Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

63 badaczy z łącznym dofinansowaniem na kwotę 89 milionów złotych – oto wyniki jedenastego już konkursu w Programie LIDER, realizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Podczas Gali zorganizowanej po raz pierwszy w formule online podkreślano ogromną wartość pracy młodych naukowców i rolę inicjatyw zachęcających ich do rozwoju rodzimej nauki. W wydarzeniu uczestniczył Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek.

W Programie LIDER Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przyznaje środki młodym naukowcom z różnych dziedzin na stworzenie i prowadzenie własnego zespołu badawczego. Dzięki wsparciu młode pokolenie polskiej nauki rozwija nie tylko kompetencje naukowe, ale także zarządcze.

W tym roku najmłodszy laureat ma 25 lat a najstarszy 39 lat. Średni wiek wnioskodawców i laureatów tej edycji to 33 lata. 16% laureatów znalazło się w grupie wiekowej powyżej 35. roku życia, czyli osoby te nie spełniały ustawowego kryterium „młodego naukowca”. Tym samym nie mogły brać udziału w niektórych przeznaczonych dla nich konkursach. Zniesienie kryterium wiekowego w programie LIDER stało się dla nich szansą na realizację własnych projektów.

Podczas gali laureatom pogratulowali Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek oraz Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju Wojciech Kamieniecki.

- Obecnie, kiedy w niełatwej sytuacji pandemicznej oczy całego świata zwrócone są na naukowców, tym bardziej cieszy okazja do okazania im naszej wdzięczności. Taką okazją jest gala wieńcząca kolejną edycję Programu LIDER. Wyróżnienie to dla laureatów nie tylko sposób na dążenie do doskonałości naukowej, rozwoju kariery, ale także możliwość zbudowania całego zespołu wokół własnego konceptu badań – powiedział Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek. - Planowanie i zarządzanie projektami naukowymi, komercjalizacja wyników to ogromna odpowiedzialność i szansa zawodowa. Potwierdzają to sukcesy zwycięzców poprzednich edycji konkursu. Jestem pewien, że nagradzani laureaci także tę szansę z powodzeniem wykorzystają – dodał minister.

Średnia wartość grantu dla Lidera XI edycji na realizację autorskiego projektu wyniosła 1,4 mln zł.

Asystowaliśmy już przy „narodzinach” łącznie 442 Liderek i Liderów. Ich projekty wsparliśmy dofinansowaniem na łączną kwotę 515 mln zł. W XI edycji – jak zwykle – mieliśmy do czynienia z prawdziwą eksplozją pomysłów. Swoje zgłoszenia przesłało do nas aż 254 badaczy – to najwięcej od 2015 roku i czwarty raz z rzędu kiedy rok do roku zwiększa się liczba wniosków. – mówił Wojciech Kamieniecki, Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Wybraliśmy 63 zwycięskie aplikacje. Ich tematyka zdominowana jest przez nauki inżynieryjne i techniczne, a na kolejnych miejscach plasują się nauki przyrodnicze oraz – ex aequo – nauki medyczne i o zdrowiu oraz nauki rolnicze.

Na samej górze listy rankingowej w XI edycji Programu LIDER znalazł się projekt dr inż. Hanny Piotrzkowskiej-Wróblewskiej z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN. Cel przyświecający realizacji projektu, stanowi odpowiedź na potrzebę zarówno pacjentek, u których zdiagnozowano raka piersi jak i środowisk onkologicznych. W chwili obecnej pacjentki, które leczone są w pierwszym etapie za pomocą chemioterapii neoadjuwantowej (przedoperacyjnej), poddawane są terapii przez wiele tygodni – otrzymując w tym czasie kolejne dawki toksycznych terapeutyków - bez jakiejkolwiek kontroli czyli bez pewności, że leczenie przynosi pożądane rezultaty. W efekcie istnieje m.in. grupa chorych, nie odpowiadająca na leczenie, u których chemioterapia kontynuowana jest przez długi okres czasu zbędnie. W konsekwencji u tych pacjentek w znacznym stopniu zmniejszają się szanse na wydłużenie życia lub całkowite wyleczenie.

Rozwiązanie, które stanowiło będzie efekt końcowy projektu, to narzędzie bazujące na ultrasonografii czyli technice znanej, powszechnej, dostępnej oraz akceptowalnej przez środowiska medyczne. Wykorzystanie fal ultradźwiękowych w zupełnie nowatorski sposób, poprzez wykorzystanie ultrasonografii ilościowej umożliwi charakteryzowanie tkanek na poziomie mikrostruktury, a tym samym pozwoli, w sposób nieinwazyjny i bezpieczny dla pacjenta, na monitorowanie zmian zachodzących w guzie pod wpływem chemioterapii neoadjuwantowej po każdy kolejnym kursie podania leku. Możliwe stanie się zatem wyodrębnienie pacjentek odpowiadających oraz nieodpowiadających na leczenie i dostosowanie terapii indywidualnie w zależności od reakcji. To w konsekwencji zmaksymalizuje szanse na wyleczenie – tłumaczy dr inż. Hanna Piotrzkowska-Wróblewska.

Kolejny najwyżej oceniony w XI konkursie projekt został zgłoszony przez dr. inż. Marcina Winnickiego z Politechniki Wrocławskiej. Jego celem jest opracowanie i wykonanie prototypu drukarki do drukowania elastycznej elektroniki z zastosowaniem dyszy ultradźwiękowej i przetestowania jej pod względem wytwarzania precyzyjnych ścieżek przewodzących na wybranych podłożach polimerowych w postaci folii.

Udzielone w ramach projektu dofinansowanie pozwala stworzyć namiastkę gotowego produktu. W moim przypadku będzie to prototyp urządzenia, którym będę mógł zachęcić przedsiębiorców do dalszej współpracy. W mój projekt będą zaangażowani specjaliści z następujących dziedzinach: inżynierii materiałowej, ultradźwięków, automatyzacji, optoelektroniki, elektroniki oraz wytrzymałości materiałów,  którzy są absolwentami Politechniki Wrocławskiej – mówi dr inż. Marcin Winnicki.

Wśród rozwiązań wyróżnionych w ostatniej edycji programu znalazły się także m.in. narzędzia wspomagające rehabilitację dłoni, biodegradowalne implanty do regeneracji kości gąbczastej, termochromowy wskaźnik wyjścia ze stanu głębokiego zamrożenia dla przemysłu opakowaniowego, bionawozy do poprawy jakości biologicznej gleb, opracowanie linii innowacyjnych pełnowartościowych zastępników produktów mięsnych na bazie surowców roślinnych z zastosowaniem dodatków funkcjonalnych czy zintegrowany system informatyczny do oceny bezpieczeństwa głębokich sieci neuronowych w samochodach autonomicznych.

Lista rankingowa projektów rekomendowanych do dofinansowania w ramach XI edycji programu LIDER znajduje się na stronie NCBR.

Kolejni młodzi naukowcy mają jeszcze szansę dołączyć do grona LIDERów w XII edycji programu. Nabór w konkursie trwa już ponad miesiąc i zakończy się 18 marca br. Do udziału zachęcają sami laureaci.

Obserwując przebieg pracy badawczej laureatów poprzednich edycji Programu LIDER, nietrudno zauważyć, że dla wielu z nich program stanowił pewnego rodzaju trampolinę, dzięki której obecnie zarządzają zespołami badawczymi. Zespoły te realizują innowacyjne projekty, których rozwiązania stanowią  ogromny wkład w poprawę jakości życia społeczeństwa w wielu dziedzinach – podsumowuje dr inż. Hanna Piotrzkowska- Wróblewska.

LIDER jest jednym z najlepszych programów skierowanych do młodych naukowców, dającym swobodę zarówno w podjęciu tematyki badawczej, jak również w zarządzaniu i realizacji samego projektu – zachęca do udziału w programie dr inż. Marcin Winnicki.