, dzięki którym obecnie używane bloki energetyczne klasy 200 MW mogłyby harmonizować podaż energii w sieci wykorzystującej energię także z OZE. Produkcja energii ze źródeł odnawialnych jest uzależniona od zmieniających się warunków pogodowych. Opracowane technologie pozwolą na elastyczniejsze sterowanie pracą bloków klasy 200 MW, tym samym zapewniając potrzebną rezerwę mocy w takim systemie. Wśród celów programu uwzględniono również parametry związane z potrzebą zapewnienia ich niskiej emisyjności.

– To efekt wielu lat pracy zespołu NCBR i zaangażowanych podmiotów. W III fazie wzięło udział trzech wykonawców. Wszyscy dostarczyli rozwiązania, dzięki którym możliwe będzie zmodernizowanie starzejących się bloków energetycznych w Polsce i nie tylko. W Centrum przywiązujemy ogromną wagę do rozwoju zielonych technologii i nasza agenda jest tu niezwykle szeroka. W tak strategicznym obszarze, jakim są dostawy energii do systemu musimy jednak pamiętać o stabilności w jej dostarczania tu i teraz, w aktualnych uwarunkowaniach. Dzisiejsza sytuacja geopolityczna pokazuje wyraźnie, że to właśnie bloki 200 MW mogą w przyszłości stabilizować system korzystający z OZE. Dzięki rozpoczętemu w 2017 roku w NCBR programowi „Bloki 200+” jest to możliwe – podsumował dr Remigiusz Kopoczek, p.o. dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

W dniu 1 marca 2022 roku Komisja Konkursowa potwierdziła kompletność i formalnie przyjęła „Dokumentację metody” od wykonawców projektu w Programie „Bloki 200+”. Była to ostatnia czynność wynikająca z zapisów umowy. Wykonawcami w trzeciej fazie byli: Przedsiębiorstwo Usług Naukowo-Technicznych „Pro Novum” Sp. z o.o., Konsorcjum: Polimex Warszawa SA (lider konsorcjum), Transition Technologies SA, Energoprojekt Warszawa SA, Politechnika Warszawska, Polimex Energetyka Sp. z o.o., Transition Technologies – Advanced Solutions Sp. z o.o. oraz Transition Technologies – Control Solutions sp. z o.o. oraz Konsorcjum RAFAKO SA (lider konsorcjum) oraz RAFAKO Innovation Sp. z o.o. Na realizację zadań w trzeciej fazie otrzymali oni kolejno 12,4 mln zł; 62,5 mln zł oraz 86,6 mln zł. Łączny budżet programu obejmujący wszystkie fazy wyniósł 180 mln zł.

Każdy z wykonawców wykazał się oczekiwanymi umiejętnościami w osiągnięciu wymaganych parametrów zadań cząstkowych obowiązkowych i wybranych przez siebie zadań fakultatywnych. Jedynie w przypadku zadania cząstkowego nr 2 Grupy I „Czas rozruchu ze stanu gorącego – 1,5 h” RAFAKO SA nie osiągnął wymaganego czasu uruchomienia, jednakże wykazano znaczne skrócenie czasu rozruchu w stosunku do czasu sprzed przeprowadzonej modernizacji, tj. z okresu rozruchu trwającego 3 godziny 49 minut do 1 godziny 43 minut, co oceniono jako istotny rozwój stosowanej metody i uznano za rozwiązanie innowacyjne, tym bardziej że mieszczące się w przedziałach czasowych Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych Polskich Sieci Elektroenergetycznych.

Nad tworzeniem regulaminu czuwał oraz pomocą w ocenie merytorycznej składanych wyników pracy zajmował się Doradca Techniczny – Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie. Weryfikacją składanych wycen planowanych prac zajmowała się firma EMCA S.A. z Warszawy. Nadzór nad realizacją prac fazy III – prace na blokach referencyjnych oraz nad prawidłowością wykonania dokumentacji w tym „Dokumentacji metody” sprawowała specjalistyczna firma Termall Sp. z o.o. ROZRUCH MOC EKOLOGIA z Bełchatowa.

Natomiast pomiary przed i po wykonaniu prac na bloku referencyjnym wykonywało konsorcjum firm Przedsiębiorstwo Badań i Analiz Energetycznych ENERGOTHERM Sp. z o.o. z Przeźmierowa i Zakład Badawczo – Projektowy INWAT Sp. z o.o. z Łodzi.

Program był realizowany w trudnym okresie panującej w Europie pandemii COVID-19, co spowodowało zmiany terminu wykonania poszczególnych faz programu, jednakże nie przeszkodziło to w osiągnięciu pozytywnych wyników. Jest to dzisiaj szczególnie ważne ze względu na mocne zachwianie podażą i dostępnymi źródłami energii na świecie, a w szczególności w Europie. Skutki nakładanych na Federację Rosyjską sankcji w obszarze dostaw gazu i ropy odczuwalne będą również dla innych państw. Miejsce dotychczas sprowadzanych surowców energetycznych zastąpią inne źródła energii, m.in. węgiel.

Aby w pełni skorzystać z wypracowanej metody, zgodnie z art. 25 umowy „Komercjalizacja Wyników Prac B+R” wykonawcy projektu zgodnie z zawartą z NCBR umową zobowiązani są do komercyjnego wdrażania wypracowanych rozwiązań. Będzie to wymagało współpracy z wytwórcami energii, Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi oraz regulatorem rynku. Współdziałanie tych instytucji może przyczynić się do szybkiej komercjalizacji opracowanych technologii. Jest to bardzo istotne szczególnie w obecnej sytuacji na globalnym rynku paliw.

---

Niniejszy program finansowany jest ze środków projektu pozakonkursowego pod nazwą „Podniesienie poziomu innowacyjności energetyki węglowej poprzez opracowanie zbioru rozwiązań dotyczących modernizacji, przebudowy lub zasad eksploatacji bloków klasy 200 MWe” (nr POIR.04.01.03-00-0001/17), który jest realizowany w ramach poddziałania 4.1.3 Innowacyjne metody zarządzania badaniami Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.