Wpływ stresu prenatalnego i stresu w życiu dorosłym na epigenom mózgu: związek z występowaniem demencji w przebiegu choroby Alzheimera oraz cukrzycy typu 2

Tytuł projektu

Nazwa Beneficjenta/Beneficjentów

Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja Polskiej Akademii Nauk

Nazwa programu

Programy międzynarodowe

Konkurs

EU Joint Programme – Neurodegenerative Disease Research (JPND)

Wartość projektu

744.209,00 zł

Wartość dofinansowania

744.209,00 zł

Okres realizacji projektu

od 14.01.2019 r. do 13.01.2023 r.

Poznaj nasz zespół

Kierownik projektu: Prof. dr hab. Agnieszka Basta-Kaim

Jaki problem rozwiązuje nasz projekt?

Średnia długość życia w ostatnich latach wydłuża się, co implikuje istotny wzrost liczby osób w wieku podeszłym. Dlatego dostrzega się potrzebę poznania oraz zrozumienia biologicznego podłoża zmian prowadzących do obniżenia sprawności umysłowej, która towarzyszy zarówno normalnym, jak i patologicznym procesom starzenia. Badania ostatnich lat wskazują, na zróżnicowany obraz pojawiania się i przebiegu dysfunkcji behawioralnych oraz poznawczych występujących u osób w starszym wieku, zarówno pod względem ich przebiegu jak i intensywności objawów. Dla przykładu obraz demencji obserwowanej u pacjentów z chorobą Alzheimera (AD) odbiega od obrazu otępienia towarzyszącego normalnemu starzenia w przebiegu którego oprócz zmian typowych dla wieku starczego, zwykle nie obserwuje się mocno nasilonych zmian neurodegeneracyjnych w tym powstawania złogów β-amyloidu charakterystycznych dla AD. Nasuwa się zatem pytanie czy istnieją czynniki w tym środowiskowe, determinujące wystąpienie otępień o różnych obrazach histopatologicznych, a jednocześnie takie które modulować mogą ich podłoże molekularne/biochemiczne?

W naszym projekcie podjęliśmy się weryfikacji i oceny czy stres w szczególności prenatalny, działający w okresie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego potomstwa oraz czy odległe w czasie efekty jego działania mogą mieć znaczenie w przebieg deficytów kognitywnych związanych z wiekiem zarówno w procesie fizjologicznego jak i patologicznego starzenia.

Kto skorzysta z wyników projektu?

Wyniki badań zaprezentowanych w projekcie wskazały na kompleksowe podłoże deficytów kognitywnych obserwowanych w przebiegu demencji indukowanej zarówno podeszłym wiekiem, zaburzeniami metabolicznymi jak i patologią AD. Ich analiza może być wykorzystana jako baza nowych punktów uchwytu dla farmakoterapii tych procesów, zwłaszcza biorąc pod uwagę ograniczoną dotychczasową efektywność stosowanych obecnie metod ich leczenia.

Co było dla nas największym wyzwaniem w realizacji projektu?

Badania prowadzono w modelach zwierzęcych wykorzystując najnowsze narzędzia w tym myszy transgeniczne uzyskane z zastosowaniem techniki „knock-in” fragmentów promotora ludzkiego genu amyloidu, co z jednej strony dało możliwość prowadzenia długotrwałych obserwacji i analiz biochemicznych, behawioralnych oraz kognitywnych porównawczo w ontogenezie w procesach fizjologicznego ale także patologicznego starzenia aż do 20 miesiąca życia zwierząt, a z drugiej strony było niezwykle czasochłonne, skomplikowane i kosztochłonne. Dlatego wierzymy, że uzyskane wyniki będą miały dużą wartość translacyjną i stanowić będą bazę do uzyskania kolejnych projektów pozwalających na ich kontynuację.