Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

O roli NCBR w transformacji energetycznej podczas II Kongresu Energetyki Rozproszonej

Za nami II Kongres Energetyki Rozproszonej, podczas którego eksperci ze świata biznesu, nauki i administracji, dyskutowali nt. problemów i wyzwań kluczowych dla przyszłości polskiej transformacji energetycznej. W licznych sesjach tematycznych podczas Kongresu obok prof. dr. hab. inż. Marka Gzika, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Miłosza Motyki, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, udział wziął prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR.

W ramach pierwszej debaty ,,Energetyka rozproszona w polskiej transformacji energetycznej", przedstawiciele rządu przedstawili założenia polityki energetycznej Polski oraz swoją wizję umiejscowienia energetyki rozproszonej w kontekście przemian transformacyjnych. Wśród prelegentów obecni byli prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR, Rafał Gawin, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Artur Kopijkowski-Gożuch, Dyrektor Narodowego Centrum Analiz Energetycznych, Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. oraz Dorota Zawadzka-Stępniak, Prezes Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Podczas swojego wystąpienia dyrektor NCBR mówił m.in. o Programie 200+, modernizacji bloków węglowych oraz rezultatach programu. A także o planach Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, które wspierać będą transformację energetyczną w Polsce.

- Projekty realizowane w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju mają przede wszystkim charakter wspierający współpracę B+R+I. NCBR pokazuje i opracowuje technologię, natomiast partner biznesowy wdraża rozwiązanie i je rozwija.

W 2025 roku uruchomimy nowe konkursy, finansowane z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) z obszaru transformacji energetycznej w formule PCP, na które przeznaczymy pół miliarda złotych. – powiedział prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju aktywnie angażuje się w rozwój energetyki rozproszonej w Polsce, finansując i wspierając różne projekty badawcze oraz inicjatywy mające na celu promowanie i rozwój zdecentralizowanych systemów energetycznych.

Działania NCBR w drodze do neutralności klimatycznej

Założenia Europejskiego Zielonego Ładu są podstawą inicjatyw mających na celu osiągnięcie do roku 2050 przez Unię Europejską neutralności klimatycznej, rozumianej jako zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto. Działania priorytetowe, podejmowane w drodze do osiągnięcia neutralności klimatycznej zgodnie z założeniami Zielonego Ładu, uwzględniają m.in. przejście na czystą i bezpieczną energię, transformację w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, energooszczędne budownictwo, zrównoważoną mobilność, a także szeroko rozumianą ochronę środowiska z ograniczeniem zanieczyszczenia powietrza, wód i gleby oraz ulepszoną gospodarką odpadami.

Strategiczny Program Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „Nowe Technologie w Zakresie Energii” Narodowego Centrum Badań i Rozwoju powstał, aby wspierać osiągnięcie neutralności klimatycznej Polski, poprzez wdrożenie rozwiązań podnoszących bezpieczeństwo energetyczne kraju i zwiększających konkurencyjność polskiej gospodarki, co w efekcie powinno się przyczynić do zwiększenia się udziału energii pochodzącej z OZE.

Cele szczegółowe Programu, w które wpisuje się w zakres tematyczny konkursu to:

• C1 wzrost potencjału przemysłu energetyki odnawialnej (w tym prosumenckiej);
• C2 rozwój inteligentnej infrastruktury sieciowej (energetycznej);
• C3 obniżenie emisyjności energetyki poprzez zwiększenie wykorzystania surowców biodegradowalnych oraz produktów odpadowych.

Na wsparcie projektów w trzecim konkursie „Nowe technologie w zakresie energii”- NTE NCBR przeznaczy 400 mln zł. Kwota ta została podzielona pomiędzy dwa obszary tematyczne tj. 200 mln zł na obszar Energetyka wiatrowa na lądzie i na morzu oraz 200 mln zł na obszar Energetyczne wykorzystanie ciepła geotermalnego tzw. geotermia.

Wnioski można składać jeszcze do 15 listopada 2024 r. (do godziny 16:00).

Ciepłownia Przyszłości dzięki Funduszom Europejskim

9 maja br. w Lidzbarku Warmińskim oficjalnie otwarto Ciepłownię Przyszłości – innowacyjną instalację wykorzystującą wysokosprawne pompy ciepła, panele fotowoltaiczne oraz system magazynów ciepła, w tym największy w Polsce magazyn ciepła w formie zbiornika zagłębionego w gruncie.

Jedna z najnowocześniejszych w świecie instalacji grzewczych powstała w ramach przedsięwzięcia „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, ogłoszonego w 2021 r. przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, finansowanego z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój (POIR). Projektantem i wykonawcą jest przedsiębiorstwo Euros Energy Sp. z o.o. Ciepłownia Przyszłości zlokalizowana jest na terenie należącym do Veolii Północ z grupy Veolia term.

Ciepłownia Przyszłości będzie ogrzewała i dostarczała ciepłą wodę użytkową do większości budynków na Osiedlu Astronomów w Lidzbarku Warmińskim. Całkowita powierzchnia użytkowa wszystkich tamtejszych lokali mieszkalnych wynosi ponad 28 tys. m2. System ciepłowniczy będzie zasilany energią pochodzącą w 100 proc. ze źródeł odnawialnych.

Opracowana technologia jest skalowalna – może zostać wykorzystana w systemach ciepłowniczych do mocy zainstalowanej cieplnej do 50MWt. Rozwiązanie można dostosować na potrzeby modernizacji ciepłownictwa powiatowego w całej Polsce.

Od wykorzystania energetyki odnawialnej nie ma dziś odwrotu. Na przykładzie przedsięwzięć badawczych wpisujących się w strategię Europejskiego Zielonego Ładu, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju pokazuje, w jaki sposób innowatorzy wychodzą naprzeciw tym oczekiwaniom, tworząc bardzo konkretne wzorce dla rynku. Dotychczasowe projekty pozwoliły upewnić się, że w polskich warunkach transformacja energetyczna sektora do odnawialnych źródeł energii jest nie tylko możliwa, ale i opłacalna ekonomicznie.

W trakcie sesji ,,Nauka, innowacje i kadry dla transformacji energetycznej" Prelegenci debatowali nt. miejsca i roli nauki w procesie transformacji energetycznej. Wśród zaproszonych gości w dyskusji udział wziął Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Marek Gzik.

W swojej wypowiedzi prof. Jerzy Małachowski podkreślał możliwości jakimi dysponuje NCBR, aby sterować innowacjami oraz zwracał uwagę na to jak można skutecznie wesprzeć transformację energetyczną poprzez realizowane oraz planowane konkursy i programy.

STEP – Nowy instrument w ramach 5. Priorytetu

W celu wsparcia wiodącej pozycji Europy w zakresie technologii krytycznych, Komisja Europejska wyszła z nową inicjatywą pod nazwą STEP w ramach programu ze środków Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Inicjatywa ma za zadanie wzmocnienie konkurencyjności, zmniejszenie strategicznych zależności od państw trzecich, zwiększenie suwerenności i bezpieczeństwa gospodarczego UE.

Cele STEP:

• wspieranie rozwoju lub wytwarzania technologii krytycznych w całej Unii lub ochrona i wzmacnianie ich odpowiednich łańcuchów wartości w trzech sektorach,
• zwalczanie niedoborów siły roboczej i kwalifikacji niezbędnych w przypadku wysokiej jakości miejsc pracy w ramach wsparcia celu określonego powyżej.

STEP koncentruje się na trzech sektorach, w których rozwijane mają być technologie krytyczne tj. Technologie cyfrowe, Czyste i zasobooszczędne technologie oraz Biotechnologie.

STEP ma pomóc ukierunkować wsparcie, tak, aby lepiej odpowiadało na aktualne potrzeby inwestycyjne przemysłu UE, pozwoliło przedsiębiorstwom zbudować odporność na czynniki zewnętrzne, jak również pomogło wykorzystać szanse związane z technologiami strategicznymi i osiągnąć cele transformacji ekologicznej i cyfrowej.

ER = zrównoważona przyszłość

Energetyka rozproszona ma kluczowe znaczenie dla nowoczesnych systemów energetycznych. Zwiększa niezawodność i odporność systemu, wspiera rozwój odnawialnych źródeł energii, redukuje straty przesyłowe, angażuje społeczności lokalne, oferuje elastyczność i skalowalność oraz stymuluje innowacje technologiczne. Wszystkie te aspekty sprawiają, że energetyka rozproszona jest nie tylko korzystna z punktu widzenia ekologicznego, ale także ekonomicznego i społecznego. W miarę jak świat dąży do bardziej zrównoważonej przyszłości energetycznej, rola energetyki rozproszonej będzie nadal rosła.

Patronat Honorowy nad wydarzeniem objęli m.in. Minister Nauki, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Przemysłu, Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

II Kongres Energetyki Rozproszonej realizowany jest w ramach projektu „Obserwatorium Transformacji Energetycznej jako instrument wspierania społeczno-gospodarczego rozwoju Polski (OTE)” współfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (Program GOSPOSTRATEG).

Więcej informacji o wydarzeniu KER.