Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Dziesięć prototypów kompaktowych elektrowni wiatrowych. Dziesięć najlepszych ekip konstruktorskich. Milion złotych nagrody. Duże emocje. I wiatr! Oto esencja finału „Wielkiego Wyzwania: Energia”. Tym razem to nie mecz, a pojedynek wiatraków rozegra się na płycie głównej stadionu.

Zainicjowane w 2019 roku przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) „Wielkie Wyzwanie: Energia” bazuje na unikalnej formule nawiązującej do zawodów typu Grand Challenge zapoczątkowanych przez amerykańską agencję DARPA. Wyróżnia je otwarta formuła i minimum formalności.

–  Trzeba sobie uświadomić, że tego jeszcze nikt w Polsce nie robił. Eksperyment technologiczny, prowadzony w duchu rywalizacji sportowej, ma doprowadzić do wyłonienia najbardziej wydajnych rozwiązań w zakresie mikroinstalacji wiatrowych do zastosowań indywidualnych. Zespoły konstruktorskie, rekrutujące się spośród pasjonatów energetyki odnawialnej, pracowały nad swoimi prototypami niemal dwa lata. Nagroda, owszem, działa dopingująco, ale to nie jest jedyna motywacja. Do „Wielkiego Wyzwania: Energia” zgłaszali się ludzie, którzy dostrzegają intensywny rozwój energetyki prosumenckiej, widząc w tym procesie przestrzeń dla niedużych turbin wiatrowych i dla siebie jako ich konstruktorów – mówi dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Celem przedsięwzięcia jest stymulowanie powstawania i rozwijania przełomowych rozwiązań w obszarze małogabarytowych, wydajnych urządzeń energetyki wiatrowej. Dzięki postawieniu wyzwania opracowania takiego urządzenia, zdolnego do efektywnego przekształcania energii wiatru w energię elektryczną oraz jej magazynowania (wymóg fakultatywny) i oddawania w jak najefektywniejszy sposób, NCBR dąży m.in. do ograniczenia smogu oraz zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Opracowane technologie zapewnią możliwość dostępu do energii elektrycznej poza siecią, a także przyczynią się do oszczędności w gospodarstwach domowych.

Na wyzwanie odpowiedziało szerokie grono uczestników – w odróżnieniu od grantowych konkursów organizowanych przez NCBR są to osoby fizyczne, wśród nich studenci, zapaleni konstruktorzy czy „garażowi” wynalazcy.

Obecnie w grze pozostało kilkadziesiąt zespołów. Rywalizacja półfinałowa, która rozegra się w piątek, 15 października, na PGE Narodowym, wyłoni 10 finalistów.

Półfinał, do którego ze względu na wysoki poziom techniczny rozwiązań pokazanych w ćwierćfinałach, zaproszono nie 40, ale aż 51 ekip, będzie polegał na przeprowadzeniu testu działania urządzenia w warunkach sztucznego wiatru. Uczestnicy mogą liczyć na warunki zbliżone do identycznych i będą mieli tyle samo czasu na montaż swojego urządzenia. Prototypy zostaną zmierzone i zważone – ich wymiary nie mogą być większe od sześcianu o długości boku równej 2 metry, a waga nie powinna przekraczać 200 kilogramów. Następnie zostaną podłączone na stanowiskach nawiewowych do aparatury pomiarowej dostarczonej przez organizatora. Test półfinałowy składa się z dwóch etapów: przez 10 minut nawiewany będzie wiatr o prędkości około 8 m/s, a przez kolejne 10 minut wiatr o prędkości około 3 m/s. Przewidzianych jest 5 rund półfinałowych, w każdej z nich zostanie sprawdzonych 10 prototypów. Jeśli będzie to konieczne dla wyłonienia finalistów, odbędzie się dogrywka.

Warto dodać, że spośród wszystkich półfinalistów jury, składające się ze specjalistów z różnych obszarów, wytypuje trzy projekty o największym potencjale w kategorii „wzornictwo”. Nagrodę specjalną w tej kategorii, w wysokości 50 tys. zł, otrzyma ten spośród nominowanych uczestników, którego urządzenie uzyska największą liczbę głosów publiczności – głosowanie odbędzie się on-line w trakcie Wielkiego Finału, na stronie: wielkiewyzwanie.ncbr.gov.pl.

„Wielkie Wyzwanie: Energia” zostanie rozstrzygnięte w sobotę, 16 października br., na PGE Narodowym w Warszawie.

Na płycie głównej stadionu w warunkach sztucznego wiatru przez 6 godzin testowanych będzie 10 prototypów. Każdy z nich będzie się znajdował na specjalnym stanowisku nawiewowym.

Zespół, którego urządzenie w sposób najbardziej skuteczny i efektywny przetworzy energię wiatru w energię elektryczną, zostanie zwycięzcą „Wielkiego Wyzwania: Energia” i wygra 1 milion złotych nagrody.

Z uwagi na sytuację epidemiczną Narodowe Centrum Badań i Rozwoju organizuje finał „Wielkiego Wyzwania: Energia” w formule hybrydowej. Publiczność ma możliwość śledzenia tego wydarzenia w godz. 9.30 – 17.00 on-line za pośrednictwem strony: wielkiewyzwanie.ncbr.gov.pl, co nie wymaga rejestracji.

Dla niewielkiej grupy osób jest jeszcze możliwość stacjonarnego udziału w wydarzeniu finałowym, a więc na PGE Narodowym. Więcej informacji wraz z formularzem rejestracji zgłoszeń znajduje się tutaj.

W transmisji pokazywane będzie nie tylko to, co dzieje się na płycie głównej stadionu. Publiczność będzie mogła również obejrzeć ciekawe rozmowy ze wszystkimi finalistami, w których opowiedzą o swoich rozwiązaniach oraz drodze do ich przygotowania. Nie zabraknie przedstawienia innych programów NCBR, związanych z Europejskim Zielonym Ładem.

Idea „Wielkiego Wyzwania: Energia” jest spójna z celami Unii Europejskiej zawartymi w strategii Europejskiego Zielonego Ładu.

W ten plan, zmierzający do przekształcenia UE w nowoczesną i konkurencyjną gospodarkę, która w 2050 r. ma osiągnąć zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych, wpisuje się także – tym razem na znacznie szerszą skalę – osiem przedsięwzięć NCBR, finansowanych z Funduszy Europejskich (POIR), a realizowanych w trybie zamówień przedkomercyjnych (PCP). W tym przypadku Centrum występuje w roli zamawiającego, który definiuje problem do rozwiązania, a tym samym kreuje nowy rynek dla nowatorskich produktów.

Wykonawcy opracują demonstratory nowoczesnych technologii w takich przedsięwzięciach, jak: „Budownictwo efektywne energetycznie i procesowo”, „Innowacyjna biogazownia”, „Oczyszczalnia przyszłości”, „Technologie domowej retencji”, „Wentylacja dla szkół i domów”, „Magazynowanie energii elektrycznej”, „Magazynowanie Ciepła i Chłodu”, „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”. Z tym ostatnim projektem koresponduje pokrewne przedsięwzięcie „Elektrociepłownia w lokalnym systemie energetycznym”.

I to przede wszystkim o tych nowatorskich projektach będzie mowa podczas konferencji „8 x Green Deal, czyli przełomowe technologie, zysk dla środowiska i duża szansa dla polskiej gospodarki”, która będzie towarzyszyć Wielkiemu Finałowi.

Przedsięwzięcie pn. „Wielkie Wyzwanie: Energia” realizowane jest w ramach projektu pozakonkursowego pn. Podniesienie poziomu innowacyjności gospodarki poprzez wdrożenie nowego modelu finansowania przełomowych projektów badawczych (projekt realizowany w ramach poddziałania 4.1.3 Innowacyjne metody zarządzania badaniami Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój).

Projekt finansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.