Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Dobra wiadomość na początek roku akademickiego! Pół miliarda złotych z Programu FERS trafi do szkół wyższych na wsparcie kierunków studiów przygotowujących kadry na potrzeby gospodarki i rynku pracy, a także podnoszenie kwalifikacji lub kompetencji kadry zaangażowanej w proces kształcenia na kierunkach objętych takim wsparciem. Kolejne 100 milionów złotych z tego samego programu przeznaczy NCBR na rozwój poszukiwanych przez pracodawców kwalifikacji i kompetencji osób dorosłych.

Uczelnie przygotują kadry dla nowoczesnej gospodarki

Jeszcze do 31 października br. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przyjmuje wnioski w konkursie „Kształcenie na potrzeby gospodarki”.

Dzięki atrakcyjnym grantom uczelnie poprowadzą projekty wynoszące na nowy poziom przygotowanie zawodowe studentów i umiejętności kadry dydaktycznej. Celem jest ich lepsze dopasowanie do zapotrzebowania pracodawców i różnych gałęzi gospodarki.

– Zapewnianie wysokiej jakości kształcenia i umiejętności zgodnie ze zmieniającymi się uwarunkowaniami gospodarki i rynku pracy to jedno z najpilniejszych wyzwań, jakie stoją przed Polską w obliczu transformacji klimatycznej i cyfrowej. Jestem przekonany, że rozwój osobisty można harmonijnie połączyć z planowaniem kariery zawodowej odpowiadającej wyzwaniom rozwojowym naszego kraju i poszczególnych regionów. Szkoły wyższe mają na tym polu ważną misję do spełnienia, ale wiem też, że nie zdołają samodzielnie sprostać temu zadaniu – mówi dr Jacek Orzeł, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. –  Słowo klucz to zatem w tym przypadku „współpraca” – współdziałanie z rynkiem, pracodawcami, specjalistami, ekspertami, i to już od etapu planowania, jak dana ścieżka edukacyjna ma przebiegać. Ma to bardzo konkretny, pozytywny wpływ na proces kształcenia – dodaje.

Konkurs „Kształcenie na potrzeby gospodarki” jest odpowiedzią na niezbędne dostosowanie uczelnianej oferty do wymogów rozwoju gospodarki oraz zielonej i cyfrowej transformacji. Szybkie tempo zmian i skala wyzwań, w obliczu których stoi Polska, wymaga znacznej podaży nowych umiejętności, kompetencji oraz wiedzy.

NCBR nie typuje w konkursie konkretnych sektorów czy branż. Dofinansowanie mogą otrzymać projekty, które obejmują kompleksowy program wsparcia realizowany na wybranym kierunku lub kierunkach studiów, umożliwiający dostosowanie kwalifikacji lub kompetencji studentów do potrzeb gospodarki i rynku pracy, a także rozwój kwalifikacji lub kompetencji kadry zaangażowanej w realizację procesu kształcenia na kierunku lub kierunkach objętych dofinansowaniem.

Programy, staże, kursy, szkolenia we współpracy z biznesem

W konkursie „Kształcenie na potrzeby gospodarki” NCBR zainwestuje środki z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego w projekty, które będą przewidywać co najmniej:

• tworzenie nowych lub modyfikację istniejących programów kształcenia we współpracy z pracodawcami, praktykami lub podmiotami funkcjonującymi w otoczeniu społeczno-gospodarczym,
• realizację dodatkowych elementów kształcenia, w tym elementów praktycznych, podnoszących kompetencje studentek i studentów, np. staże, kursy/szkolenia, wizyty studyjne (w tym zagraniczne), zajęcia dodatkowe prowadzone przez praktyków,
• realizację działań zmierzających do ograniczenia zjawiska przedwczesnego kończenia nauki przez studentów i studentki, np. zajęcia rozwijające kompetencje cyfrowe, zajęcia wyrównawcze,
• rozwój kompetencji kadry zaangażowanej w realizację procesu kształcenia, m.in. w zakresie kompetencji cyfrowych, rozwoju świadomości i umiejętności na rzecz zielonej transformacji i innych.

Do programów kształcenia na kierunkach objętych wsparciem, o ile jest to zasadne, powinny być włączone zagadnienia dotyczące m.in.: zmian klimatycznych, aspektów środowiskowych, energii odnawialnej, efektywności energetycznej, zrównoważonego rozwoju oraz projektowania uniwersalnego i dostępności.

Budżet konkursu „Kształcenie na potrzeby gospodarki” wynosi 500 mln zł. Do 31 października br. wnioski o dofinansowanie mogą w nim składać uczelnie, które chcą realizować projekty samodzielnie lub w partnerstwie – z dowolnym podmiotem, w tym inną uczelnią. Poziom dofinansowania wynosi nawet 97 proc. wartości projektu. Wymagany jest bowiem niewielki wkład własny, wynoszący co najmniej 3 proc. wartości przewidzianych wydatków. W ramach projektu można zaplanować również wydatki związane z zakupem niezbędnej infrastruktury oraz adaptacją pomieszczeń do realizacji nowych lub zmodyfikowanych kierunków studiów.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przewiduje, że w efekcie samego konkursu kwalifikacje lub kompetencje na miarę wyzwań nowoczesnej gospodarki zdobędzie około 20 tys. studentów i 1,5 tys. przedstawicieli kadry akademickiej. A ponieważ rozwiązania stworzone w projektach pozostaną na uczelniach na dłużej, tych, którzy będą mogli skorzystać ze zaktualizowanych programów kształcenia i innych zapoczątkowanych działań, będzie w kolejnych latach jeszcze więcej.

Uczelnie pomogą osobom dorosłym zdobyć atrakcyjne kwalifikacje

To bardzo ważne w sytuacji, gdy ponad trzy czwarte firm w Unii Europejskiej ma trudności ze znalezieniem pracowników posiadających niezbędne umiejętności, a w szkoleniach regularnie uczestniczy zaledwie 37 proc. dorosłych. Komisja Europejska, zaniepokojona tymi danymi, ogłosiła 2023 rok Europejskim Rokiem Umiejętności. Chciała w ten sposób zwrócić uwagę na potrzebę nauki przez całe życie – w tym zdobywanie nowych kwalifikacji – oraz znaczenie umiejętności na rynku pracy.

Inicjatywa ta znajduje odzwierciedlenie również w kolejnym konkursie ogłoszonym przez NCBR. Tym razem uczelnie będą mogły rozwinąć ofertę adresowaną do osób dorosłych, które chcą zdobyć, podnieść lub uzupełnić swoje kompetencje i kwalifikacje zawodowe, zgodnie z oczekiwaniami pracodawców i rynku pracy.

100 mln zł z Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego przeznaczy Narodowe Centrum Badań i Rozwoju na rozwój poszukiwanych na rynku pracy kwalifikacji i kompetencji pracowników. W konkursie dla uczelni wnioski można składać do 14 listopada br.

Osiągnięciu celu tego naboru służyć będą rozmaite programy i działania dydaktyczne, m.in. kursy, szkolenia czy warsztaty. Projekty mogą również obejmować uruchamianie i prowadzenie kształcenia specjalistycznego na 5. Poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK). Wsparciem nie są natomiast objęte studia podyplomowe.

– Poprzez konkurs „Rozwój kwalifikacji i kompetencji osób dorosłych” chcemy umożliwić szkołom wyższym przekuwanie idei uczenia się przez całe życie w konkretne propozycje. W obliczu zmian, jakie zachodzą na naszych oczach, stały rozwój zawodowy to konieczność. Kto go zaniedba, ten faktycznie się cofa. Nabywanie umiejętności, na które panuje największy popyt, jest szansą zarówno dla poszczególnych pracowników, jak i całej naszej gospodarki. Uczelnie mogą w tym pomóc, biorąc pod uwagę oczekiwania pracodawców oraz mierząc się z wyzwaniem kształcenia kadr na potrzeby zielonej i cyfrowej gospodarki. One już taki potencjał mają, ale warto i trzeba go wzmacniać – mówi dyrektor NCBR Jacek Orzeł.

Kwalifikacje poszukiwane przez pracodawców

Projekty w konkursie mogą zgłaszać uczelnie – samodzielnie lub, w uzasadnionych przypadkach, w partnerstwie np. z inną uczelnią. Na ich realizację przyznawane będzie dofinansowanie w wysokości do 97 proc., wymagany jest także niewielki wkład własny.

Kto może być uczestnikiem takiego projektu? NCBR zakłada, że będą to osoby w wieku 18-64 lat, które pracują lub mogą być aktywne na rynku pracy i potrzebują specjalistycznych kwalifikacji lub kompetencji. Te ostatnie będą określane na podstawie diagnozy przeprowadzonej przez wnioskodawcę w toku np. własnych analiz lub innych aktualnych badań dotyczących luk w umiejętnościach pracowników.

NCBR przewiduje, że w efekcie projektów kompetencje lub kwalifikacje zdobędzie w sumie co najmniej 8 tys. osób.

– To wzmocni ich pozycję na rynku pracy oraz pozwoli pełniej wykorzystać w naszym kraju nowe możliwości, jakie niesie ze sobą ekologiczna i cyfrowa zmiana. Nie mam wątpliwości, że duże znaczenie dla powodzenia projektów będzie miało zaangażowanie pracodawców z branż o największym potencjale innowacyjnym i konkurencyjnym w danym regionie Polski, zarówno na etapie tworzenia programów, jak i prowadzenia zajęć – zwraca uwagę dr Jacek Orzeł.

Nabory konkurencyjne „Kształcenie na potrzeby gospodarki” oraz „Rozwój kwalifikacji i kompetencji osób dorosłych” realizowane są przez NCBR w ramach Działania „Umiejętności w szkolnictwie wyższym” Priorytet „Umiejętności” Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego.