Pomoc horyzontalna na ochronę środowiska

Rozwiązania prawne

Krajowe:

30 grudnia 2015 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania horyzontalnej pomocy publicznej na cele z zakresu ochrony środowiska (Dz. U. poz. 2250) zmienione rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 23 grudnia 2021 r. (poz. 2457) - program pomocy horyzontalnej na ochronę środowiska oparty na rozporządzeniu Komisji nr 651/2014.

Unijne:

1. Wytyczne o pomocy publicznej na ochronę środowiska i energetykę w latach 2014-2020 (Dz. Urz. C 200 z 28.06.2014) wraz ze zmianą (Dz. Urz. C 224, z 8.7.2020, str. 2)

Obowiązują w okresie od 1 lipca 2014 r. do końca 2021 r.

2. 21 maja 2014 r. zostało również przyjęte przez Komisję Europejską rozporządzenie, które określa warunki dopuszczalności m.in. pomocy horyzontalnej (rozporządzenie Komisji nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu). Poniżej linki na tekst rozporządzenia:

- w polskiej wersji językowej:

eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/

wraz ze zmianami: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32017R1084&from=EN , https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32020R0972&from=EN oraz https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32021R1237&from=EN

- w angielskiej wersji językowej:

eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/

wraz ze zmianami: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32017R1084&from=EN , https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32020R0972&from=EN oraz https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32021R1237&qid=1627885253480

Rozporządzenie to można stosować bezpośrednio.

Dofinansowania w ramach pomocy na ochronę środowiska nie można udzielać w następujących przypadkach:

przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji (w rozumieniu art. 2 pkt 18 rozporządzenia Komisji nr 651/2014), z zastrzeżeniem odstępstwa określonego w art. 1 ust. 4 lit.c tego rozporządzenia
przedsiębiorstwom, na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy wynikający z wcześniejszej decyzji Komisji uznającej pomoc za niezgodną z prawem i z rynkiem wewnętrznym

Przedsiębiorstwo znajduje się w trudnej sytuacji, jeśli spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:

a. W przypadku spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowo-akcyjnej – ponad połowa jej subskrybowanego kapitału zakładowego została utracona w efekcie zakumulowanych strat (nie dotyczy przedsiębiorstwa mikro, małego i średniego funkcjonującego mniej niż 3 lata)

b. W przypadku spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki partnerskiej oraz spółki cywilnej - ponad połowa jej kapitału wykazanego w sprawozdaniach finansowych została utracona w efekcie zakumulowanych strat (nie dotyczy przedsiębiorstwa mikro, małego i średniego funkcjonującego mniej niż 3 lata)

W praktyce warunek powyższy brzmi następująco:

Podmiot jest w trudnej sytuacji, jeżeli w wyniku odliczenia od kapitałów o charakterze rezerwowym (i wszystkich innych elementów uznawanych za część środków własnych przedsiębiorstwa - poza kapitałem zakładowym) zakumulowanych strat powstaje ujemna skumulowana kwota, która przekracza połowę subskrybowanego kapitału zakładowego. Tj.:

kapitał rezerwowy (w tym tzw. share premium), zapasowy, z aktualizacji wyceny itd. (bez kapitału podstawowego/zakładowego) - zakumulowane straty (z lat ubiegłych i ostatniego roku) < 0 oraz
kapitał rezerwowy (w tym tzw. share premium), zapasowy, z aktualizacji wyceny itd. (bez kapitału podstawowego/zakładowego) - zakumulowane straty (z lat ubiegłych i ostatniego roku)| > 50% kapitału podstawowego.

Przedsiębiorstwo podlega zbiorowemu postępowaniu w związku z niewypłacalnością lub spełnia kryteria by zostać objętym zbiorowym postępowaniem w związku z niewypłacalnością na wniosek wierzycieli

Przedsiębiorstwo otrzymało pomoc na ratowanie i nie spłaciło do tej pory pożyczki ani nie zakończyło umowy o gwarancję lub otrzymało pomoc na restrukturyzację i nadal podlega planowi restrukturyzacyjnemu

W ciągu ostatnich 2 lat księgowy stosunek kapitału obcego do kapitału własnego przedsiębiorstwa przekracza 7,5 oraz w ciągu ostatnich 2 lat wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem EBITDA (EBITDA/odsetki) przedsiębiorstwa wynosi poniżej 1,0 (dotyczy tylko dużego przedsiębiorstwa)

Więcej w temacie trudnej sytuacji podmiotu w kontekście powiązań z innymi przedsiębiorcami można znaleźć w wyjaśnieniach UOKiK na stronie: https://www.uokik.gov.pl/wyjasnienia2.php#faq3030.

Efekt zachęty:

Pomoc powinna wywoływać efekt zachęty, tzn. prowadzić do zmiany zachowania beneficjenta.
Konieczne jest zatem złożenie wniosku o udzielenie pomocy przed dniem rozpoczęcia realizacji inwestycji. Przez rozpoczęcie realizacji inwestycji należy rozumieć podjęcie robót budowlanych lub złożenie pierwszego prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia urządzeń lub jakiegokolwiek zobowiązania, które czynić będzie realizację inwestycji nieodwracalną. Przez podjęcie robót budowlanych należy rozumieć rozpoczęcie budowy, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy Prawo budowlane.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju wydało w zakresie rozpoczęcia inwestycji następującą interpretację (pismo z dnia 5 listopada 2015 r.):

Dokumenty

efekt_zachety.pdf - (574,69 KB)

Analizując ww. interpretację, należy zwrócić uwagę, że w odniesieniu do przepisów Prawa zamówień publicznych, możliwość unieważnienia postępowania, gdy podmiot nie uzyska pomocy publicznej, nie ogranicza się już do środków unijnych, ale dotyczy wszelkich nieotrzymanych środków (obecnie art. 257 ustawy PZP).

Koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą:

W odróżnieniu od pomocy regionalnej kosztami kwalifikującymi się do objęcia pomocą horyzontalną są wyłącznie koszty związane z ochroną środowiska. Ostateczna wartość kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą zależy od:

istnienia lub braku standardów środowiskowych UE: np. w przypadku pomocy na osiągnięcie poprawy stanu środowiska w stopniu wykraczającym ponad standardy środowiskowe UE – koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą ogranicza się do części przekraczającej koszty niezbędne do osiągnięcia stopnia ochrony środowiska wymaganego przez te standardy,
efektów inwestycji: w przypadku gdy inwestycja skutkuje osiągnięciem również efektów innych niż poprawa stopnia ochrony środowiska (np. zwiększenie zdolności produkcyjnych) - koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą ogranicza się do części związanej wyłącznie z ochroną środowiska.

Zasadniczo kosztem kwalifikującym się do objęcia pomocą jest różnica pomiędzy kosztem inwestycji objętej pomocą a kosztem inwestycji referencyjnej. Więcej w tym temacie w sekcji 7 rozporządzenia KE nr 651/2014.

Intensywność pomocy:
W zależności od przeznaczenia pomocy.

Pomoc dla przedsiębiorstw na spełnienie wymogów surowszych niż standardy UE lub podniesienie poziomu ochrony środowiska w przypadku braku standardów UE
	40% +10 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +20 pkt proc. dla małych przedsiębiorców +5 pkt proc. – gdy inwestycja będzie realizowana na obszarach należących do województw dolnośląskiego i wielkopolskiego oraz następujących gmin należących do regionu warszawskiego stołecznego: Baranów, Błonie, Dąbrówka, Dobre, Góra Kalwaria, Grodzisk Mazowiecki, Jadów, Jaktorów, Kałuszyn, Kampinos, Kołbiel, Latowicz, Leoncin, Leszno, Mrozy, Nasielsk, Osieck, Prażmów, Serock, Siennica, Sobienie-Jeziory, Strachówka, Tarczyn, Tłuszcz, Zakroczym i Żabia Wola + 15 pkt proc. – gdy inwestycja będzie realizowana na obszarach należących do województw: kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, lubuskiego, łódzkiego, małopolskiego, opolskiego, podkarpackiego, podlaskiego, pomorskiego, śląskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego, zachodniopomorskiego oraz do regionu mazowieckiego regionalnego
Pomoc na wcześniejsze dostosowanie do przyszłych standardów UE:
ponad 3 lata	10% +5 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +10 pkt proc. dla małych przedsiębiorców +5 pkt proc. – j.w. + 15 pkt proc. – j.w.
od 1 roku do 3 lat przed wejściem standardów w życie	5% +5 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +10 pkt proc. dla małych przedsiębiorców +5 pkt proc. – j.w. + 15 pkt proc. – j.w.
Pomoc na badania środowiska
	50% +10 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +20 pkt proc. dla małych przedsiębiorców
Pomoc na energię ze źródeł odnawialnych
	45% (30% przy odpowiednio małych źródłach) +10 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +20 pkt proc. dla małych przedsiębiorców +5 pkt proc. – j.w. + 15 pkt proc. – j.w. 100% w przypadku procedury przetargowej
Pomoc na wysokosprawną kogenerację
	45% +10 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +20 pkt proc. dla małych przedsiębiorców +5 pkt proc. – j.w. + 15 pkt proc. – j.w.
Pomoc na efektywność energetyczną
	30% +10 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +20 pkt proc. dla małych przedsiębiorców +5 pkt proc. – j.w. + 15 pkt proc. – j.w.
Pomoc na infrastrukturę energetyczną	100% x (koszt inw.-zysk oper.)
Pomoc na efektywne energetycznie systemy ciepłownicze i chłodnicze
jednostka wytwarzania	45% +10 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +20 pkt proc. dla małych przedsiębiorców +5 pkt proc. – j.w. + 15 pkt proc. – j.w.
infrastruktura systemu ciepłowniczego	100% x (koszt inw.-zysk oper.)
Pomoc na recykling
	35% +10 pkt proc. dla średnich przedsiębiorców +20 pkt proc. dla małych przedsiębiorców +5 pkt proc. – j.w. + 15 pkt proc. – j.w.
Pomoc na remediację, działania naprawcze lub rekultywację zanieczyszczonych terenów
	100% x (koszt prac – wzrost wartości gruntu)