Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Szybkie przejazdy kolejowe to niedaleka przyszłość. System magrail, wykorzystujący pasywną lewitację magnetyczną pozwala podróżować prędkością nawet do 550 km/h (dla porównania, prędkość francuskiego TGV to 300km/h). Magrail to system oparty na wykorzystaniu istniejących już torów kolejowych. To hybrydowe rozwiązanie umożliwia poruszanie się zarówno pojazdów magnetycznych, jak i pociągów konwencjonalnych na tych samych torach, zwiększając w ten sposób konkurencyjność zrównoważonego transportu kolejowego. Polska firma Nevomo pracuje obecnie nad pełnoskalowym torem testowym tej technologii.

Wsparcie pozyskane z konkursu Szybka Ścieżka, znacznie przyśpieszyło nasze prace w sektorze B+R. Dzięki niemu powstaje najdłuższy w Europie tor do testów pasywnej lewitacji (na której oparta jest nasza technologia magrail) na terenie należącym do spółki Ciech Sarzyna w województwie podkarpackim. Grant NCBR pozwolił także na rozwój systemów IoT oraz zaawansowanie rozmów z polskimi spółkami kolejowymi w zakresie testów i komercjalizacji tych rozwiązań – mówi Kasia Foljanty, CBO i współzałożycielka Nevomo.

Ten wynalazek miał już swoją premierę i nawet wyjechał na tory! 50 tramwajów z rodziny Moderus Gamma znalazło się w taborze Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Poznaniu, a w przyszłym roku z nowych pojazdów tego producenta będą mogli korzystać podróżni w Łodzi.

Nowatorski, energooszczędny i niskopodłogowy. Taki jest Moderus Gamma - tramwaj wyprodukowany przez Modertrans Poznań. To pierwszy w Polsce jednoczłonowy tramwaj w pełni niskopodłogowy. Jego długość to niecałe 15 metrów, ale jak twierdzi producent, to wystarczająco, by pomieścić wiele nowoczesnych rozwiązań. 

Najważniejszy, a niewidoczny na pierwszy rzut oka, jest układ napędowy, do którego budowy wykorzystano tranzystory wykonane z węglika krzemu (SiC). Zapewniają one większą oszczędność energii, płynność jazdy oraz niwelują hałas towarzyszący pracy tradycyjnych tranzystorów. Tramwaj posiada również system odzyskiwania energii podczas hamowania. Wytracana w ten sposób energia jest gromadzona, a następnie wykorzystywana podczas rozruchu lub jazdy autonomicznej w przypadku zasilania z sieci trakcyjnej. Gamma może przejechać ponad 2 kilometry z wykorzystaniem energii zgromadzonej w superkondensatorach.

Cały pojazd jest klimatyzowany. Oprócz magazynowania i efektywnego wykorzystania energii w tramwaju wykorzystano innowacyjny w branży system chłodzący obejmujący zarówno przestrzeń dla pasażerów, jak i motorniczego. Wykorzystywany do klimatyzacji dwutlenek węgla nie wymaga utylizacji, jest neutralny dla środowiska i niepalny, a więc bezpieczny. 

Pojazd przyszłości to pojazd bezpieczny, dlatego Modertrans zastosował w tramwaju systemy wspomagające motorniczych. Jest to m.in. system antykolizyjny, czujnik zmęczenia motorniczego oraz alkotest (w przypadku pozytywnego wyniku motorniczy nie zostanie dopuszczony do prowadzenia pojazdu). Tablice informacyjne, głosowa informacja pasażerska, rampa dla osób z niepełnosprawnościami i wózków dziecięcych, komunikacja z motorniczym poprzez system interkomów, ładowarki USB, to tylko niektóre z systemów, które poprawia komfort podróży dla wszystkich pasażerów, w tym tych z niepełnosprawnościami.

- Składając wniosek do NCBR w konkursie Demonstrator+ w swojej ofercie posiadaliśmy tramwaje z rodziny Moderus Alfa (wysokopodłogowe) oraz Moderus Beta (częściowo niskopodłogowe). -Pracowaliśmy nad projektem nowoczesnego tramwaju w 100% niskopodłogowego jednak była to faza tylko koncepcyjna, powstało kilka wizualizacji. Otrzymanie dofinansowania z NCBR pozwoliło na znaczne przyspieszenie prac nad tym projektem. Do współpracy zaprosiliśmy Politechnikę Poznańską i jako konsorcjum naukowe realizowaliśmy projekt. Trzy lata projektu był to czas bardzo intensywnej pracy. Rozwijanie różnych koncepcji, spotkania z dostawcami, badania laboratoryjne, burze mózgów, testy ruchowe etc. były naszą codziennością. Jednak było warto ponieważ stworzyliśmy nowoczesny tramwaj, który zgodnie z wynikami badań PP jest najbardziej komfortowym tramwajem w Polsce. 

Dzięki zaprojektowaniu i zbudowaniu modelu Moderus Gamma mogliśmy wziąć udział w postępowaniu przetargowym ogłoszonym przez MPK Poznań. Zamówienie zdobyliśmy, wiedza i doświadczenie z projektu Demonstrator+ zostały wykorzystane i obecnie w Poznaniu 50 Moderusów Gamma wozi pasażerów. Są to tramwaje z tej samej rodziny, jednak z uwagi na specyficzne wymagania klienta różnią się od prototypu – mówi Maciej Kin, kierownik działu logistyki w  Modertrans Poznań sp. z o.o.

Zdobyte doświadczenie we współpracy z NCBR wykorzystali realizując projekt Innotech III (wózki tramwajowe) oraz Szybka ścieżka (tramwaj). Projekt Szybka ścieżka został zakończony w czerwcu br. Efektem prac jest pierwszy w Polsce jednoczłonowy w 100% niskopodłogowy tramwaj. Naszpikowany szeregiem udogodnień poprawiających bezpieczeństwo i komfort podróży. 
 

Założenie jest proste: rozkładamy go i ruszamy przed siebie, niestraszne są nam nierówności terenu i zmęczenie.  Jest poręczny, ekologiczny, dobrze zaprojektowany i gwarantuje sprawne poruszanie się po mieście.  JIVR to inteligentny, bezłańcuchowy, składany rower ze wspomaganiem elektrycznym produkowany w Mielcu.

JIVR to sprzęt dla tych, którzy do tej pory podczas poruszania się po mieście nie brali pod uwagę roweru, np. ze względu na komfort jazdy i obawę przed wkręceniem nogawek spodni czy fragmentu spódnicy w łańcuch.

Poza funkcjonalnością (składa się do wielkości małej walizki) to także sprzęt  typu „smart” - po połączeniu ze smartphonem informuje o parametrach trasy, prędkości oraz poziomie naładowania. Asystent jazdy automatycznie określa, kiedy rowerzyście potrzebne jest wsparcie i uruchamia silnik w przednim kole.

Czy to przyszłość dla miejskich cyklistów? Na pewno alternatywa dla tych, którzy do tej pory nie wyobrażali sobie podróży do pracy z wykorzystaniem dwóch kółek.

Co dalej? Obecnie firma rozwija projekt ze wsparciem z Funduszu Invento Capital sp. z o.o. dofinansowanego w ramach programu Bridge Alfa, realizowanego przez NCBR. Celem projektu jest opracowanie pełnowymiarowego roweru elektrycznego - JIVR Cruiser wyposażonego w system elektroniczny JIVR Senses, o zasięgu 100 km na jednym ładowaniu i prędkości maksymalnej do 45km/h. 

Więcej o wsparciu w programach BRIdge Alfa i BRIdge VC oraz wsparciu dla startupów oferowanym dzięki Fundusze Europejskie z Programu Inteligentny Rozwój.

Sztuczna inteligencja, kamery 3D, systemy rozpoznawania gestów kierowców –  m.in. tym zajmują się inżynierowie z Krakowskiego Centrum Technicznego Aptiv. Ta ogólnoświatowa firma technologiczna  rozwija system, którego celem jest bezpieczeństwa i efektywności energetycznej pojazdów elektrycznych. To krok w stronę autonomicznej motoryzacji, w której pojazd porusza się bez ingerencji kierującego.

Interior Sensing Platform to rozwiązanie,  które dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji monitoruje wnętrze auta i za pomocą czujników kontroluje, czy kierowca patrzy na drogę, czy np. jego wzrok skupiony jest na smartfonie. Gdy system wykryje zagrożenie dla bezpieczeństwa, np. zamykającego oczy, zasypiającego kierowcę, odpowiednio powiadomi go i zasugeruje przerwę w jeździe. A w przypadku niebezpiecznie szybkiego zbliżania się do przeszkody na drodze rozpocznie wcześniejsze hamowanie.

Oczywiście tego rodzaju rozwiązania niosą ze sobą ryzyko, chociażby ataków hakerskich. Dlatego w projekcie realizowanym przy wsparciu Funduszy Europejskich z Programu Inteligentny Rozwój Aptiv kładzie nacisk na bezpieczeństwo cybernetyczne.

Pierwszy z czterech etapów projektu – badania przemysłowe – został już przeprowadzony, a spółka poczyniła istotne postępy w opracowaniu inteligentnego modułu centralnego ze zintegrowanym, bezpiecznym modułem komunikacyjnym (ang. Intelligent Body Control Module with Secure Gateway), specjalistycznego modułu komunikacyjnego do połączenia pojazdu z inteligentną siecią energetyczną (Vehicle to Grid Getaway) oraz bezkluczykowego systemu dostępu do pojazdu (Keyless Vehicle Access System). Te zaawansowane technologie mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa i efektywności energetycznej pojazdów elektrycznych. Pierwsze wyniki dowiodły, że moduły mogą zapewnić znaczącą oszczędność energii, obniżając zużycia prądu czuwania modułów o 50%, co w skali całego pojazdu oznacza obniżenie zużycia prądu czuwania o ok. 8-10%.

Dzięki grantowi Narodowego Centrum Badań i Rozwoju przyspieszamy prace nad innowacyjnymi technologiami, w bezpieczny sposób łączącymi pojazdy hybrydowe i elektryczne następnej generacji z siecią energetyczną, realizując w ten sposób naszą misję zapewnienia mobilności cechującej się większym bezpieczeństwem, ekologią i łącznością – powiedział Grzegorz Gutmajer, Regional Engineering Director w Aptiv.

„Przyszłość dzieje się u nas” to stwierdzenie które przyświeca działaniom NCBR. Pomagamy przedsiębiorcom i naukowcom zmieniać ich odważne pomysły w przełomowe produkty, usługi i technologie, które wprowadzają zmiany na lepsze w różnych dziedzinach. Wiele z tych odważnych pomysłów wyszło poza nowoczesne centra badawczo-rozwojowe i laboratoria, stając się realnymi produktami i usługami. Chcemy pokazać, że zostały wynalezione z myślą o tym, żebyśmy wszyscy z nich na co dzień korzystali – mówi dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor NCBR.

Używasz ich podczas umawiania wizyty u fryzjera w mobilnej aplikacji lub wsiadając w tramwaj w drodze do pracy.  Innowacje pomagają też ratować życie! Przekonaj się sam!

Tym tekstem rozpoczynamy cykl  „Wynalezione dla Ciebie”. W kolejnych odsłonach cyklu na naszej stronie oraz w mediach społecznościowych będziemy prezentować wyjątkowe rozwiązania, które powstały przy wsparciu z NCBR.  Projektów, które do tej pory wsparliśmy są setki, dlatego zdecydowaliśmy się pogrupować je w obszary tematyczne.