Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Czym są Fundusze Szwajcarskie

Szwajcarsko-Polski Program Współpracy (potocznie: Fundusze Szwajcarskie, Program Szwajcarski) to program, w ramach którego dysponowane są fundusze, przeznaczone przez Szwajcarię na rozwój naszego kraju, na podstawie uzgodnień Szwajcarii z Unią Europejską oraz z Polską. Umowa w tym obszarze została zawarta 5 grudnia 2022 roku w Warszawie. Głównym celem Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy jest zmniejszanie różnic społeczno-gospodarczych w Unii Europejskiej i w Polsce dzięki dalszemu wzmacnianiu współpracy dwustronnej pomiędzy Szwajcarią a Polską.

Szwajcaria przyznała Polsce 320,1 mln franków szwajcarskich na Szwajcarsko-Polski Program Współpracy. Do tej puli należy doliczyć również wkład krajowy, co daje w sumie kwotę 375,458 mln franków szwajcarskich.

Na SSPW składają się Program Badania Naukowe i Innowacje (z budżetem ponad 41 mln franków szwajcarskich) oraz Polsko-Szwajcarski Program Rozwoju Miast (budżet to prawie 328 mln franków szwajcarskich).

Inauguracja II edycji Programu

Pierwsza edycja SPPW zakończyła się w 2017 roku. Konferencją zorganizowaną przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej jako Krajową Instytucję Koordynującą oraz z udziałem podmiotów i instytucji zaangażowanych w poszczególne obszary programu zainaugurowana została, 12 grudnia w Warszawie, II edycja polsko-szwajcarskiej współpracy.

- Dzisiejszy dzień stanowi kamień milowy po bardzo intensywnym okresie przygotowań założeń nowej odsłony programu współpracy polsko-szwajcarskiej. Chcielibyśmy, żeby stali się Państwo częścią naszych wspólnych działań w kierunku bogatej, stabilnej i szczęśliwej Europy – tak Fabrice Filliez, Ambasador Szwajcarii w Polsce zwrócił się do zebranych przedstawicieli miast, instytutów naukowych i biznesu. – Polska jest obecnie nie tylko największym beneficjentem środków ze Szwajcarii, ale też jako pierwszy kraj zaczyna realizować II edycję Programu. Gratulujemy Polsko! Dziękuję wszystkim zaangażowanym od 1,5 roku w te działania. Chcemy umożliwić długofalowe partnerstwa między naszymi krajami i promować rozwój innowacyjnych rozwiązań. Dziękuję za nasz wspólny sukces – powiedział Ambasador Szwajcarii w Polsce.

Nowa edycja SPPW to ogromna szansa na intensyfikację współpracy badawczej między ośrodkami naukowymi (ale też przedsiębiorstwami) w Polsce i Szwajcarii. To także szansa na budowę trwałych synergii, osiąganych dzięki współdziałaniu pomiędzy ośrodkami naukowymi i przedsiębiorstwami obu krajów.

Rozwój badań stosowanych po stronie NCBR

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju jest jednym z dwóch operatorów w programie Badania Naukowe i Innowacje. Centrum, we współpracy ze szwajcarską agencją ds. innowacji – Innosuisse, odpowiada za obszar badań stosowanych. Z kolei za część dotyczącą umiędzynarodowienia badań podstawowych odpowiada Szwajcarska Narodowa Fundacja Nauki, która będzie działać w partnerstwie z Narodowym Centrum Nauki.

Eksperci NCBR zakładają, że Program rozwinie relacje polskich środowisk badawczych i innowacyjnych z wiodącymi podmiotami B+R w Szwajcarii (oraz w kontekście badań podstawowych również w Bułgarii, Chorwacji, Rumunii i na Węgrzech).

Uczestnicy konferencji inauguracyjnej mieli możliwość wysłuchania dyskusji panelowej dotyczącej obszaru „badania naukowe i innowacje”, którą moderowała Agnieszka Ratajczak, dyrektor Działu Współpracy Międzynarodowej w NCBR. Wśród panelistów znaleźli się: Debora Kern, dyrektor Federalnego Departamentu Spraw Zagranicznych w Szwajcarskiej Agencji Rozwoju i Współpracy, Joanna Kuszlik-Cichosz, Zastępca Dyrektora w Ośrodku Przetwarzania Informacji, Timothy Ryan, Specjalista ds. Naukowych w Szwajcarskiej Narodowej Fundacji Nauki, Barbara Świątkowska, Specjalista ds. Funduszy Norweskich w Narodowym Centrum Nauki oraz Maciej Jędrzejek, Zastępca Dyrektora w Dziale Współpracy Międzynarodowej w NCBR.

- Celem Programu Badania Naukowe i Innowacje jest dalsze wzmacnianie doskonałości naukowej oraz zdolności innowacyjnych polskich jednostek badawczych, uczelni i przedsiębiorstw, z naciskiem na sektor MŚP. Będzie to realizowane poprzez współpracę polskich podmiotów z instytucjami szwajcarskimi ale także z innymi partnerami międzynarodowymi, którzy będą występowali w jednej z części tego programu – wprowadziła do dyskusji Agnieszka Ratajczak.

Przedstawiciele poszczególnych instytucji zaprezentowali założenia modułów za które będą odpowiadać w Programie.

- Tworząc założenia wykorzystaliśmy doświadczenia NCBR z realizacji współpracy polsko-norweskiej. Od 2012 roku przeprowadziliśmy dwie edycje podczas których nauczyliśmy się bardzo dużo, sprawdziliśmy „na żywym organizmie” co działa najlepiej. Dzięki temu wiedzieliśmy jak ważna jest kooperacja z instytucją z kraju partnera. To pozwoliło nam zaproponować stronie szwajcarskiej współpracę z naszym odpowiednikiem w ich kraju. W wyniku tej prośby do programu dołączyła agencja Innosuisse, z którą podjęliśmy dialog i bardzo sobie ten kontakt chwalimy. Jest to naszym zdaniem potrzebne, ponieważ, aby dobrze przygotować się do programu bilateralnego, potrzebna jest wiedza o tym co kluczowe dla obu państw. Wiedza, którą dostarcza nam Innosuisse jest bezcenna i niezbędna, aby program przygotować na zasadach partnerskich, tak aby był atrakcyjny dla instytucji z Polski i Szwajcarii  – opowiedział o doświadczeniach NCBR Maciej Jędrzejek. – Obecnie dostęp do różnych źródeł finansowania jest szeroki. Aby zachęcić dobrych wnioskodawców i abyśmy mieli projekty, które przyniosą ciekawe rezultaty potrzebujemy być konkurencyjni i elastyczni. Musimy stworzyć najlepsze warunki dla naukowców i innowatorów, aby chcieli właśnie z nami realizować swoje pomysły – dodał Maciej Jędrzejek.

Kiedy pierwszy konkurs i na jakich zasadach

- Założyliśmy sobie dość ambitny cel jakim jest realizacja dwóch konkursów w jednej edycji programu. Planujemy uruchomienie pierwszego naboru w kwietniu 2024 roku. Nie będziemy ograniczać tematyki konkursu. Wszystkie obszary, które wpisują się w cele zrównoważonego rozwoju, będą dostępne. Jest to podejście zaczerpnięte od strony szwajcarskiej – poinformował Maciej Jędrzejek.

W komponencie badań stosowanych dopuszczalne są badania przemysłowe i prace rozwojowe, z wyłączeniem badań podstawowych. Zostaną utworzone konsorcja składające się z co najmniej jednego podmiotu polskiego i jednego podmiotu szwajcarskiego. W skład konsorcjum musi wchodzić co najmniej jedno przedsiębiorstwo z siedzibą w Polsce lub Szwajcarii.

Dotacje mogą pokryć do 100% kosztów kwalifikowalnych dla organizacji badawczych. W przypadku przedsiębiorstw, kwota dofinansowania będzie ustalana indywidualnie dla każdego przypadku, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa i rodzaju badań/rozwoju. Maksymalna wartość dofinansowania to równowartość jednego miliona franków szwajcarskich. Projekty powinny trwać od 24 do 36 miesięcy.

- Zachęcam instytucje naukowe i biznes do aplikowania w konkursach Programu Badania Naukowe i Innowacje. Tym którzy się zdecydują życzymy nawiązania jak najlepszej współpracy z partnerami ze Szwajcarii i realizacji świetnych projektów – zwróciła się do uczestników konferencji i potencjalnych wnioskodawców Agnieszka Ratajczak, Dyrektor Działu Współpracy Międzynarodowej w NCBR.

Wkrótce więcej informacji o pierwszym konkursie NCBR w Programie Badania Naukowe i Innowacje.

Zachęcamy również do zapoznania się ze stroną Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy:, stroną agencji Innosuisse:, a także stroną NCBR.