Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Uczelnie mogą się w nim ubiegać o środki na projekty, które obejmują utworzenie i wsparcie funkcjonowania centrum wiedzy o dostępności jako jednostki wspierającej stosowanie i upowszechnianie zasad projektowania uniwersalnego w obszarze kształcenia na poziomie wyższym. Nabór wniosków w konkursie „Centrum wiedzy o dostępności” rozpocznie się 24 sierpnia i potrwa do 20 października br.

Przeciw wykluczeniu

Inicjatywa NCBR, agencji wykonawczej ministra nauki i szkolnictwa wyższego, realizowana jest w ramach rządowego Programu Dostępność Plus. Stawia on sobie za cel zapewnienie swobodnego dostępu do dóbr, usług oraz możliwości udziału w życiu społecznym i publicznym osób o szczególnych potrzebach. Program ten przewiduje m.in. tworzenie centrów wiedzy projektowania uniwersalnego, które mają służyć podniesieniu kompetencji przedsiębiorców, producentów urządzeń i produktów w zakresie dostępności.

Istota projektowania uniwersalnego polega na przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu poprzez przyjazne tworzenie produktów, usług czy elementów otoczenia, tak aby mogli z nich korzystać możliwie wszyscy.
"Zachęcamy do projektowania usług, produktów, urządzeń i przedmiotów przyjaznych ludziom starszym i z niepełnosprawnościami. Zapraszamy przedsiębiorców do włączenia się w tworzenie dostępnego otoczenia" – mówi Małgorzata Jarosińska-Jedynak, minister funduszy i polityki regionalnej. I dodaje: "Dlatego dodatkowe środki z Funduszy Europejskich kierujemy do uczelni wyższych. Niektóre z nich realizują już programy nauczania z wykorzystaniem projektowania uniwersalnego. A nowe centra wiedzy o dostępności, które powstaną w wybranych szkołach wyższych, będą służyć pomocą w tworzeniu i projektowaniu dostępnych produktów czy usług i upowszechnianiu standardów dostępnościowych."

Pięć obszarów tematycznych

Wnioski w konkursie mogą składać uczelnie, które chcą w swoich strukturach powołać centrum wiedzy o dostępności, wyspecjalizowane w jednym, wybranym przez siebie obszarze tematycznym. Wskazano pięć takich branż, istotnych dla codziennego funkcjonowania osób o szczególnych potrzebach:

• architektura, urbanistyka i budownictwo;
• cyfryzacja i komunikacja;
• transport i mobilność;
• design i przedmioty codziennego użytku;
• zdrowie.

Wnioskodawcy będą realizować projekty w partnerstwie z co najmniej jedną uczelnią.

"Partnerstwo międzyuczelniane wzmocni potencjał centrów wiedzy o dostępności, wniesie bowiem interdyscyplinarne podejście do projektowania uniwersalnego w danym obszarze. Jestem przekonany, że nasi naukowcy podejmą to wyzwanie. Dzieląc się swoją wiedzą np. z przedsiębiorcami i specjalistami, przyczynią się do ułatwienia życia osób o szczególnych potrzebach" – wyjaśnia Wojciech Murdzek, minister nauki i szkolnictwa wyższego.
Konkurs „Centrum wiedzy o dostępności” finansowany jest z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER). Budżet przedsięwzięcia to 30 mln zł, przy czym można uzyskać do 6 mln zł dofinansowania na dany obszar tematyczny. Maksymalny dopuszczalny poziom dofinansowania projektu wynosi 97 proc., a wkład własny to minimum 3 proc. wydatków kwalifikowalnych.

Na co można przeznaczyć przyznane środki? Ważnym zadaniem stojącym przed przyszłymi beneficjentami będzie upowszechnianie zasad projektowania uniwersalnego i podnoszenie kompetencji kadry uczelni w tym zakresie. Centra będą też podejmowały współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym szkół wyższych w celu wypracowania innowacyjnych produktów i standardów dla usług zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego. Będą przy nich działały punkty informacyjno-konsultacyjne dla podmiotów zewnętrznych. Centra mają ponadto wspierać uczelnie w prowadzeniu kształcenia i działalności szkoleniowej w zakresie projektowania uniwersalnego i dostępności, z wykorzystaniem wiedzy i doświadczenia ekspertów z Polski i zagranicy.

Fachowo i z empatią

Całemu zamierzeniu przyświeca idea, by działać długofalowo. Wprawdzie projekt może trwać nie dłużej niż dwa lata, ale musi zakładać funkcjonowanie danego ośrodka przez co najmniej trzy lata po zakończeniu jego realizacji.
"Nasz konkurs ma charakter pilotażowy. W jego efekcie ma powstać pięć centrów wiedzy o dostępności. Chcemy, żeby ich działalność na trwałe wpisała się w akademicką mapę Polski. Aby rzeczywiście tak się stało, nie wystarczy, że dane centrum powstanie. Kluczowe jest zapewnienie jakości i ciągłości jego pracy" – akcentuje Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
O środki mogą ubiegać się uczelnie publiczne i niepubliczne, które są wiodące we wdrażaniu idei dostępności. Oznacza to, że wnioskodawca od co najmniej trzech lat posiada biuro ds. osób z niepełnosprawnościami lub inną jednostkę ds. dostępności. Uczelnia ma też obowiązek wykazać, że w działania centrum zostanie zaangażowana kadra mająca doświadczenie na gruncie zawodowym we współpracy z osobami z niepełnosprawnościami lub organizacjami, które działają na ich rzecz. Od aplikujących wymagane jest wreszcie realizowanie elementów projektowania uniwersalnego na przynajmniej jednym kierunku spośród obszarów objętych zakresem konkursu.
"Zależy nam na tym, aby centra były tworzone przez uczelnie z dużym zaangażowaniem i doświadczeniem w obszarze projektowania uniwersalnego i dostępności. Dlatego przy wyborze projektów będziemy to doświadczenie premiować. Zwracamy też uwagę na to, czy w projekcie zatrudnione będą osoby z niepełnosprawnością oraz czy uczelnie przewidują wspólne działania z podmiotami działającymi na rzecz osób o szczególnych potrzebach" – mówi dyrektor Kamieniecki.