Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

"Małe i średnie przedsiębiorstwa są motorem polskiej gospodarki. Prace badawczo-rozwojowe, które prowadzą pozwalają na wytworzenie technologii wzmacniających ich konkurencyjność. Cieszy mnie, gdy te technologie pomagają również rozwiązać problemy z którymi się mierzymy na co dzień." – powiedział Wojciech Murdzek, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

Dane przedstawione w „Krajowych ramach strategicznych. Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 2014 – 2020” wskazują, iż w Polsce, co piąte dziecko ma różnego rodzaju problemy z zaburzeniami słuchu i mowy. Wymagają one okresowej bądź stałej opieki audiologicznej, logopedycznej, foniatrycznej oraz psychologicznej. Z powodu powyższych zaburzeń duży odsetek populacji ma problemy w adaptacji w środowisku szkolnym, wykryte zaburzenia komunikowania się, a także ograniczenia w przyswajaniu wiedzy czy mniejszą znajomość języka. Ponadto, trudności w czytaniu, mówieniu i pisaniu.

"Dzięki grantom z programu Inteligentny Rozwój możemy wspierać innowacyjne projekty polskich firm. W przypadku projektu Industi to również rzeczywista pomoc osobom, które mają wady wymowy i dysfunkcje słuchu. To dobry przykład tego, jak Fundusze Europejskie przyczyniają się do podniesienia jakości życia, a biznes angażuje się w działania prodostępnościowe i prospołeczne" – ocenia Małgorzata Jarosińska-Jedynak, minister funduszy i polityki regionalnej.

System będzie stanowić nowość w dziedzinie leczenia wad wymowy oraz przyczyni się do rozwoju rynku usług telemedycznych. Przezwyciężenie obecnych barier technologicznych poprzez opracowanie technologii systemu VSTS pozwoli na stosowanie personalizowanej terapii leczenia wad wymowy. Wykorzystanie modułu modeli terapeutycznych oraz modułu spersonalizowanego programu terapii zapewni efektywność terapii, zwłaszcza wśród najmłodszych pacjentów. VSTS zapewni lekarzom dostęp do wyników swoich pacjentów oparty na algorytmicznym module analiz efektów i module walidacji poprawności ćwiczeń w czasie zbliżonym do rzeczywistego.

"W obecnym stanie techniki metody leczenia wady wymowy są nieefektywne, czasochłonne i szczególnie trudne do prowadzenia dla najmłodszych pacjentów. Firma Industi, która ma doświadczenie w opracowaniu produktów medycznych, postanowiła zmienić ten stan rzeczy" – komentuje Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. "W zespole B+R spółki znajdują się specjaliści z zakresu językoznawstwa, otolaryngologii, logopedii, audiologii, ortodoncji, biocybernetyki, inżynierii biomedycznej oraz mechatroniki. Interdyscyplinarny zespół jest podstawą przy prowadzeniu projektów badawczo-rozwojowych."

VSTS będzie wyposażony w programy oraz wielopoziomowe gry terapeutyczne dostosowane do modeli terapeutycznych, które za pomocą wizualizacji będą wspierać korygowanie artykulacji poszczególnych głosek przez pacjentów. Zapewni to wyższą efektywność terapii, monitorowanie postępów oraz szybką korekcję wadliwej wymowy. Terapia z wykorzystaniem gier i programów zapewni graficzny feedback dla pacjentów oraz sprawi, że proces terapii będzie mniej uciążliwy od obecnych metod leczenia.

Globalny problem wad słuchu

Prawidłowy słuch wiąże się z procesem nabywania mowy oraz właściwym jej odbiorem, czyli zdolnością odbioru, analizy i syntezy wszystkich zjawisk akustycznych. Zaburzenia słuchu wpływają bezpośrednio na rozwój mowy, a jej brak zakłóca procesy poznawcze, myślowe, utrudniając przy tym rozwój społeczny i emocjonalny. "Wg raportu WHO 60% przypadków utraty słuchu wynika z przyczyn, którym można zapobiegać już na etapie dzieciństwa. Badania zaburzeń językowych ukazują, iż nawet ok. 25% dzieci jest obciążona wadami wymowy" – wyjaśnia Michał Waszczyk, project manager w spółce Industi. "Najczęstszymi zaburzeniami wymowy występującymi w okresie szkolnym są różne rodzaje dyslalii (najczęściej sygmatyzm z zaburzoną realizacją głosek dentalizowanych i rotacyzm) jak również jąkanie."

Dodatkowo, dane WHO (raport Childhood hearing loss, Strategies for prevention and care) informują, iż 360 milionów ludzi na świecie żyje z ubytkiem słuchu, a prawie 32 mln z nich stanowią dzieci. Dane epidemiologiczne odnoszące się do problemu niedosłuchu na świecie wykazują, że 2-3 na 1000 dzieci rocznie rodzi się z wadą słuchu. U następnych 2-3 rozwinie się różnego stopnia niedosłuch. WHO szacuje, że 1,1 miliarda młodych ludzi (w wieku 12-35 lat) na całym świecie może być zagrożonych ryzykiem utraty słuchu z powodu narażenia na głośne dźwięki. Badania epidemiologiczne przeprowadzone wśród osób dorosłych wykazały różnego rodzaju zaburzenia słuchu, które dotyczą ok. 30% populacji. Liczba ta będzie rosnąć na skutek postępu cywilizacyjnego i technologicznego. Niedosłuch polega na nieprawidłowym przewodzeniu i/lub odbiorze dźwięków. Bezpośrednio zaburzenia słuchu przekładają się na zaburzenia mowy.

"Opracowując projekt przede wszystkim kierowała nami chęć pomocy i wyjścia naprzeciw zarówno dzieciom jak i osobom dorosłym z zaburzeniami mowy, dyslalią, dyzartrią, afazją i oligofazją. Liczne rozmowy w szerokim gronie specjalistów z naszego zespołu doprowadziły do opracowania koncepcji Stymulatora Artykulacji wraz ze zgłoszeniem patentu. Równolegle Industi współpracowało w ramach projektów z obrębu problematyki zaburzeń słuchu i mowy bacznie analizując współczesną wiedzę medyczną oraz jej przekładanie się na formy terapii" – tłumaczy Michał Waszczyk. "VSTS jest odpowiedzią na współczesne problemy, odciążając pod względem czasowym i ekonomicznym zarówno pacjenta jak i terapeutę czy lekarza odpowiedzialnego za proces terapeutyczny."

Spersonalizowana terapia mowy

Założeniem VSTS jest oparcie spersonalizowanej terapii mowy dla pięciu grup zaburzeń, w której dla każdej grupy zostanie osadzonych 11 modeli korekcji artykulacji głosek dla dwóch grup wiekowych - dzieci i osób dorosłych. Terapia ta zostanie dostosowana do indywidualnej wady wymowy i pacjenta realizowana za pomocą interaktywnej gry terapeutycznej.

Virtual Speech Therapy System umożliwi wzmocnienie percepcji słuchowej, dotykowej i wzrokowej w zakresie odpowiadającym za odbiór bodźców charakterystycznych dla poszczególnych dźwięków mowy. Usprawnianie artykulacji wymaga powtarzania ćwiczeń kilka razy dziennie, często przez kilkanaście miesięcy, a nawet lat. Opracowany system w sposób istotny poprawi autokontrolę słuchową, dotykową i wzrokową w procesie mówienia. Dzięki atrakcyjnej interaktywnej formie terapii zachęci do systematycznych ćwiczeń i zminimalizuje zjawisko męczliwości motorycznej, powszechnie występującej w terapii wad wymowy. Zastosowanie wkładki terapeutycznej wysyłającej i odbierającej sygnały z biokompatybilnych sensorów umiejscowionych we wkładce ortodontycznej zamiast ingerencji szpatułką lub palcem przez terapeutę zwiększy efektywność i komfort terapii. System w oparciu o układ sensorów zapewni bieżącą informacje zwrotną o postępach pacjenta w terapii wad wymowy, co znacząco zwiększy możliwości terapii domowej.

"Środki pozyskane ze wsparcia NCBR stanowią doskonały stymulant dla szybszego rozrostu firmy i wzmocnienia jej działalności badawczo-rozwojowej. Dzięki temu „zastrzykowi kapitału” zaistniała możliwość szerszej współpracy ze środowiskiem naukowym w celu wypracowania innowacji produktowej, a następnie jej komercjalizacji. Industi w 2016 opracowało i opatentowało Stymulator artykulacji. Dzięki otrzymanemu grantowi zaistniała możliwość jego rozbudowy, aktualizacji oraz wdrożenia" – dodaje Michał Waszczyk.

Wzrastający odsetek osób z wadami wymowy, stwarza konieczność sięgania po coraz sprawniejsze narzędzia wykorzystywane w terapii logopedycznej. Aplikacje logopedyczne pozwalają na urozmaicenie żmudnej i długotrwałej terapii. Wśród wielu systemów proponowanych na polskim rynku nie wszystkie trafiają idealnie w potrzeby odbiorców, co w przypadku osób borykających się z problemami komunikacyjnymi jest szczególnie istotne.

Dofinansowanie innowacyjnych projektów

Dofinansowanie jest efektem pozytywnej oceny projektu firmy w konkursie Szybka Ścieżka, realizowanym w ramach środków Funduszy Europejskich przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, agencję wykonawczą ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Łącznie w tej edycji konkursu NCBR przyznał 1,9 mld dofinansowania na innowacyjne projekty.

Przedsiębiorcy będą mieli kolejną szansę zgłosić do dofinansowania swoje przełomowe projekty – 1 lipca NCBR ogłosi kolejny już w tym roku nabór w konkursie Szybka Ścieżka, który ruszy 3 sierpnia i zakończy się 14 września. Konkurs cechuje brak ograniczeń tematycznych, poza wymogiem wpisywania się projektu w jedną z Krajowych Inteligentnych Specjalizacji. Trwają także nabory w konkursach tematycznych „Szybka Ścieżka – OZE w transporcie” (do 10 lipca), „Szybka Ścieżka – Koronawirusy” (do 31 grudnia) oraz Szybka Ścieżka dla MŚP z certyfikatem Seal of Excellence (do 30 września).
Wszystkie osoby zainteresowane ofertą konkursową mogą kierować swoje pytania do Punktu Informacyjnego NCBR – telefonicznie, poprzez wiadomości e-mail lub za pomocą spotkań online. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju organizuje również szkolenia online dla wnioskodawców – można je znaleźć na kanale Centrum na YouTube – NCBRnews.