Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

NCBR rozstrzygnęło konkurs „Rozwój kwalifikacji i kompetencji kadry realizującej dydaktykę”, ogłoszony w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS). W jego efekcie 21 uczelni z całej Polski poprowadzi projekty, dzięki którym nauczyciele akademiccy i doktoranci podniosą lub wzmocnią swoje umiejętności, zwłaszcza dydaktyczne, w zakresie zielonej i cyfrowej transformacji. Ma to im pozwolić jeszcze celniej odpowiadać na wyzwania rozwojowe polskiej gospodarki i wymagania rynku pracy.

– Aby osiągnąć zamierzony cel edukacyjny, trzeba go powiązać z przemyślanym działaniem. Pierwszy krok to określenie, jakich absolwentów oczekujemy, a drugi – kto i za pomocą jakich narzędzi pomoże młodym ludziom w przejściu z sukcesem tej drogi. Nie mam wątpliwości, że inwestowanie poważnych środków europejskich w pomnażanie kapitału ludzkiego, w tym przypadku w nowoczesną dydaktykę na uczelniach, będzie procentować. Z jednej strony gwarantuje to studentom kształcenie na najwyższym poziomie w newralgicznych dla naszej przyszłości obszarach, z drugiej – przybliża Polskę do osiągnięcia strategicznych celów związanych z zieloną i cyfrową transformacją – mówi dr Jacek Orzeł, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

W drodze do doskonałości nauczania

Projekt „Politechnika Śląska uczelnią wspierającą kadrę w drodze do doskonałości” w największym stopniu wpisał się w wymagania konkursowe, zajmując pierwsze miejsce wśród projektów wybranych do dofinansowania pod względem liczby punktów uzyskanych w toku oceny.

Jego grupą docelową są pracownicy zatrudnieni w Politechnice Śląskiej (PŚ) na stanowiskach dydaktycznych i badawczo-dydaktycznych oraz doktoranci kształcący się̨ we Wspólnej Szkole Doktorów Politechniki Śląskiej, prowadzący zajęcia ze studentami. To łącznie 230 osób zainteresowanych podnoszeniem swoich kompetencji i kwalifikacji, a przy tym chcących dalej dzielić się tą wiedzą. Przez dwa lata będą uczestniczyć w adresowanych do nich działaniach.

– Konieczność wzbogacania kwalifikacji i kompetencji kadry wynika ze stale postępujących zmian, ewolucji wiedzy i potrzeby adekwatnego reagowania na m.in. zmiany klimatyczne, kurczące się zasoby naszej planety, rozwój społeczny i gospodarczy, który przekłada się na ekspansywny postęp sektorów tzw. wysokich szans, a więc IT czy energetyki. Adekwatnie wyposażona w kompetencje kadra powinna dysponować najnowszą wiedzą i praktycznymi umiejętnościami, jak również odpowiednimi kwalifikacjami, które przełożą się na jakość kształcenia studentów, a tym samym rozwój gospodarki, zielonej i cyfrowej transformacji, a finalnie na wzrost świadomości społecznej – nakreśla ideę całego przedsięwzięcia dr n. społ. Anna Waligóra, adiunkt w Katedrze Inżynierii Produkcji na Wydziale Organizacji i Zarządzania PŚ, kierownik projektu.

Politechnika Śląska jako uczelnia badawcza konsekwentnie angażuje się w innowacje ukierunkowane na procesy kształcenia i podnoszenia kompetencji, korzystając przy tym ze wsparcia m.in. Funduszy Europejskich.

– W ostatnich latach w toku projektów realizowanych w programie Wiedza Edukacja Rozwój wdrożyliśmy w uczelni liczne narzędzia i formy podnoszące kompetencje oraz kwalifikacje kadry, właśnie dzięki wsparciu NCBR. Projekty te zostały uznane przez władze uczelni za strategiczne dla jej rozwoju. W ramach naszego pierwszego projektu w programie FERS kontynuować będziemy zainicjowane dobre praktyki – wskazuje dr Waligóra.

Uczelnia na bieżąco uaktualnia swoją ofertę, reagując m.in. na potrzeby rynku, co jednocześnie rodzi pewne wyzwania dla dydaktyków. Zmiany wynikające z modyfikowania i wprowadzania nowych kierunków studiów, uwzględniających przemiany gospodarcze i cyfrowo-zieloną rewolucję, spowodowały, że pracownicy i doktoranci Politechniki Śląskiej mają na co dzień do czynienia z nowymi oczekiwaniami związanymi z kształceniem studentów, a nierzadko także koniecznością zasypania luki kompetencyjnej.

Na co zostaną przeznaczone blisko 2 mln zł dofinansowania?

Zasadniczym celem projektu „Politechnika Śląska uczelnią wspierającą kadrę w drodze do doskonałości” jest podniesienie kwalifikacji oraz kompetencji uczelnianej kadry w ramach obszarów: dydaktycznego (w tym poprzez wykorzystanie nowoczesnych metod dydaktycznych oraz metodyki kształcenia), cyfrowego i na rzecz zielonej transformacji. Ten zakres będzie realizowany poprzez trzy powiązane ze sobą zadania, które zostały zidentyfikowane na podstawie przeprowadzonej w ubiegłym roku analizy potrzeb i wpisują się w Strategię Rozwoju PŚ na lata 2021-2026.

– Diagnoza potrzeb pracowników i doktorantów uczelni ujawniła chęć podniesienia kompetencji lub uzyskania kwalifikacji poprzez studia podyplomowe, w tym specjalistyczne i prestiżowe MBA, łączące elementy zarządzania, ekonomii i finansów, przedsiębiorczości oraz komunikacji i marketingu z ukierunkowaniem na konkretne branże. Uczestnicy zostaną zrekrutowani wśród osób prowadzących zajęcia dydaktyczne, tak by nabyte umiejętności były spożytkowane w procesie kształcenia studentów – wyjaśnia dr Anna Waligóra, kierownik projektu.

W wyzwania rozwojowe polskiej gospodarki wpisują się także planowane w projekcie krajowe oraz zagraniczne staże i wizyty studyjne, których celem jest podniesienie kompetencji dydaktycznych i merytorycznych pracowników i doktorantów przez zapoznanie ich z realnymi problemami i rozwiązaniami w przemyśle i biznesie. W ten sposób będą mogli dostosowywać swoje zajęcia dydaktyczne do aktualnych problemów przemysłowych i biznesowych zorientowanych na nowoczesne procesy produkcyjne i technologiczne, związane z zarządzaniem produkcją, gospodarką obiegu zamkniętego oraz transformacją gospodarki cyfrowej i zielonej.

Dydaktyka otwarta na świat

Wśród pomysłów, które mają duże szanse na to, aby przyczynić się do podniesienia kwalifikacji i kompetencji uczelnianych dydaktyków, na drugim miejscu listy rankingowej znalazł się projekt zgłoszony przez Akademię WSB „Teaching Excellence – Program Rozwoju Kadry Dydaktycznej AWSB”.

– Projekt pozwoli nam przede wszystkim na wdrożenie kompleksowego systemu wsparcia i rozwoju kompetencji kadry dydaktycznej, obejmującego wzajemnie uzupełniające się formy: szkolenia, doradztwo metodyczne, uczenie się społecznościowe, udział w konferencjach i szkoleniach branżowych, wizyty studyjne w zagranicznych uczelniach, które wdrożyły modelowe rozwiązania w obszarze dydaktyki – wylicza dr Sabina Ratajczak, prorektor ds. rozwoju oraz dyrektor Centrum Jakości i Innowacji Akademii WSB. – Dzięki temu mamy większą pewność na uzyskanie trwałych rezultatów i holistyczne wsparcie nauczycieli z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb, doświadczenia dydaktycznego oraz specyfiki zajęć. Możliwość doskonalenia w projekcie także kompetencji merytorycznych nauczycieli idealnie wpisuje się w praktyczny profil kształcenia, jaki rozwijamy w Akademii WSB – dodaje.

Akademia WSB jest uczelnią, dla której cyfryzacja oraz zrównoważone podejście to ważny element w wyznaczaniu strategicznych kierunków rozwoju. Oprócz doskonalenia kompetencji dydaktycznych, cyfrowych i zielonych, jednostka planuje zmodyfikować swoje programy kształcenia, tak by w jeszcze większym stopniu niż obecnie opierały się na problemowych metodach nauczania oraz szeroko uwzględniały zagadnienia związane z zieloną transformacją i zrównoważonym rozwojem.

W przekonaniu dr Ratajczak, działania w projekcie skupione na rozwijaniu takich innowacyjnych metod dydaktycznych, jak np. Problem Based Learning, Challenge Based Learning czy Design Thinking, przy jednoczesnym wykorzystaniu cyfrowych narzędzi wspierających edukację, pozwolą nie tylko zwiększyć efektywność procesu uczenia i nauczania, ale także podnieść jego atrakcyjność i budować pozytywne doświadczenie studentów.

Dr Sabina Ratajczak oraz Małgorzata Mazur, koordynatorki projektu, nie mają wątpliwości, że w kontekście takich globalnych wyzwań, jak zmiany klimatyczne, postęp technologiczny, nierówności społeczne, bezpieczeństwo danych i rosnące znaczenie zrównoważonego rozwoju, konieczne jest kształcenie studentów w sposób, który pozwoli im nie tylko zrozumieć te problemy, ale także aktywnie szukać i wdrażać skuteczne rozwiązania.

– Nasz projekt jest odpowiedzią na potrzeby rozwoju gospodarki, kształcenia praktycznego oraz zielonej i cyfrowej transformacji. Dzięki temu nasi nauczyciele w bardziej efektywny sposób będą w stanie wspierać naszych studentów w budowaniu uniwersalnych kompetencji przyszłości – zaznacza prorektor Akademii WSB. – Dzięki horyzontalnemu wdrożeniu zagadnień zrównoważonego rozwoju do zajęć, które być może na pierwszy rzut oka nie wydają się wprost związane z SDG (ang. Sustainable Development Goals), mamy nadzieję budować wśród naszych nauczycieli i studentów większą świadomość i postawy proaktywne w tym obszarze. Praktyczne podejście do nauki, oparte na analizie rzeczywistych przypadków i projektach, pozwoli studentom rozwijać nie tylko wiedzę, ale również krytyczne myślenie, kreatywność oraz umiejętności współpracy – kluczowe kompetencje w nowoczesnym, dynamicznie zmieniającym się świecie.

Bezpośrednim odbiorcą rezultatów projektu „Teaching Excellence” będzie społeczność nauczycieli i studentów Akademii WSB – ale nie tylko tych, którzy będą jego uczestnikami. Bo uczelnia już planuje skalować efekty działań. W jaki sposób?

– Chcemy stworzyć grupę liderów edukacyjnych, którzy kaskadowo będą przekazywać wiedzę i swoje doświadczenie oraz zostaną ambasadorami innowacji dydaktycznych. Będziemy także dzielić się naszym doświadczeniem z dydaktykami i przedstawicielami innych uczelni. Jesteśmy zwolennikami promowania najlepszych rozwiązań projakościowych. Co roku organizujemy Akademickie Forum Jakości, do którego zapraszamy reprezentantów polskich i zagranicznych uczelni prezentujących ciekawe rozwiązania w obszarze dydaktyki, metodyki i jakości kształcenia, organizujemy także otwarte dla wszystkich zainteresowanych warsztaty. Również rezultaty tego projektu będziemy chcieli upowszechnić w ramach Forum, z pewnością zaprosimy także inne uczelnie realizujące projekty w konkursie „Rozwój kwalifikacji i kompetencji kadry realizującej dydaktykę” – zapowiada prorektor Sabina Ratajczak.

Rekomendowana przez NCBR kwota dofinansowania to w tym przypadku blisko 3,3 mln zł. Projekt będzie prowadzony przez zespół, w skład którego wchodzą dydaktycy, metodycy, pasjonaci innowacji w nauczaniu, a także osoby z doświadczeniem zdobytym przy okazji innych projektów finansowanych ze środków unijnych. Uczelnia zakłada wykorzystanie na potrzeby planowanych działań potencjału struktury parasolowej, jaka powstała w ramach projektu „Doskonałość dydaktyczna” – czyli Centrum Jakości i Innowacji oraz Centrum Nowoczesnych Metod i Technologii Edukacyjnych.

Zapracować na efekty

Projekt „EFEKT-EDU: Doskonalenie jakości kształcenia przez rozwój kompetencji i kwalifikacji kadry", trzeci najwyżej oceniony przez ekspertów w konkursie NCBR, to przede wszystkim odpowiedź na wyzwania związane z potrzebą kompleksowego rozwoju kompetencji kadry Akademii Leona Koźmińskiego: dydaktycznych, cyfrowych oraz wspierających zieloną transformację. Skupia się na systemowym podejściu do innowacyjnego nauczania, wsparciu rozwoju talentów i adaptacji technologii cyfrowych. Zespół projektowy celuje w podnoszenie jakości kształcenia przez szkolenia „in house”, zewnętrzne działania rozwojowe oraz staże dydaktyczne za granicą. Dla uczelni jest to odpowiedź na wyzwania podyktowane zachodzącymi zmianami pokoleniowymi i technologicznymi – szczególnie w nauczaniu.

– W ramach projektu zaplanowaliśmy trzy kompleksowe działania: szkolenie wewnętrzne, polegające na dzieleniu się wiedzą i doświadczeniem pomiędzy pracownikami uczelni, szkolenie zewnętrze, będące źródłem wiedzy i inspiracji – w tym udział naszej kadry w sympozjach, konferencjach i szkoleniach w kraju, a przede wszystkim za granicą oraz dwumiesięczne staże dydaktyczne w najlepszych uczelniach biznesowych na świecie. Ranga tych uczelni, międzynarodowe akredytacje i pozycje w rankingach to efekt wysokiej jakości kształcenia, innowacyjnej dydaktyki oraz rozwiązań cyfrowych, co bez wątpienia stanowi ogromną wartość dla naszej kadry i wpływa na podniesienie jakości kształcenia oraz – w dłuższej perspektywie – polskiego szkolnictwa wyższego – mówi prof. dr hab. Grzegorz Mazurek, rektor Akademii Leona Koźmińskiego.

Czas pandemii, który przyspieszył m.in. procesy transformacyjne, pokazał, że inwestycje w technologie i systemy wspomagające kształcenie są tak samo ważne, jak inwestycje w pracowników.

– W Akademii Leona Koźmińskiego mamy tę świadomość, dlatego aktywnie dbamy o kształtowanie postaw, które pozwolą pracownikom i studentom odnaleźć się w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu. Rozwój kadry jest kluczowy, ponieważ doskonalenie ich kompetencji i kwalifikacji oznacza najwyższą jakość kształcenia dla naszych studentów. Kierując się właśnie tym przekonaniem, zdecydowaliśmy się aplikować o środki w konkursie NCBR – wyjaśnia rektor Mazurek.

Na realizację projektu „EFEKT-EDU”, który będzie trwał do stycznia 2027 r., Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przyznało ponad 1,3 mln zł dofinansowania z programu FERS. Z jego wyników skorzysta społeczność Akademii Leona Koźmińskiego – przede wszystkim grupa ponad 150 pracowników akademickich oraz doktorantów (przyszłych wykładowców), dla których projekt oznacza rozwój kompetencji dydaktycznych i cyfrowych. Zaplanowane działania przewidują również korzyści dla studentów, którzy otrzymają edukację na jeszcze wyższym poziomie, a przy tym dostosowaną do aktualnych wymagań rynku pracy – zwłaszcza w kontekście zielonej i cyfrowej zmiany. W szerszej perspektywie projekt ma szansę przełożyć się na wzmocnienie szkolnictwa wyższego w naszym kraju i rodzimej gospodarki.

– Podejmowane przez nas działania mają na celu przygotowanie kadry, ale też studentów do efektywnego funkcjonowania w gospodarce opartej na wiedzy, z naciskiem na zrównoważony rozwój i innowacyjność. Integrując technologie cyfrowe i praktyczne umiejętności potrzebne na rynku pracy, zdecydowanie zwiększamy konkurencyjność polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej – konkluduje rektor Akademii Leona Koźmińskiego.

Konkurs NCBR „Rozwój kwalifikacji i kompetencji kadry realizującej dydaktykę” realizowany jest w priorytecie „Umiejętności” Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego.

• Poznaj listę projektów wybranych do finansowania w konkursie „Rozwój kwalifikacji i kompetencji kadry realizującej dydaktykę”.
• Więcej informacji o programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego.