Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Za nami konferencja pn. „Uczelnie Przyszłości – nowe możliwości w zakresie kształcenia”, która była podsumowaniem  zebranych doświadczeń z realizacji projektu. Podczas wydarzenia zorganizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Uniwersytet Śląski w Katowicach, przedstawiciele 75 instytucji w tym 65 uczelni wyższych mogli zapoznać się z działaniem nowatorskiego modelu edukacji spersonalizowanej, posłuchać o korzyściach płynących z uczestnictwa w projekcie oraz o doświadczeniach Uczestników i Uczestniczek.

Instytucje szkolnictwa wyższego podobnie jak inne podmioty zorientowane na działania edukacyjne czy naukowe powinny dynamicznie reagować na zmieniający się świat, potrzeby kandydatów aplikujących na studia czy oczekiwania otoczenia społeczno-gospodarczego. Przekonanie o konieczności ciągłego doskonalenia programów studiów czy metodyki kształcenia, a także świadomość odpowiedzialności za kreowanie trendów w edukacji wyższej sprawiło, że NCBR w partnerstwie z Uniwersytetem Śląskim przeprowadził innowację polegającą na wypracowaniu i wdrożeniu modelu edukacji spersonalizowanej – czyli Uczelni Przyszłości. Ta innowacja nie odbyła by się, gdyby nie zaangażowanie środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER).

- Jestem dumny, że Uniwersytet Śląski w Katowicach jest partnerem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju podczas realizacji projektu Uczelnie Przyszłości. Upodmiotowienie studenta w procesie kształcenia jest fundamentalne dla przyszłości edukacji młodych ludzi. Musimy mieć świadomość, że Uniwersytet nie jest już jedynym miejscem zdobywania wiedzy i najważniejszym Beneficjentem tego nowatorskiego programu jest student, który czerpie z niego najwięcej korzyści. – podkreślał podczas mowy powitalnej Rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. Ryszard Koziołek.

Kompetencje przyszłości

Celem głównym projektu było wypracowanie takiego modelu edukacji na poziomie wyższym, który  będzie wspierał podnoszenie wśród studentów kluczowych kompetencji przyszłości, z naciskiem na rozwiązywanie problemów i krytyczne myślenie, kooperację i komunikację. W efekcie wraz z tym projektem NCBR zaproponowało rozwiązanie o charakterze pilotażowym, które już niebawem będzie rozwijane jako Innowacja społeczna w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS). Chcemy, aby na końcu tej drogi model, który będzie wdrożony przez polskie uczelnie, wpłynął pozytywnie na rozwój jakości i skuteczności kształcenia młodych ludzi, potrzebujących kompetencji do tworzenia rozwiązań odpowiadających na wyzwania przyszłości, zarówno jako pracownicy naukowi, pracownicy firm, jak i samodzielni przedsiębiorcy.

- Chciałabym, aby najzdolniejsi absolwenci szkół średnich poszukujący uczelni wyższej, w końcu decydowali się na edukację w polskich szkołach wyższych, a nie na edukację na zagranicznych uczelniach. Potrzebujemy nowoczesnej edukacji, takiej która  korzysta z rozwiązań edukacji nieformalnej bazującej na doświadczeniu i budowanej na bazie cyklu Kolba w postaci m.in. warsztatów, coachingu, outdoor learningu czy właśnie mentoringu. Młodzi są coraz bardziej świadomi siebie i są ekspertami swojego uczenia się dlatego chcą być aktywnymi uczestnikami edukacji i decydować także o swojej ścieżce rozwoju – akcentowała kierowniczka projektu Uczelnie Przyszłości - Martyna Kozłowska-Żukowska z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Uczenie się przez doświadczenie

Kształtowanie poczucia współodpowiedzialności za wyniki swojego uczenia się, wzmacnianie poczucia sprawczości oraz zrozumienie i przyjęcie postawy konieczności uczenia się przez całe życie to jedne z kluczowych czynników zdobywania kompetencji przyszłości. Projekt „Uczelnie Przyszłości” jest innowacyjną odpowiedzią na potrzeby młodych i nowoczesnych studentów oferując kształcenie, które wychodzi poza mury uczelni, współpracę z menotrem, program projakościowy czy finalnie produkt realizacji projektu.

W projekcie 20 uczestników i uczestniczek przez osiem miesięcy studiowało w innowacyjny sposób, korzystając ze wsparcia mentorskiego, specjalistycznych kursów, a przede wszystkim realizując swój własny pomysł innowacyjno-wdrożeniowy.  Pilotaż pokazał, że otwarcie na pomysły młodych ludzi oraz umożliwienie im realizacji swoich, często bardzo ambitnych pomysłów projektowych, jest rozwiązaniem wyznaczającym kierunek rozwoju oferty szkół wyższych.

12 studentów i 8 studentek podjęło się pracy z opiekunami i mentorami czerpiąc z ich wiedzy i doświadczenia oraz podążając za ich radami. Studenci docenili możliwość pracy wokół tematów które są dla nich ważne i ciekawe, a także praktykowanie teorii i szukanie przestrzeni rozwijających ich myślenie. Ważnym okazał się też aspekt jak wiedza naukowa wchodzi w szersze obiegi oraz realny efekt ich pracy. Wśród studentów biorących udział w projekcie znaleźli się przedstawiciele m.in. komunikacji cyfrowej, informatyki, arteterapii, filologii polskiej, kogitywistyki oraz matematyki.

Skuteczność kształcenia w nowym modelu zaprezentowanym przez NCBR oraz Uniwersytet Śląski w Katowicach podkreślają zarówno studenci, jak i mentorzy oraz opiekunowie. W przygotowanym raporcie z badania ewaluacyjnego Projekt “Uczelnie Przyszłości - nowe możliwości w zakresie kształcenia” na pytanie dotyczące kompetencji, które rozwinęli realizując Innowacyjny Model Kształcenia, większość studentów uważała, że uczestnictwo w projekcie umożliwiło im rozwinięcie umiejętności realizacji projektów wdrożeniowych/naukowych i kreatywności. Zdecydowana większość zadeklarowała, że przystąpienie do Uczelni Przyszłości wpłynęło na rozwój przez nich umiejętności krytycznego myślenia. Około połowa wskazała także na rozwój umiejętności związanych z komunikacją i kooperacją. Mentorzy i opiekunowie niemal jednogłośnie uznali, że uczestnictwo w projekcie miało duży wpływ na rozwój umiejętności takich jak realizacja projektów, krytyczne myślenie, kreatywność, komunikacja i kooperacja.

Przyszłość kształcenia

Przed nami zupełnie nowy model kształcenia stawiający wyzwania. Przyszłość kształcenia na samodzielnych ścieżkach nauczania to bardzo atrakcyjna forma nauczania. Realizacja projektów w takiej formie jest ogromną zaletą i szansą na rozwój zindywidualizowanych zainteresowań i interdyscyplinarnych pomysłów studentów.

W ramach Projektu Uczelnie Przyszłości przeprowadzony został pilotaż wypracowanych rozwiązań, podczas którego Uczestniczki i Uczestnicy zrealizowali indywidualną ścieżkę uczenia się obejmującą:

• Mikrokursy;
• Wsparcie mentorskie przy realizacji, autorskiego projektu innowacyjno-wdrożeniowego (learnig by doing) z wykorzystaniem wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych pozyskanych podczas studiów i indywidualnej pracy z mentorem;
• 3 etapy realizacji projektu, powiązane z kamieniami milowymi projektu, których zakończenie skutkowało wypłatą jednorazowego stypendium. Całkowita wysokość stypendium dla każdego z uczestników wynosiła 10 000 zł.

 

- Dajmy studentom popełniać błędy. Pilotaż pokazał nam, że otwarcie na pomysły młodych ludzi oraz umożliwienie im realizacji swoich często bardzo ambitnych pomysłów projektowych jest rozwiązaniem adekwatnym do ich potrzeb i możliwości edukacyjnych. – powiedział podczas konferencji Kamil Niesłony, Opiekun Projektu pn. „FRIENDLY SOLAR, czyli system wykorzystujący sztuczną inteligencję do predykcji nasłonecznienia w danej lokalizacji geograficznej z dokładnością do godziny, a także do optymalizacji zarządzania domową energią celem minimalizowania kosztów energii oraz zużycia paliw kopalnianych”.

Uczelnie Przyszłości jako Innowacja społeczna

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju nadal chce rozwijać model edukacji spersonalizowanej. Dzięki wsparciu Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, dalszy rozwój projektu realizowany będzie jako makro innowacja społeczna w V priorytecie w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego. 29 lutego br. MFiPR i NCBR przedstawiły Fiszkę projektu Uczelnie przyszłości na posiedzeniu Komitetu Monitorującego FERS, która została pozytywnie zaopiniowana. Przed Centrum stoi teraz wyzwanie wyboru 12 partnerskich uczelni oraz dopracowanie szczegółów projektu we wniosku o dofinansowanie. Pierwszy nabór studentów planowany jest na początku 2025 roku.

Kluczowym założeniem modelu edukacji spersonalizowanej Uczelnie Przyszłości jest student, jako ekspert własnego rozwoju. Przejawem takiego podejścia w praktyce jest zindywidualizowane kształcenie, szansa na uczenie się przez działanie i doświadczenie, umożliwienie osiągania aplikacyjnych rezultatów projektów, rozwijanie kompetencji przyszłości, oddawanie współodpowiedzialności za wyniki uczenia i poczuciu sprawczości osób studiujących. Aby osoba studiująca mogła osiągnąć oczekiwaną niezależność, powinna mieć zapewnione indywidualnie dobrane mikrokursy, wsparcie mentorów merytorycznych i biznesowych, a także rozwiązywać realne wyzwania technologiczne lub społeczne. W ramach Innowacji społecznej NCBR będzie poszukiwać uczelni, które są gotowe włożyć wysiłek w zmianę paradygmatu z podawania wiedzy na podążanie za zainteresowaniem studentów.

Dlaczego Innowacja społeczna?

W projekcie Uczelnie Przyszłości Narodowe Centrum Badań i Rozwoju dąży do wprowadzenia zmiany podejścia i wdrożenia rozwiązania systemowego. Chcemy promować i wzmacniać innowacyjność społeczną poprzez realizację projektów służących ogółowi społeczeństwa. Celem jest transformacja na wielu płaszczyznach: administracyjnej uczelni, postaw nauczycieli akademickich oraz oczekiwań studentów względem edukacji wyższej. Tak postawione wyzwanie wymaga wsparcia, aby mogło zostać z powodzeniem wdrożone. Stąd NCBR planuje działania wspierające, między innymi poprzez zaangażowanie w proces edukacyjny otoczenia społeczno-gospodarczego w Biznesowych Zespołach Indywidualnego Kształcenia. Sprawi to, że edukacja i akademia będą coraz bliżej rynku i społeczeństwa. Dążymy do tego, aby dzięki projektowi i wsparciu środków unijnych znaleźć młodych innowatorów i dać im szansę innowacyjnego rozwoju w Polsce.

 

Kontynuacja projektu Uczelnie Przyszłości jako innowacja społeczna, która możliwa będzie dzięki Programowi „Innowacje społeczne (innowacyjne działania społeczne)” w Programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS), daje szansę na wdrożenie innowacyjnego kształcenia wszystkim uczelniom.

W ramach przygotowywanej kontynuacji projektu Uczelnie Przyszłości:

• będzie miało szansę wziąć udział 12 uczelni akademickich w tym: uniwersytety, politechniki uczelnie medyczne, akademie artystyczne, wojskowe i morskie
• 360 studentów z pierwszych trzech lat studiów  z innowacyjnymi pomysłami na projekty
• 3 edycje testowania – każda trwająca 2 lata, po każdej przygotowane będą wyniki ewaluacji
• 5 dni warsztatów w każdej edycji
• 165 godz. mentoringu dla każdego projektu
• ponad 1000 mikrokursów opartych o realne potrzeby studentów i rynku - umożliwiające uzyskanie mikropoświadczeń

 

***

Więcej informacji dot. Projektu „Uczelnie Przyszłości – nowe możliwości w zakresie kształcenia” można znaleźć na stronie.

Projekt „Uczelnie Przyszłości – nowe możliwości w zakresie kształcenia” projekt współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego; Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój; Oś priorytetowa: III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju.