Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Podczas konferencji zorganizowanej przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju zainaugurowano Program Badania i Innowacje w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Budżet programu przeznaczony na finansowanie badań podstawowych i stosowanych wynosi 41,176 mln franków szwajcarskich.

Uczestnicy wydarzenia, które odbyło się 10 kwietnia, mogli poznać szanse i możliwości współpracy polsko-szwajcarskiej, przykłady zrealizowanych z sukcesem wspólnych projektów oraz ogólne zasady Programu Badania Naukowe i Innowacje. Program jest realizowany w ramach drugiej edycji tzw. Funduszy Szwajcarskich i wspiera badania podstawowe i stosowane. Każda z dwóch części programu ma innego operatora. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju odpowiada za realizację programu w obszarze badań stosowanych we współpracy ze szwajcarską agencją ds. innowacji – Innosuisse.Program ma na celu zwiększyć potencjał naukowy i innowacyjność polskich jednostek badawczych, uczelni i przedsiębiorstw poprzez wzmocnienie współpracy naukowo-badawczej z partnerami szwajcarskimi oraz innymi partnerami międzynarodowymi. W zakresie badań podstawowych partnerami są Szwajcarska Narodowa Fundacja Nauki oraz Narodowe Centrum Nauki po stronie polskiej. Wkład Szwajcarii to 35 mln franków szwajcarskich, natomiast finansowanie ze strony Polski wynosi 6,176 mln.

Z programu będą mogły skorzystać uczelnie wyższe, instytuty badawcze, inne podmioty prowadzące badania i zatrudniające badaczy. W naborach w ramach badań stosowanych beneficjentami mogą być dodatkowo przedsiębiorcy ze szczególnym uwzględnieniem MŚP. Program ma również promować kobiety-badaczy oraz młodych naukowców. Udział we wspólnych projektach badawczych jest dla nich okazją do doskonalenia się w swoich dziedzinach wiedzy. Jest to krok na drodze do budowania własnych zespołów badawczych, a tym samym rozwoju kariery naukowej.

– Współpraca w ramach poprzedniej edycji Funduszy Szwajcarskich, w latach 2007-2017, przyniosła bardzo dobre efekty. Współpracę nawiązało ponad 500 naukowców i prawie 50 instytutów oraz uczelni w Polsce i Szwajcarii. W obecnej edycji chcemy dalej rozwijać potencjał kadry naukowej oraz wspierać rozwój instytucjonalny podmiotów badawczych. Mamy nadzieję wzmocnić transfer wyników badań do biznesu, a tym samym budować bardziej konkurencyjną gospodarkę. – powiedział prof. Jerzy Małachowski, p.o. dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, otwierając konferencję. – Chcielibyśmy, aby te nowe współprace stworzyły długoterminowe partnerstwa, które pomogą wzbogacić potencjał instytucji badawczych, a także ich międzynarodowy zasięg – podkreślił prof. Małachowski.

O bardzo dobrej współpracy polsko-szwajcarskiej na polu edukacji, badań i innowacji mówiła także prof. Martina Hirayama, Sekretarz Stanu ds. Edukacji, Badań i Rozwoju Konfederacji Szwajcarskiej. Podkreśliła, że Szwajcaria, będąca na czele wielu światowych rankingów dotyczących innowacyjności, przeznacza znaczne środki na rzecz tworzenia międzynarodowych interdyscyplinarnych sieci badawczych. – Nasz świat obecnie stoi w obliczu wielu zmian, by wymienić tylko kilka z nich: zmiany klimatyczne, geostrategiczne konkurencja i konflikty, migracja i kryzys zdrowia publicznego. Jedno jest pewne: żaden kraj nie jest w stanie samodzielnie stawić czoła wyzwaniom naszych czasów bez względu na to, jak konkurencyjny i silny jest pod względem wiedzy i doświadczenia. Tym ważniejsza jest nasza współpraca w ramach otwartego dialogu opartego na wspólnych europejskich wartościach – wskazywała szwajcarska minister.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego dr Andrzej Szeptycki zaznaczył, że Szwajcaria jest bardzo ważnym partnerem Polski, ale my także mamy wiele do zaoferowania. – W Polsce łącznie jest ponad 700 jednostek badawczych. W dziedzinie badań i innowacji pracuje około 185 tys. osób. Pod skrzydłami MNiSW pracuje nasz dzisiejszy gospodarz NCBR, jak również Sieć Badawcza Łukasiewicz i Narodowe Centrum Nauki, realizujące szereg ważnych inicjatyw w sektorze nauki – powiedział wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego.

– W dzisiejszych czasach kluczem do sukcesu jest połączenie wiedzy, badań i rozwoju. Badania są niezbędne dla dobrobytu społecznego i gospodarczego w perspektywie długoterminowej – przypomniał uczestnikom konferencji Podsekretarz Stanu w Ministerstwa Funduszy i Rozwoju Regionalnego, które jest krajową jednostką koordynującą (NCU), dr Konrad Wojnarowski. Wyraził także przekonanie, że finasowanie z programu przełoży się na ważne odkrycia i patenty.

Nasz kraj jest największym beneficjentem drugiej edycji Funduszy Szwajcarskich. Kształtowanie się wspólnych celów i założeń obecnego programu omówiły Nathalie Barbancho, Zastępca Dyrektora Sekcji Państw Członkowskich UE w Szwajcarskiej Agencji Rozwoju i Współpracy, oraz Małgorzata Zalewska, Zastępca Dyrektora Departamentu Programów Pomocowych w MFiPR. Podsumowały  zgodnie, że w odróżnieniu od pierwszej edycji, która miała charakter projektowy, kształt inaugurowanego programu wypracowano wspólnie w oparciu o zidentyfikowane potrzeby odbiorców.

Z kolei uczestnicy panelu, który odbył się podczas konferencji, dyskutowali o szansach i możliwościach współpracy badawczej między ośrodkami naukowymi, jak również przedsiębiorstwami w Polsce i Szwajcarii, stwarzanymi w ramach programu. Prowadząca dyskusję Agnieszka Ratajczak, Dyrektor Dział Współpracy Międzynarodowej w NCBR, wskazała między innymi aspekt promocji w programie kobiet-badaczek w kontekście najnowszych danych Eurostatu dotyczących kadr w nauce i inżynierii. W Polsce kobiety stanowią prawie połowę naukowców i inżynierów. Nasz kraj z wynikiem 49 proc. zajmuje w tej statystyce szóste miejsce w UE. Środowisko naukowe jest coraz bardziej przyjazne kobietom, choć cały czas widać bariery.

Jakby na potwierdzenie cytowanych statystyk, przykłady projektów zrealizowanych z sukcesem zaprezentowały prof. Sylwia Rodziewicz-Motowidło z Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego i dr Joanna Dąbrowska z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach. Oba wystąpienia pokazały na wielu płaszczyznach korzyści współpracy w ramach poprzedniej edycji programu szwajcarskiego.

Praktycznie o programie

Na deser pozostała prezentacja podstawowych zasad Programu Badania Naukowe i Innowacje w obu jego częściach. Zasady obowiązujące dla badań podstawowych przedstawiła Barbara Świątkowska z Narodowego Centrum Nauki, operatora programu w tym zakresie.

W imieniu NCBR, które zarządza programem w obszarze badań stosowanych, wystąpił Maciej Jędrzejek, Zastępca Dyrektora Dział Współpracy Międzynarodowej.

2 kwietnia 20224 roku ruszył nabór wniosków dla naukowców, którzy chcą otrzymać dofinansowanie z Funduszy Szwajcarskich na prowadzenie badań podstawowych. Konkurs na multilateralne projekty naukowe MAPS – Multilateral Academic Projects ogłosiła Szwajcarska Narodowa Fundacja Nauki (SNSF). Zakłada on współpracę podmiotów z Polski, Bułgarii, Chorwacji, Rumunii i Węgier w partnerstwie z podmiotami szwajcarskimi.

22 kwietnia 2024 roku będzie ogłoszony nabór wniosków w programie badań stosowanych zarządzanym przez NCBR. Zapraszamy do składania wniosków!

Szwajcarsko-Polski Program Współpracy (Fundusze Szwajcarskie, Program Szwajcarski) to fundusze przeznaczone przez Szwajcarię na rozwój naszego kraju, na podstawie uzgodnień z Unią Europejską oraz z Polską. Poprzednią edycję realizowano w latach 2007-2017. Obecną, drugą już edycję, zainaugurowano oficjalnie w grudniu ubiegłego roku i będzie realizowana do 2029 roku. Obejmuje ona program Badania Naukowe i Innowacje oraz program wsparcia rozwoju miast.

Więcej informacji o drugiej edycji Funduszy Szwajcarskich: https://www.programszwajcarski.gov.pl