Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Głównym celem przedsięwzięcia jest opracowanie i budowa innowacyjnej technologii uniwersalnej biogazowni, charakteryzującej się efektywnym przetwarzaniem zróżnicowanego strumienia substratów organicznych na biogaz, a następnie uszlachetnianiem go do biometanu.

W efekcie projektu zostanie opracowana nowa technologia służąca wytwarzaniu biometanu z wykorzystaniem substratów o charakterze odpadowym. Nie będzie ona wydzielała do środowiska uciążliwych dla człowieka zapachów, co powinno pozytywnie wpłynąć na społeczny odbiór tego rodzaju instalacji i poprawić reputację branży. Prototypowa instalacja będzie też samowystarczalna pod kątem energii elektrycznej i ciepła dzięki wykorzystaniu części produkowanego biogazu. Biometan, którego potencjał produkcji w Polsce szacuje się na około 8 mld m3 rocznie, będzie mógł być bezpośrednio wtłaczany do krajowej sieci gazowej lub sprężony i wykorzystywany w transporcie, np. jako paliwo dla silników gazowych, do tankowania autobusów czy źródło „zielonego” wodoru. Możliwości wykorzystania biometanu będą jeszcze analizowane w toku przedsięwzięcia.

Wszystko wskazuje na to, że technologia innowacyjnej biogazowni będzie stanowić przełom na polskim rynku biogazu i biometanu. Projekt spowoduje stymulację całej branży, ponieważ kolejni oferenci będą musieli się odnosić do uzyskanych w nim parametrów, które mogą stać się rynkowym wzorem i punktem odniesienia.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) wyłoniło już wykonawców, którzy w toku prac B+R podejmą się opracowania rozwiązań dla problemu badawczego z zakresu technologii produkcji biogazu. Są to trzy konsorcja: UNISERV S.A. z Katowic oraz Inven Tech Sp. z o.o. z Warszawy; Fidelio Biogas Sp. z o. o. z Warszawy oraz Ośrodek Badawczo Rozwojowy NEMO Sp. z o.o. z Zielonej Góry; Instytut Energii Sp. z o. o. z Barczewa oraz Warmiński Instytut Automatyki Przemysłowej Dariusz Robert Wiśniewski z Barczewa. Wszystkie projekty już ruszyły.

Nowatorska biogazownia rolnicza ma szansę stać się polską specjalnością. W ostatnich dniach Narodowe Centrum Badań i Rozwoju pozyskało w przedsięwzięciu partnera strategicznego, który nie tylko udostępni miejsce do budowy prototypowych instalacji, ale ma również kompetencje w zakresie późniejszego wykorzystania opracowanego demonstratora technologii. Współpraca będzie się odbywała na podstawie zawartej umowy o ustanowieniu partnerstwa publiczno-prywatnego dla „Innowacyjnej biogazowni”.

Na mocy tego dokumentu Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (UPP) zobowiązał się do zapewnienia dwóch nieruchomości w Brodach, na których wykonawcy przedsięwzięcia będą mogli wybudować w etapie I przedsięwzięcia po dwie instalacje ułamkowo-techniczne, stanowiące odwzorowanie w skali 3% docelowej instalacji pełnoskalowej, a następnie w etapie II – po wyłonieniu rozwiązania o najlepszych parametrach – demonstrator technologii „Innowacyjnej biogazowni” w rzeczywistej skali. Pozwoli to zweryfikować w podobnych dla wszystkich uczestników projektu warunkach wyniki przeprowadzonych prac badawczo-rozwojowych.

– Ogromnie się cieszę, że nasze przedsięwzięcie zainteresowało jedną z najbardziej znaczących uczelni przyrodniczych w kraju, bo to dobry prognostyk dla jego efektów. To partnerstwo jest dla nas szczególnie ważne, zwłaszcza że zależy nam na uzyskaniu wyników w projekcie możliwie jak najszybciej. Demonstrator „Innowacyjnej biogazowni” będzie gotowy w 2023 roku, ale działające instalacje ułamkowo-techniczne powstaną jeszcze w roku 2022 – mówi dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. – Nasi wykonawcy rozpoczęli już prace nad przygotowaniem uniwersalnych technologii, które będą sobie radzić ze wszystkimi możliwymi substratami dostępnymi w danej okolicy. Technologia będzie bezodorowa – to najbardziej spodoba się sąsiadom tego rodzaju instalacji, a przy tym samowystarczalna energetycznie i zautomatyzowana. Naszym celem jest technologia, która pozwoli zamieniać biogaz w cenny biometan – dodaje.

– Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu jest uczelnią, która aktywnie uczestniczy w procesie tworzenia nowej wiedzy odpowiadającej aktualnym potrzebom zrównoważonego rozwoju. W przystąpieniu do projektu „Innowacyjna biogazownia” w charakterze partnera strategicznego widzimy korzyść nie tylko dla gospodarki, ale także dla rozwoju naszych badań w tym obszarze. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu wzmocni swoją pozycję jako ważne centrum badawcze nowych technologii, ponieważ nasi specjaliści będą mogli z bliska monitorować funkcjonowanie wszystkich zainstalowanych biogazowni, a efekty ich pracy zostaną opublikowane – mówi prof. dr hab. Krzysztof Szoszkiewicz, rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

– Realizacja projektu w Rolniczym Gospodarstwie Doświadczalnym Brody należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego pozwoli na bardzo szeroką popularyzację opracowanej technologii, jak też dzięki wykorzystaniu w kształceniu studentów zwiększy kompetencje kadr dla obsługi budowanych w najbliższej przyszłości biogazowni, których potencjał oceniamy w Polsce na nawet ponad 10 tys. instalacji – mówi prof. dr hab. inż. Jacek Dach, kierownik Pracowni Ekotechnologii UPP, która będzie testować pracę instalacji ułamkowo-technicznych oraz nadzorować w przyszłości pracę demonstratora.

Partner strategiczny, działający zarazem w charakterze inwestora, będzie wspierał NCBR w przeprowadzeniu testów opracowanych instalacji ułamkowo-technicznych oraz demonstratora, a następnie eksploatował zarówno instalacje ułamkowo-techniczne wybudowane w ramach przedsięwzięcia, jak i pełnoskalowy demonstrator technologii, utrzymując w nim założoną wydajność produkcji gazu. Uniwersytet będzie przy tym gromadził dane dotyczące pracy gotowej instalacji, zgodnie z najlepszymi praktykami inżynieryjnymi. Strony uzgodniły też podział dochodów z działalności demonstratora technologii, wynikających z zagospodarowania biometanu oraz np. ze sprzedaży biometanu do sieci.

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu włączy się w promowanie nowej technologii poprzez publikowanie kluczowych parametrów osiąganych przez demonstrator oraz organizację konferencji na ten temat. Umożliwi też wykonawcy prezentowanie wybranym przez niego podmiotom zainteresowanym technologią „Innowacyjnej biogazowni” rozwiązań zastosowanych w demonstratorze.

Poprzez przedsięwzięcie „Innowacyjna biogazownia” Narodowe Centrum Badań i Rozwoju dąży do tego, żeby rozwój nowoczesnych biogazowni wzmocnił ekologiczny wymiar polskiego rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, a jednocześnie stał się fundamentem lokalnych systemów energetycznych. Traktowanie odpadów jako surowców energetycznych pomaga prowadzić gospodarkę obiegu zamkniętego i produkować czystą, zieloną energię, co przybliża Polskę do osiągnięcia celów stawianych w strategii Europejskiego Zielonego Ładu.

Budżet przedsięwzięcia „Innowacyjna biogazownia” wynosi 32,5 mln zł. W projekcie, finansowanym z Funduszy Europejskich, Centrum stawia wykonawcom szereg wymagań. Rodzimy rynek biogazu i biometanu czeka bowiem na wprowadzenie do obrotu nowatorskich rozwiązań, które będzie cechować:

• uniwersalność substratowa, tzn. wykorzystywanie szerokiego wachlarza substratów – zwłaszcza odpadowych, dostępnych w danej okolicy, z możliwością ich szybkiej zmiany,
• stabilna i efektywna produkcja biometanu o parametrach umożliwiających jego wprowadzenie do gazowej sieci dystrybucyjnej,
• samowystarczalność w zakresie zapotrzebowania na ciepło i energię elektryczną,
• bezodorowość w całym ciągu procesu technologicznego, począwszy od rozładunku substratów aż po składowanie masy pofermentacyjnej,
• wysoki stopień zagospodarowania pofermentu, czyli pozostałości po produkcji biogazu, i wykorzystania zawartych w nim pierwiastków biogennych,
• Stawiając na pomysłowość podmiotów, które opracują prototypy „Innowacyjnej biogazowni”, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju nie narzuca im konkretnych rozwiązań technologicznych.

„Innowacyjna biogazownia” to jedno z ośmiu przedsięwzięć NCBR, prowadzonych w trybie zamówień przedkomercyjnych, które przyczynią się do osiągnięcia priorytetowych celów stawianych przez Unię Europejską w strategii Europejskiego Zielonego Ładu. Jest to plan mający na celu przekształcenie Unii w nowoczesną i konkurencyjną gospodarkę, która w 2050 r. osiągnie m.in. zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto.

Tę serię projektów, finansowanych z Funduszy Europejskich (POIR), wyróżnia to, że Centrum występuje w roli zamawiającego, który definiuje problem do rozwiązania, a tym samym kreuje nowy rynek dla nowatorskich, polskich produktów. Wykonawcy opracują demonstratory nowoczesnych technologii również w takich przedsięwzięciach, jak: „Budownictwo efektywne energetycznie i procesowo”, „Oczyszczalnia przyszłości”, „Technologie domowej retencji”, „Wentylacja dla szkół i domów”, „Magazynowanie energii elektrycznej”, „Magazynowanie Ciepła i Chłodu”, „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”. Z tym ostatnim projektem koresponduje pokrewne przedsięwzięcie „Elektrociepłownia w lokalnym systemie energetycznym”. Projekty, nad którymi pracują już wykonawcy, to szansa dla Polski na czystsze środowisko, zdrowsze społeczeństwo i nowoczesną, konkurencyjną gospodarkę.

Szczegółowe informacje na temat przedsięwzięcia „Innowacyjna biogazownia” znajdują się na platformie konkursowej NCBR.

Przedsięwzięcie „Innowacyjna biogazownia” jest realizowane w ramach projektu pozakonkursowego pn. Podniesienie poziomu innowacyjności gospodarki poprzez realizację przedsięwzięć badawczych w trybie innowacyjnych zamówień publicznych w celu wsparcia realizacji strategii Europejskiego Zielonego Ładu (w ramach poddziałania 4.1.3 Innowacyjne metody zarządzania badaniami Programu Inteligentny Rozwój).

Projekt jest finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.