Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Strategia organizacyjna to koncepcja działania organizacji w dłuższej perspektywie. Posiadanie strategii wpływa nie tylko na ukierunkowanie działań w organizacji, ale także i efektywność jej działań. W 2022 roku do cyklicznego badania satysfakcji prowadzonego przez Sekcję Analiz i Ewaluacji wśród beneficjentów NCBR,  dołączono pytania o  strategię organizacji. Przyjęto, że strategia może być zarówno formalna, czyli ujęta w formie dokumentu zawierającego cele i kierunki działalności jak i  nieformalna -  pozostająca w formule deklaracji „wiemy, gdzie dążymy i w którym miejscu chcemy być”. Odpowiedzi udzieliło 1020 kierowników projektów B+R.

Wyniki ankiety wskazują, że 62% beneficjentów posiada strategię (formalną lub nieformalną), w którą wpisują się prace B+R. 10% beneficjentów takiej strategii nie posiada (w tym 5% zaznaczyło, że nie dotyczy – choć wcale nie musi być ona wymogiem). Więcej niż ¼ respondentów nie dysponowała precyzyjnymi informacjami o strategii w swojej jednostce. Wyniki te różniły się w zależności od miejsca zatrudnienia lidera projektu. Szczególnie dotyczyło to wiedzy o strategii: tylko 18% zatrudnionych w przedsiębiorstwach udzieliło odpowiedzi „nie wiem”, podczas gdy w przypadku uczelni było to blisko 40%, a w przypadku instytutów badawczych – 32%. Największa różnica występuje jednak w odniesieniu do strategii nieformalnej, gdzie posiadanie takiej deklaruje 42% przedstawicieli przedsiębiorstw, podczas gdy uczelni – 9%.

Oznacza to, że przedsiębiorstwa częściej realizują działania wynikające wprost ze strategii i zgodnej z nią wizji rozwoju przedsiębiorstwa. W przypadku jednostek naukowych udział w projektach B+R wynika ze splotu różnych okoliczności (znajomość, przypadek, możliwość pozyskania dodatkowych środków), a  strategie dla kierowania projektami B+R mają mniejsze znaczenie.  

Spośród tych, którzy wskazali na istnienie strategii, blisko 2/3 zadeklarowało, że uwzględnia ona wprowadzanie rozwiązań cyfrowych lub automatyzujących procesy. Tylko 8% wskazało, że strategia takich zagadnień nie uwzględnia. W tej kategorii także były widoczne różnice pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorstwami. Odpowiedź pozytywną wskazało 75% przedstawicieli przedsiębiorstw i 58% przedstawicieli uczelni, podczas gdy odpowiedź „nie wiem” – odpowiednio 13% i 37%. Niższy odsetek odpowiedzi wśród uczelni – co można wnioskować na podstawie przeprowadzonych wywiadów – może wynikać z mniej powszechnej wiedzy wśród szeregowych pracowników na temat kierunku, w którym podąża organizacja. 

Wyniki ankiety wskazują, że wśród przedsiębiorstw będących beneficjentami, czyli w dużym uproszczeniu podmiotów innowacyjnych, 41% respondentów ma w swojej strategii (formalnej lub nieformalnej) elementy dotyczące cyfryzacji lub automatyzacji.

Czy jest to dużo czy mało? Pewne tropy podsuwają wyniki globalnego badania Deloitte Czwarta rewolucja przemysłowa: gotowi i odpowiedzialni z 2020 roku. Zgodnie z nim tylko 10% badanych organizacji ma kompleksowe strategie dotyczące Przemysłu 4.0, czyli obejmujące m.in. cyfryzację i automatyzację. Dwie trzecie z ponad 2000 ankietowanych menedżerów z 19 krajów wskazywało, że nie posiada strategii formalnych lub przyjmuje podejścia doraźne. Wyniki badania NCBR pozornie wypadają lepiej – 36% ankietowanych deklarowało posiadanie formalnych zapisów dotyczących automatyzacji i robotyzacji, ale trzeba zastrzec, że strategie te nie musiały być kompleksowe.

Zaprezentowane wyniki ankiety były częścią badania poświęconego trendom technologicznym w Przemyśle 4.0.  Pełny raport będzie dostępny wkrótce na stronie NCBR w zakładce „Publikacje”. Natomiast z wynikami badania satysfakcji beneficjentów można zapoznać się w zakładce „Badania cykliczne”.