Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

To szansa przedsiębiorców na realizację ciekawych projektów, których celem jest rozwiązanie problemów osób ze szczególnymi potrzebami – w sposób istotnie przyczyniający się do zwiększenia dostępności.

– Fundusze Europejskie są jednym z promotorów wrażliwości społecznej, u której podstaw leżą nie emocje, z natury subiektywne i zmienne, ale obiektywne zasady poszanowania praw człowieka, sprawiedliwości, solidarności, niedyskryminacji i równości. W naborze „Ścieżka SMART na rzecz dostępności” poszukujemy oryginalnych pomysłów na eliminację rozmaitych barier, które utrudniają życie osobom ze szczególnymi potrzebami, tak aby zapewnić im pełne, zgodne z ich oczekiwaniami uczestnictwo w różnych sferach życia. Udzielając dofinansowania, pomożemy przekuć te pomysły w konkrety, a więc produkty i usługi – mówi dr Jacek Orzeł, p.o. dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. – Z uwagi na szeroki krąg adresatów takich rozwiązań, przedsiębiorcy będą mogli wykazać się inwencją i wynieść dostępność w naszym kraju na nowy poziom, jednocześnie rozwijając swoją ofertę – dodaje.

Zgodnie z ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, szczególne potrzeby może mieć każdy. Różnią się one w zależności od uwarunkowań związanych z sytuacją danego człowieka. W tej grupie znajdują się zarówno osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich, niewidome czy niesłyszące, jak i osoby z niepełnosprawnościami lub zaburzeniami psychicznymi bądź intelektualnymi, w tym schorzeniami otępiennymi (np. demencja, Alzheimer), związanymi z procesem starzenia się społeczeństwa, jak też dysfunkcjami rozwojowymi (np. zaburzenia ze spektrum autyzmu, ADHD). To także m.in. osoby starsze i osłabione chorobami, kobiety w ciąży, opiekunowie małych dzieci, w tym korzystający z wózków dziecięcych. Specjalistycznych rozwiązań potrzebują osoby mające trudności w komunikowaniu się z otoczeniem czy o nietypowym wzroście, jak również – co pewnie rzadziej przychodzi nam na myśl – osoby z większym bagażem. Szczególne potrzeby mają też chorzy na choroby cywilizacyjne i przewlekłe (np. cukrzyca, epilepsja, choroby układu krążenia, nowotworowe).

Widzisz problem? Znajdź rozwiązanie

Przedmiotem modułów realizowanych w ramach projektu, który zostanie zgłoszony w konkursie „Ścieżka SMART na rzecz dostępności”, musi być rozwiązanie problemu/problemów osób ze szczególnymi potrzebami istotnie przyczyniające się do zwiększenia dostępności, rozumianego jako zniesienie co najmniej jednej lub więcej barier występujących np. w przestrzeni fizycznej (w tym budynkach, urządzeniach), rzeczywistości cyfrowej, systemach informacyjno-komunikacyjnych, produktach, usługach, procesach lub zaspokojenie szczególnych potrzeb tych osób.

Konkurs skierowany jest do dużych przedsiębiorstw, planujących realizację kompleksowych projektów z zakresu: prac badawczo-rozwojowych (B+R), wdrożeń innowacji, rozwoju infrastruktury B+R, internacjonalizacji, rozwoju kompetencji pracowników i osób zarządzających przedsiębiorstwem, cyfryzacji i zazieleniania działalności przedsiębiorstw.

Realizacja modułu B+R, który obejmuje badania przemysłowe i prace rozwojowe albo tylko prace rozwojowe, jest obowiązkowa. Pozostałe moduły, zgodnie z nowatorską formułą konkursu, przedsiębiorstwo może realizować w zależności od potrzeb i specyfiki projektu.

Każdy projekt dofinansowany w naborze ogłoszonym przez NCBR musi być zgodny z zakresem tematycznym konkursu oraz wpisywać w co najmniej jedną Krajową Inteligentną Specjalizację (KIS).

Składasz wniosek? Zaplanuj współpracę

W naborze mogą wziąć udział duże przedsiębiorstwa samodzielnie występujące o wsparcie projektu. Zgodnie z kryteriami wyboru, firmy duże (za wyjątkiem małych spółek o średniej kapitalizacji), które przewidują w projekcie realizację inwestycji produkcyjnych, muszą zaplanować w projekcie współpracę z MŚP, aby uzyskać dofinansowanie. Taka współpraca może przyjąć formę m.in. transferu wiedzy, powiązania kooperacyjnego, w tym: klastrów innowacyjnych (także eksportowych), łańcuchów produkcyjnych, sieci technologicznych, platform technologicznych.

Budżet przewidziany na wspieranie rozwiązań zwiększających dostępność wynosi 445 mln zł. Wnioskujący powinni pamiętać, że minimalna wartość kosztów kwalifikowalnych w projekcie to 1 mln zł (limit dotyczy modułu B+R), a koszty kwalifikowalne modułu B+R muszą stanowić co najmniej 20% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu.

Maksymalna wartość oraz poziom dofinansowania uzależnione są od wybranego rodzaju pomocy publicznej w ramach modułów. Dofinansowanie udzielane będzie w formie dotacji jako pomoc publiczna oraz pomoc de minimis. Na realizację modułu „wdrożenie innowacji” będzie udzielana dotacja warunkowa.

Doświadczenie NCBR w zapewnianiu równych szans

Konkurs został tak pomyślany, aby jego efekty przyczyniały się zarówno do rozwoju społecznego, jak i gospodarczego, co jest spójne z misją NCBR.

– Nowe technologie zmieniają na lepsze codzienne życie ludzi mających szczególne potrzeby. Nie są to jakieś abstrakcyjne postaci. To przecież często nasi sąsiedzi, znajomi czy członkowie rodzin. Stąd przygotowując wniosek, trzeba widzieć konkretnego człowieka. Wyjść od tego, dlaczego, co, dla kogo, w jakim celu i jak robimy. Wyobraźmy sobie, komu będzie służyć i jakie znaczenie odegra nasza innowacja w aspekcie równych szans dla wszystkich, jakie bariery usunie, czy będzie elastyczna, prosta i intuicyjna w użytkowaniu, przygotowana zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego. Kluczem do sukcesu jest więc trafne zdefiniowanie problemów osób ze szczególnymi potrzebami, które zostaną rozwiązane dzięki realizacji projektu, wraz z zaplanowaniem poszczególnych etapów prac – zwraca uwagę dr Jacek Orzeł. – Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ma znaczące doświadczenie w opiece nad przedsięwzięciami służącymi zwiększaniu dostępności, dlatego będziemy towarzyszyli przedsiębiorcom na tej pełnej wyzwań, ale jakże pożytecznej i satysfakcjonującej drodze – dodaje szef rządowej agencji.

Działania prodostępnościowe, na rzecz włączenia społecznego i niedyskryminacji to stały element w ofercie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Do tej pory przeprowadziliśmy szereg konkursów, które wpisywały się w tematykę dostępności, jak np. sztandarowy konkurs „Uczelnia dostępna”, realizowany ze wsparciem Funduszy Europejskich w ramach Programu Wiedza Edukacja Rozwój. Miał on wyjątkowy charakter w skali kraju, bo w sposób kompleksowy adresował potrzebę zwiększania dostępności uczelni. W ramach trzech edycji, w których uczelnie mogły zgłosić projekty w jednej z trzech ścieżek – w zależności od stopnia zaawansowania działań na rzecz dostępności – dofinansowanie w wysokości blisko 665 mln zł otrzymały 202 uczelnie, a więc ponad połowa szkół wyższych działających w Polsce. Jak pokazało badanie efektów programu, znajduje to przełożenie na wzrost ich dostępności.

W ramach POWER uczelnie aplikowały m.in. także w konkursie „Projektowanie uniwersalne” czy w pilotażowej edycji „Centrum wiedzy o dostępności”. Ostatnia z wymienionych inicjatyw dotyczyła wypracowania, we współpracy z przedsiębiorcami, wiedzy niezbędnej do dostosowania produktów czy usług do oczekiwań odbiorców o szczególnych potrzebach. Wyłoniono projekty z obszarów: architektura, urbanistyka i budownictwo; transport i mobilność; cyfryzacja i komunikacja; design i przedmioty codziennego użytku. W obecnej perspektywie finansowej, w Programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 wsparcie w zakresie likwidowania barier w dostępie do nauki i poprawy jakości edukacji akademickiej będzie kontynuowane.

Z kolei konkurs „Rzeczy są dla ludzi”, realizowany ze środków krajowych, obejmował zróżnicowane tematy dotyczące technologii, narzędzi i rozwiązań dla osób z różnymi niepełnosprawnościami lub seniorów. Ukierunkowana na zwiększanie dostępności była też chociażby „Szybka Ścieżka” (Program Inteligentny Rozwój) dla projektów realizujących Program Dostępność Plus.

Chcesz wiedzieć więcej? Przyjdź na spotkanie

W konkursie „Ścieżka SMART na rzecz dostępności” wnioski do NCBR można składać wyłącznie poprzez system informatyczny LSI w dniach 6 lipca – 31 sierpnia br., w ostatnim dniu naboru do godz. 16:00.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju organizuje spotkanie informacyjne on-line dla potencjalnych wnioskodawców tego naboru. Odbędzie się ono 27 czerwca br., w godz. 10:00 – 13.15. Zapisy przez formularz zgłoszeniowy.

Więcej informacji na temat naboru „Ścieżka SMART na rzecz dostępności” wraz z dokumentacją konkursową znajduje się na stronie NCBR.