Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Realizacja zasad równych szans i niedyskryminacji wyraża się na uczelniach m.in. poprzez zapewnienie odpowiedniej infrastruktury i taką organizację procesu kształcenia, która zapewni dostosowanie studiów do potrzeb wszystkich studentów, w tym tych z niepełnosprawnościami. Dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich już ponad 200 polskich uczelni podjęło konkretne działania na rzecz znoszenia barier w edukacji na poziomie wyższym. Konkurs „Uczelnia dostępna”, który to umożliwił, ma już pierwszego następcę.

Poprzez nabór „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” NCBR po raz kolejny pomoże polskim uczelniom podjąć aktywne działania, dzięki którym otworzą się na studentów ze szczególnymi potrzebami.

– Budżet konkursu wynosił pierwotnie 150 mln zł. Zdecydowaliśmy się jednak go zwiększyć o 50 mln zł. Im szybciej nastąpi likwidacja barier w dostępie do studiów, tym lepiej, a wszyscy wiemy, że oprócz dobrych pomysłów, do zapewniania równych szans konieczne są pieniądze – mówi dr Jacek Orzeł, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. – Chcemy uczelniom ułatwić ten proces. Oczekujemy, że w efekcie konkursu „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” studentki i studenci ze szczególnymi potrzebami, w tym z niepełnosprawnościami, będą mogli korzystać z coraz szerszych możliwości zdobycia dobrego wykształcenia, a później satysfakcjonującej pracy na miarę swoich talentów i umiejętności – dodaje.

Dostępność musi być standardem, aby wszyscy studenci mogli na równi korzystać ze swoich praw. Część polskich szkół wyższych działa w tym kierunku już od lat, krok po kroku usuwając przeszkody architektoniczne, organizacyjne i mentalne, związane z niedostosowaną infrastrukturą, brakiem odpowiednich pomocy dydaktycznych czy nawet wiedzy na temat różnych rodzajów niepełnosprawności. Kolejne podmioty mogą do nich dołączyć!

Wnioski o dofinansowanie w konkursie NCBR mogą składać uczelnie oraz jednostki naukowe prowadzące szkoły doktorskie, np. instytuty Polskiej Akademii Nauk. Ale tylko te, które jeszcze nie realizowały projektów w trzech edycjach konkursu „Uczelnia dostępna” w ramach programu Wiedza Edukacja Rozwój, albo te, które realizowały je wyłącznie w ścieżce MINI, dającej szansę na rozpoczęcie podstawowych działań zmierzających do tworzenia uczelni dostępnej dla wszystkich. Dla szkół wyższych bardziej zaawansowanych w dostępności NCBR planuje odrębny konkurs. Ruszy on jeszcze w tym roku.

Ścieżką START albo ROZWÓJ

Projekty zgłaszane do NCBR w konkursie „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” można będzie realizować w ramach jednej z dwóch ścieżek: START albo ROZWÓJ. O tym, którą z nich wybrać, decydują sami wnioskodawcy, po dokonaniu oceny swojego stanu dostępności.

Jak podkreśla NCBR, realizacja projektów ma służyć trwałemu wzrostowi dostępności uczelni dla osób ze szczególnymi potrzebami wynikającymi ze stanu zdrowia – w tym osób z niepełnosprawnościami, studiujących, pracujących, współpracujących lub korzystających z oferty uczelni.

• Ścieżka „Start ku dostępności” (START) przeznaczona jest dla uczelni, które rozpoczynają swoją drogę z dostępnością lub podjęły już pierwsze działania w tym zakresie, ale ich efekty są niewielkie. Realizacja projektu ma w ich przypadku stworzyć stabilną bazę do dalszego rozwoju, z której już w trakcie trwania projektu korzystać będą mogły osoby z niepełnosprawnościami.
• Ścieżka „Rozwój w dostępności” (ROZWÓJ) przeznaczona jest dla uczelni, które rozpoczęły już działania w obszarze podnoszenia dostępności i stworzyły bazę, którą z powodzeniem będą mogły rozwijać w ramach projektu. W wyniku realizacji projektu uczelnie powinny stworzyć lub rozwinąć stabilną i sprawną strukturę wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami, która będzie gwarantować świadczenie usług w trakcie realizacji projektu, a także po jego zakończeniu.

– W przypadku obu ścieżek uczelnie nie będą pozostawione samym sobie. Mogą czerpać wiedzę i uczyć się dobrych praktyk od innych szkół wyższych i instytucji, które mają już doświadczenie w zakresie podnoszenia poziomu dostępności. Szczególnie polecamy im kontakt z podmiotami, które realizowały projekty w ramach konkursu „Uczelnia dostępna” – mówi dyrektor Jacek Orzeł.

Wnioskodawca, dokonując wyboru jednej z wymienionych ścieżek, zobowiązuje się do spełnienia na wyjściu wszystkich wymagań przewidzianych dla danej ścieżki. Wymagania zostały przedstawione w „Opisie ścieżek dla naboru Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego”, który stanowi załącznik do Regulaminu Wyboru Projektów.

Architektoniczna, organizacyjna, komunikacyjna. Różne wymiary dostępności

Budżet konkursu „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego” wynosi 200 mln zł. Na realizację projektu NCBR przewiduje dofinansowanie wynoszące nawet 97 proc. jego wartości. Po stronie wnioskodawców wymagany jest niewielki wkład własny. Wartość dofinansowania w ramach projektu wynosi maksymalnie 2 mln zł w przypadku ścieżki START oraz 6 mln zł w przypadku ścieżki ROZWÓJ.

Projekty uczelnie będą realizować samodzielnie lub w partnerstwie, np. z inną uczelnią lub podmiotem prowadzącym szkołę doktorską. Dofinansowanie z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego można przeznaczyć m.in. na usprawnienie struktury organizacyjnej, przełamywanie barier architektonicznych, wzmocnienie dostępności informacyjno-komunikacyjnej i cyfrowej. Projekty uwzględnią też tworzenie potrzebnych procedur i zapewnienie niezbędnych technologii wspierających. Uczelnie przeprowadzą działania podnoszące świadomość niepełnosprawności wśród kadry akademickiej i swoich studentów oraz zatroszczą się o usługi wspierające edukację.

W konkursie istotne jest, żeby zaplanować kompleksowe kroki prowadzące do osiągnięcia jak największej dostępności uczelni i podmiotów prowadzących szkoły doktorskie, z uwzględnieniem wszystkich aspektów ich funkcjonowania. A także zapewnienie, żeby dany podmiot był dostępny nie tylko w trakcie trwania projektu, ale również długo po jego zakończeniu.

Maksymalny okres realizacji projektu wynosi 30 miesięcy w przypadku ścieżki START oraz 48 miesięcy, gdy projekt wpisuje się w ścieżkę ROZWÓJ.

Z myślą o szkołach wyższych bardziej zaawansowanych w obszarze dostępności jeszcze w tym kwartale NCBR planuje ogłosić kolejny konkurs w programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego pt. „Uczelnie coraz bardziej dostępne”.

• Szczegółowe informacje na temat naboru „Dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego”.
• Obejrzyj także webinar z cyklu „NCBR online”.