Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej

W ramach wielu Programów priorytetowych, NFOŚiGW udziela pomocy kwalifikowanej jako pomoc regionalna.
Jeżeli Wnioskodawca zamierza ubiegać się o dofinansowanie, które będzie stanowiło pomoc regionalną (informacja taka może, ale nie musi, znaleźć się w poszczególnych Programach priorytetowych Narodowego Funduszu) powinien zapoznać się z poniższymi informacjami:

Rozwiązania prawne:

Wytyczne w sprawie regionalnej pomocy państwa - zasady pomocy regionalnej obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. Wytyczne można znaleźć na stronie KE:

C_2021153PL.01000101.xml (europa.eu)

21 maja 2014 r. zostało również przyjęte przez Komisję Europejską stosowne rozporządzenie, które określa warunki dopuszczalności m.in. pomocy regionalnej (rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17.06.2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu). Link na tekst rozporządzenia:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX:02014R0651-20230701

W Dzienniku Ustaw z dnia 27 grudnia 2021 r. pod poz. 2422 zostało opublikowane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14.12.2021 w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej na lata 2022-2027. Rozporządzenie weszło w życie 1 stycznia 2022 r.

Właściwe rozporządzenie regulujące dopuszczalność pomocy regionalnej (udzielanej przez fundusze ochrony środowiska) w krajowym porządku prawnym: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania regionalnej pomocy publicznej inwestycyjnej na cele z zakresu ochrony środowiska (t.j. z 2022 r. Dz. U. poz. 628) zmienione rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 23 grudnia 2021 r. (poz. 2450)

Dofinansowania w ramach pomocy regionalnej nie można udzielać w następujących przypadkach:

• w sektorze wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii oraz związanej z tym infrastruktury (w rozumieniu art. 2 pkt 130 rozporządzenia Komisji nr 651/2014)
• żelaza i stali (w rozumieniu art. 2 pkt 43 rozporządzenia Komisji nr 651/2014)
• w sektorze węgla kamiennego i brunatnego
• w sektorze transportu (w rozumieniu art. 2 pkt 45 rozporządzenia Komisji nr 651/2014) i infrastruktury powiązanej z transportem
• w sektorze rybołówstwa i akwakultury
• w sektorze rolnictwa w zakresie działalności związanej z produkcją pierwotną produktów, o których mowa w załączniku I do TFUE (w rozumieniu art. 2 pkt 9 rozporządzenia Komisji nr 651/2014)
• przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji (w rozumieniu art. 2 pkt 18 rozporządzenia Komisji nr 651/2014)
• przedsiębiorstwom, na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy wynikający z wcześniejszej decyzji Komisji uznającej pomoc (udzieloną przez Rzeczpospolitą Polską) za niezgodną z prawem i z rynkiem wewnętrznym

             Przedsiębiorstwo znajduje się w trudnej sytuacji, jeśli spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:

              1.

a. W przypadku spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowo-akcyjnej – ponad połowa jej subskrybowanego kapitału zakładowego została utracona w efekcie zakumulowanych strat (nie dotyczy przedsiębiorstwa mikro, małego i średniego funkcjonującego mniej niż 3 lata)

b. W przypadku spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki partnerskiej oraz spółki cywilnej - ponad połowa jej kapitału wykazanego w sprawozdaniach finansowych została utracona w efekcie zakumulowanych strat (nie dotyczy przedsiębiorstwa mikro, małego i średniego funkcjonującego mniej niż 3 lata)

W praktyce warunek powyższy brzmi następująco:

Podmiot jest w trudnej sytuacji, jeżeli w wyniku odliczenia od kapitałów o charakterze rezerwowym (i wszystkich innych elementów uznawanych za część środków własnych przedsiębiorstwa - poza kapitałem zakładowym) zakumulowanych strat powstaje ujemna skumulowana kwota, która przekracza połowę subskrybowanego kapitału zakładowego. Tj.:

• kapitał rezerwowy (w tym tzw. share premium), zapasowy, z aktualizacji wyceny itd. (bez kapitału podstawowego/zakładowego) - zakumulowane straty (z lat ubiegłych i ostatniego roku) < 0 oraz
• kapitał rezerwowy (w tym tzw. share premium), zapasowy, z aktualizacji wyceny itd. (bez kapitału podstawowego/zakładowego) - zakumulowane straty (z lat ubiegłych i ostatniego roku)| > 50% kapitału podstawowego.

2.

Przedsiębiorstwo podlega zbiorowemu postępowaniu w związku z niewypłacalnością lub spełnia kryteria by zostać objętym zbiorowym postępowaniem w związku z niewypłacalnością na wniosek wierzycieli

3.

Przedsiębiorstwo otrzymało pomoc na ratowanie i nie spłaciło do tej pory pożyczki ani nie zakończyło umowy o gwarancję lub otrzymało pomoc na restrukturyzację i nadal podlega planowi restrukturyzacyjnemu

4.

W ciągu ostatnich 2 lat księgowy stosunek kapitału obcego do kapitału własnego przedsiębiorstwa przekracza 7,5 oraz w ciągu ostatnich 2 lat wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem EBITDA (EBITDA/odsetki) przedsiębiorstwa wynosi poniżej 1,0 (dotyczy tylko dużego przedsiębiorstwa)

Więcej w temacie trudnej sytuacji podmiotu w kontekście powiązań z innymi przedsiębiorcami można znaleźć w wyjaśnieniach UOKiK na stronie: https://www.uokik.gov.pl/wyjasnienia2.php#faq3030.

Dodatkowo, nie można udzielać regionalnej pomocy inwestycyjnej, podmiotom, które dokonały przeniesienia w rozumieniu art. 2 pkt 61a rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 do zakładu, w którym planuje się dokonać inwestycji początkowej, takiej samej lub podobnej działalności lub jej części w okresie dwóch lat poprzedzających złożenie wniosku o pomoc lub które nie zobowiązały się do niedokonywania takiego przeniesienia w okresie dwóch lat od zakończenia inwestycji

Pomoc może być udzielana na realizację inwestycji początkowej.
Za inwestycję początkową uznaje się:

1. inwestycję w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne związane z:

• tworzeniem nowego przedsiębiorstwa,
• rozbudową istniejącego przedsiębiorstwa (w szczególności zwiększenie zdolności produkcyjnych; rozbudowy przedsiębiorstwa nie stanowi zwykłe powiększenie jego majątku o środki trwałe),
• dywersyfikacją produkcji przedsiębiorstwa przez wprowadzanie nowych dodatkowych produktów,
• zasadniczą zmianą dotyczącą procesu produkcyjnego w istniejącym przedsiębiorstwie lub

    2.   nabycie środków trwałych należących do zakładu, który został zlikwidowany lub zostałby zlikwidowany, gdyby zakup nie nastąpił, przy czym środki nabywane są przez inwestora niezwiązanego ze sprzedawcą.

Wyjątek: w przypadku inwestycji realizowanych przez dużych przedsiębiorców w województwach dolnośląskim i wielkopolskim oraz w następujących gminach należących do regionu warszawskiego stołecznego: Baranów, Błonie, Dąbrówka, Dobre, Góra Kalwaria, Grodzisk Mazowiecki, Jadów, Jaktorów,  Kałuszyn, Kampinos,  Kołbiel,  Latowicz,  Leoncin,  Leszno,  Mrozy,  Nasielsk,  Osieck,  Prażmów,  Serock, Siennica, Sobienie-Jeziory, Strachówka, Tarczyn, Tłuszcz, Zakroczym i Żabia Wola inwestycją początkową jest wyłącznie inwestycja na rzecz nowej działalności gospodarczej w danym obszarze. Oznacza to:

• założenie nowego zakładu lub dywersyfikacja działalności zakładu pod warunkiem, że nowa działalność, która ma być prowadzona, nie jest taka sama jak działalność poprzednio prowadzona w danym zakładzie ani podobna do takiej działalności.
• nabycie środków trwałych należących do zakładu, który został zlikwidowany lub zostałby zlikwidowany, gdyby zakup nie nastąpił - pod warunkiem, że działalność, jaka ma być prowadzona z wykorzystaniem nabytych aktywów, nie jest taka sama ani podobna do działalności prowadzonej przed nabyciem.

Za inwestycję początkową nie uznaje się w szczególności:

1. inwestycji prowadzącej jedynie do odtworzenia zdolności produkcyjnych;
2. nabycia udziałów lub akcji przedsiębiorstwa.

Taka sama lub podobna działalność - działalność wchodząca w zakres tej samej klasy (czterocyfrowy kod numeryczny) statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska:
Pomoc może zostać udzielona, jeżeli przed rozpoczęciem inwestycji został złożony wniosek o pomoc.

Przez rozpoczęcie inwestycji należy rozumieć podjęcie robót budowlanych lub złożenie pierwszego zobowiązania do zamówienia urządzeń lub jakiegokolwiek zobowiązania, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna. Przez podjęcie robót budowlanych należy rozumieć rozpoczęcie budowy, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy Prawo budowlane. Za rozpoczęcie inwestycji nie uznaje się w szczególności: prac przygotowawczych takich jak uzyskanie zezwoleń i przeprowadzenie studiów wykonalności, zakupu gruntu.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju wydało w tym zakresie następującą interpretację (pismo z dnia 5 listopada 2015 r.):

Dokumenty

Analizując ww. interpretację, należy zwrócić uwagę, że w odniesieniu do przepisów Prawa zamówień publicznych, możliwość unieważnienia postępowania, gdy podmiot nie uzyska pomocy publicznej, nie ogranicza się już do środków unijnych, ale dotyczy wszelkich nieotrzymanych środków (obecnie art. 257 ustawy PZP).

Za kwalifikujące się do objęcia pomocą uznaje się koszty bezpośrednio związane z realizacją przedsięwzięcia objętego dofinansowaniem:

• koszty nabycia gruntów, budynków i budowli oraz maszyn/urządzeń,
• koszty inwestycji w aktywa niematerialne i prawne obejmujące transfer technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska kwalifikowane konkretnie są:

- projekt budowlany i wykonawczy;

- grunt i prace przygotowawcze na terenie budowy;

- budowle i budynki;

- maszyny i urządzenia wraz z kosztami transportu, załadunku lub wyładunku;

- roboty demontażowe, budowlane oraz związane z instalacją i uruchomieniem urządzeń oraz całego obiektu, pod warunkiem, że podczas uruchomienia powstaje produkt, który jest sprzedawany;

- obiekty i infrastruktura związane z inwestycją, w tym zaopatrzenie w wodę, energię elektryczną, ciepło, gaz oraz przyłączenie do systemu odprowadzania ścieków, ogrodzenie, oświetlenie, zagospodarowanie terenu, urządzenia automatyki i sterowania, aparaturę kontrolno-pomiarową, zaplecze techniczne i laboratoryjne;

- wartości niematerialne i prawne w formie: patentów, licencji, nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej lub z zakresu organizacji i zarządzania, jeżeli łącznie spełniają następujące warunki:

a)     będą wykorzystywane wyłącznie w zakładzie, w którym jest realizowana inwestycja,

b)     będą podlegać amortyzacji zgodnie z przepisami o rachunkowości,

c)     będą nabyte od osób trzecich niezależnych od kupującego na warunkach rynkowych,

d)     będą stanowić aktywa przedsiębiorstwa otrzymującego pomoc i pozostaną związane z inwestycją przez co najmniej pięć lat – w przypadku dużego przedsiębiorcy, a w przypadku mikroprzedsiębiorcy, małego i średniego przedsiębiorcy – przez co najmniej trzy lata;

- nadzór inwestorski i autorski oraz badania potwierdzające prawidłowe funkcjonowanie urządzeń i instalacji.

W przypadku dużego przedsiębiorcy koszt nabycia wartości niematerialnych i prawnych uwzględnia się w kosztach kwalifikujących się do objęcia pomocą w wysokości nieprzekraczającej 50% wartości wszystkich takich.

Niekwalifikowane będą koszty poniesione przed złożeniem wniosku o pomoc.

Jako ważne należy również przywołać następujące warunki kwalifikowalności kosztów (par. 7 ust. 6 i 7 rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska):

W przypadku pomocy przyznawanej dużym przedsiębiorcom na zasadniczą zmianę procesu produkcyjnego, koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą muszą przekraczać koszty amortyzacji aktywów związanej z działalnością podlegającą modernizacji w ciągu poprzedzających 3 lat obrotowych.

W przypadku pomocy przyznawanej przedsiębiorcom na dywersyfikację istniejącego zakładu, koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą muszą przekraczać o co najmniej 200% wartość księgową ponownie wykorzystywanych aktywów, odnotowaną w roku obrotowym poprzedzającym rozpoczęcie prac.

Intensywność pomocy

Projekty o bardzo wysokich kosztach kwalifikujących się do objęcia pomocą podlegają w przypadku pomocy regionalnej szczególnemu reżimowi, przede wszystkim w zakresie dopuszczalnej intensywności pomocy.
Każdą inwestycję początkową rozpoczętą przez tego samego beneficjenta (na poziomie grupy) w okresie 3 lat od daty rozpoczęcia prac nad inną inwestycją objętą pomocą w tym samym regionie na poziomie 3 wspólnej klasyfikacji jednostek terytorialnych do celów statystycznych, uznaje się za część jednostkowego projektu inwestycyjnego. Jeżeli koszt takiego jednostkowego projektu (koszt kwalifikowany) przekracza 50 mln euro (w dniu przyznania pomocy), wówczas łączna dopuszczalna wielkość pomocy na taki projekt nie przekracza kwoty określonej w sposób następujący:

                                        maksymalna kwota pomocy = R × (55 mln EUR + 0,50 × B + 0 × C)

R — dopuszczalna intensywność pomocy, jaka może zostać udzielona dużemu przedsiębiorcy
B — koszty kwalifikowane między 55 mln EUR a 110 mln EUR
C — koszty kwalifikowane powyżej 110 mln EUR

Wkład własny
Warunkiem udzielenia pomocy jest pokrycie przez przedsiębiorcę, ze środków własnych, co najmniej 25% kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą.
Przez środki własne należy rozumieć środki, które nie zostały uzyskane przez przedsiębiorcę w ramach udzielonego mu wsparcia ze środków publicznych.
Środkami własnymi nie są przykładowo: pożyczka preferencyjna ze środków publicznych, pożyczka rynkowa z umorzeniem, pożyczka ze środków publicznych na kapitał własny lub publiczne zaangażowanie kapitałowe, które nie spełniają warunków testu prywatnego inwestora, gwarancja państwa zawierająca element pomocy. Aby zatem zapewnić wkład własny na poziomie 25%, wartość nominalna wsparcia nie może przekraczać 75% kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą regionalną.

Notyfikacja indywidualna

Po przekroczeniu następujących progów pomoc regionalna musi być notyfikowana Komisji Europejskiej (wymaga jej zatwierdzenia):

Podstawowa intensywność dla regionu	Progi pomocy powodujące obowiązek zgłoszenia
15%	12,38 mln euro
20%	16,5 mln euro
25%	20,63 mln euro
30%	24,75 mln euro
35%	28,88 mln euro
40%	33 mln euro
50%	41,25 mln euro

 

Aby ustalić, czy progi pomocy powodujące obowiązek zgłoszenia są przestrzegane, należy uwzględnić całkowitą wartość pomocy publicznej (EDB) dla tych samych kosztów kwalifikowanych projektu inwestycyjnego objętego pomocą.