Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

W Białymstoku, mieście otwartym na naukowców, przedsiębiorców i pasjonatów innowacji, uczestniczyliśmy w 10. Kongresie Klastrów Polskich, nad którym NCBR objęło Patronat Honorowy. Jest to cykliczne wydarzenie organizowane przez Związek Pracodawców Klastry Polskie, reprezentujący ponad 40 klastrów i inicjatyw klastrowych. Podczas jubileuszowej edycji rozmowy koncentrowały się na roli i rozwoju klastrów w kontekście 20 lat Polski w Unii Europejskiej i wykorzystania Funduszy Europejskich w kolejnych latach.

Obrady odbywały się w nowoczesnej przestrzeni Opery i Filharmonii Podlaskiej – Europejskiego Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki, gdzie głos innowatorów rezonował szczególnie dobitnie.

Czym są klastry? To wzajemnie powiązane firmy, dostawcy, wyspecjalizowane podmioty świadczące sobie wzajemnie usługi, działających w pokrewnych dziedzinach, we współpracy z instytucjami, które zarówno ze sobą konkurują, jak i współpracują. To prowadzi do ogólnej przewagi konkurencyjnej uczestników klastra, a pośrednio także przyczynia się do wzrostu konkurencyjności gospodarki. Klastry przyczyniają się też do specjalizacji w regionach, służą ich aktywizacji gospodarczej, poprawie warunków pracy, wymianie produktów i informacji, a co za tym idzie, budują innowacyjność.

Dr Maria Śmietanka, zastępca dyrektora Działu Krajowego Punktu Kontaktowego w NCBR, pierwszego dnia wydarzenia wzięła udział w panelu pt. „Innowacje i rozwój potrzebują inwestycji”. Dyskusję tę moderował Krzysztof Krystowski, prezes Związku Pracodawców Klastry Polskie oraz Śląskiego Klastra Lotniczego. Głos zabierali również przedstawiciele Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego.

Nasza ekspertka mówiła o finansowaniu przez NCBR badań i innowacji w ramach licznych programów krajowych, strategicznych, międzynarodowych, a także realizowanych ze środków Funduszy Europejskich (FENG i FERS). Skupiła się jednak na programie Horyzont Europa, finansowanym centralnie przez Komisję Europejską, w którym Krajowy Punkt Kontaktowy (a co za tym idzie NCBR) nie dzieli funduszy, ale wspomaga polskie instytucje w ubieganiu się o nie. Podkreślając wagę współpracy nauki z przemysłem, która jest niezbędna, choć nie tylko w polskich warunkach stanowi wyzwanie, prelegentka zachęcała też innowatorów do angażowania się we współpracę międzynarodową.

– Taka współpraca pozwala polskim instytucjom wypłynąć na szersze wody, nawiązać nowe kontakty, a w konsekwencji otwiera nowe rynki dla atrakcyjnych produktów, o których bez włożenia w to wysiłku zagraniczni partnerzy nie mieliby szansy się dowiedzieć – uważa Maria Śmietanka.

Podczas 10. Kongresu Klastrów Polskich zagłębiliśmy się też w temat współpracy naukowej zacieśnianej dzięki klastrom i transferu nowych technologii do gospodarki. To temat bliski Agacie Rakowskiej, p.o. dyrektor Działu Rozwoju Innowacyjnych Metod Zarządzania Programami w NCBR, która została zaproszona do panelu moderowanego przez dr hab. Katarzynę Chebę, prof. ZUT, wiceprezeskę zarządu Lubuskiego Klastra Metalowego. W gronie dyskutantów znaleźli się przedstawiciele Sieci Badawczej Łukasiewicz, Uniwersytetu Zielonogórskiego, Politechniki Białostockiej oraz firmy PHU POLIGRAF Wiesław Kasprowiak.

Jak zaznaczyła Agata Rakowska, klastry odgrywają kluczową rolę w poszukiwaniu i wdrażaniu nowych technologii oraz innowacyjnych rozwiązań poprzez tworzenie wartościowych platform współpracy między biznesem, nauką i administracją. Dzięki tym wspólnym działaniom klastry ułatwiają transfer technologii i stymulują konkurencyjność.

– W działalności NCBR najpowszechniejszym modelem jest dofinansowanie innowacyjnych projektów B+R funduszami ze środków krajowych lub europejskich, na czele ze sztandarowymi naborami Ścieżki SMART w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Ale oferujemy też programy w formule innowacyjnych zamówień publicznych, zamówień przedkomercyjnych, inspirowane praktyką amerykańskiej agencji DARPA, które skupiają się na rozwiązywaniu predefiniowanych wyzwań technologicznych. Zapraszamy do współpracy – zachęcała Agata Rakowska. Nasza ekspertka zwróciła w tym kontekście uwagę także na rolę instrumentów zwrotnych.

10. Kongres Klastrów Polskich, który odbywał się w dniach 6-7 listopada w Białymstoku, był dla jego uczestników okazją zarówno do zastanowienia się nad nowymi kierunkami rozwoju, jak i  do spojrzenia na historię i osiągnięcia klastrów.