Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

NCBR szuka projektów, które będą odpowiedzią na zgłoszone przez Marszałka Województwa Śląskiego wyzwania stojące przed regionem – związane ze skutecznym i optymalnym ekonomicznie przeprowadzeniem transformacji energetycznej w duchu strategii Europejskiego Zielonego Ładu.

Już wiadomo, że w nowej perspektywie finansowej 2021-2027 województwo będzie miało do dyspozycji znaczne środki z Funduszy Europejskich, w tym przeznaczone na transformację Śląska, który jest największym regionem górniczym Unii Europejskiej. Jednak ze względu na skalę przewidywanych inwestycji konieczne jest podjęcie działań, które pomogą zwiększyć efektywność wydatkowanych pieniędzy, m.in. poprzez ułatwienie oceny technologii energetycznych czy pobudzenie zainteresowania sektora małych i średnich przedsiębiorstw działalnością w obszarze odnawialnych źródeł energii.

Stawką jest przyszłość Śląska

Śląskie podlega procesowi transformacji już od niemal 30 lat, jednak w ostatnim czasie nabiera ona prędkości. Za tym zjawiskiem stoi nie tylko strategia Green Deal, ale też zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego spowodowane agresją Rosji na Ukrainę czy jeszcze nie do końca rozpoznane długofalowe skutki epidemii COVID-19. Eksperci nie mają wątpliwości, że zarówno czynniki geopolityczne, jak i zmiany strukturalne w branży energetycznej, planowane w związku z odchodzeniem od surowców węglowodorowych, zwiększają niepewność danych i wpływają znacząco na procesy zarządzania. Stąd proces decyzyjny wymaga analizy dużej ilości zweryfikowanych danych oraz metod wsparcia podejmowania decyzji i inwestycji w zakresie wdrażania technologii nisko- i zeroemisyjnych.

– Strategiczne programy badań naukowych i prac rozwojowych, wynikające z polityki naukowej i innowacyjnej państwa, służą rozwojowi społecznemu i gospodarczemu Polski. Poprzez program GOSPOSTRATEG dążymy m.in. do większego wykorzystania rezultatów badań społeczno-ekonomicznych w kształtowaniu krajowych i regionalnych polityk rozwojowych. Stawką w nowo ogłoszonym, dziesiątym już konkursie jest przyszłość Śląska – mówi dr Paweł Kuch, p.o. dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. – Chcemy zintegrować środowiska naukowe oraz gospodarcze wokół kluczowego dla rozwoju tego regionu, ale i całego kraju zagadnienia: sprawnej transformacji energetycznej. Jestem przekonany, że dla powodzenia niełatwego przecież procesu warto wykorzystać potencjał i pomysły polskich innowatorów. Mamy w tym już pewne doświadczenie, ponieważ to właśnie pod skrzydłami NCBR i z naszym wsparciem od kilku lat powstają technologie pomocne w przeprowadzeniu zielonej zmiany – dodaje.

Wsparcie w podejmowaniu trafnych decyzji

Do X konkursu GOSPOSTRATEG mogą przystąpić konsorcja, w skład których wchodzą zarejestrowane i prowadzące działalność na terytorium Polski: jednostki naukowe, spółki prawa handlowego, fundacje, stowarzyszenia (maksymalnie 5 podmiotów, w tym co najmniej dwie jednostki naukowe).  Podmioty te nie mogą być przedsiębiorstwami w rozumieniu art.1.zał. do rozporządzenia 651/2014.

Ich zadaniem będzie opracowanie Modelu Zarządzania Transformacją Energetyczną województwa śląskiego. Ma on zapewnić wsparcie w podejmowaniu decyzji w planowaniu procesów dekarbonizacji i transformacji energetycznej dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego (UM WŚ) oraz gmin i związków gmin, a także małych i średnich przedsiębiorstw. Istotnym elementem tego modelu będzie narzędzie łączące bazy danych z systemem eksperckim.

• Baza wiedzy powinna zawierać wykaz produktów i technologii dostępnych komercyjnie w obszarze odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz towarzyszących, takich jak sieci inteligentne i rozproszone, magazyny energii, pojazdy elektryczne i wodorowe itd. Ma też obejmować wykaz technologii i produktów w fazie rozwojowej w obszarze OZE oraz technologii zeroemisyjnych możliwych do komercjalizacji lub gotowych do wdrożenia.
• Z kolei system ekspercki powinien pozwolić na ocenę projektów w ramach programów zarządzanych przez UM WŚ, ocenę technologii energetycznych (w tym OZE) dla kształtowania optymalnego z punktu widzenia celów polityk europejskich, krajowych i regionalnych miksu energetycznego, ocenę technologii energetycznych dla celu przygotowania wstępnego studium wykonalności według zadanych parametrów oraz ocenę potrzeb i zmian zapotrzebowania na nowe inwestycje w OZE oraz technologie zeroemisyjne wraz z oceną kierunków zmian technologicznych.

– To bardzo potrzebne narzędzia, skoro nie tylko branża energetyczna, ale także ogół społeczeństwa zdaje sobie sprawę, że wytwarzanie, magazynowanie i użytkowanie energii odbywa się dziś w warunkach dużej niepewności. Podejmowanie decyzji na podstawie odpowiedniej metodologii i rzetelnej wiedzy opartej na dużej ilości wiarygodnych danych w odniesieniu do wdrażania technologii nisko- i zeroemisyjnych pozwala nie tylko trafnie planować, ale też szybko i możliwie bezbłędnie reagować na zmieniające się warunki globalne oraz trendy rozwojowe w energetyce. Pozwala też chronić i kreować nowe miejsca pracy. To po prostu bezcenne, zważywszy na to, że to w chwili obecnej Śląsk musi zmierzyć się z największym wyzwaniem transformacyjnym w Unii Europejskiej – akcentuje dr Paweł Kuch, dyrektor NCBR.

Nabór wniosków w X konkursie GOSPOSTRATEG rozpocznie się 17 marca i potrwa do 12 maja 2023 roku. Na wsparcie NCBR przeznaczyło w sumie 6 mln zł, przy czym minimalna wartość kosztów kwalifikowalnych wynosi 4 mln zł, maksymalna zaś to 6 mln zł. Poziom dofinansowania na realizację prac w projekcie wynosi do 100% kosztów kwalifikowalnych.

Dofinansowanie można wykorzystać na: badania podstawowe, badania przemysłowe, eksperymentalne prace rozwojowe oraz prace przedwdrożeniowe. Projekt, w którym nie przewidziano prac przedwdrożeniowych, nie może liczyć na dofinansowanie. Czas na realizację projektu to maksymalnie 3 lata.

Szczegółowe informacje na temat X konkursu GOSPOSTRATEG (na projekty zamawiane) są dostępne na stronie internetowej NCBR.

Pytania dotyczące konkursu można kierować poprzez Punkt Informacyjny Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.