Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej

Celem programu priorytetowego NFOŚiGW pod nazwą Nowa Energia jest podniesienie poziomu innowacyjności polskiej gospodarki poprzez wspieranie projektów w zakresie nowoczesnych technologii energetycznych. Pomoc finansowa z Narodowego Funduszu ma ułatwić wdrażanie  rozwiązań ukierunkowanych na rozwój bezemisyjnej energetyki i bezemisyjnego przemysłu, a także koncepcji systemowych pozwalających na uzyskanie maksymalnej efektywności wytwarzania, zagospodarowania oraz wykorzystania energii.

Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka wskazuje na to, że: program „Nowa Energia” jest jednym z filarów realizacji celów Polityki Energetycznej Polski do r. 2040. Służy podniesieniu innowacyjności polskich przedsiębiorstw tak, aby w jak najszerszym stopniu uczestniczyły i gospodarczo korzystały z procesu przechodzenia w kierunku bezemisyjnej i niskoemisyjnej energetyki. „Nowa Energia” pozwala również wdrażać rozwiązania mające szansę na szybkie umiędzynarodowienie ze względu na rosnącą w skali globalnej rolę nowoczesnych technologii oraz OZE w konwersji i magazynowaniu energii”.

Zgodnie z założeniami programu wnioskujący przedsiębiorcy mogą uzyskać pożyczkę do 85 proc. kosztów kwalifikowanych projektu z możliwością premii innowacyjnej do 20 proc. kapitału wypłaconej pożyczki po uzyskaniu efektu rzeczowego, jednak nie więcej niż 10 mln zł. Jeżeli na etapie realizacji konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych prac B+R, beneficjent będzie się mógł ubiegać o dodatkową dotację.

Program Nowa Energia został podzielony na sześć obszarów, które pomogą zarówno we wzmocnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski, jak i podniesieniu poziomu technologicznego już istniejących rozwiązań oraz dostosowaniu polskiej gospodarki do nowoczesnych trendów światowych w szeroko rozumianym sektorze energetycznym – zaznacza prezes NFOŚiGW Maciej Chorowski. - Przyjęte założenia naborów umożliwią przedsiębiorcom proste aplikowanie o finansowe wsparcie inwestycji poprawiających efektywność wykorzystania zasobów naturalnych, zmniejszających negatywny wpływ człowieka na środowisko lub wzmacniających odporność gospodarki na presje środowiskowe.

W ogłoszonym właśnie przez NFOŚiGW III naborze realizowany będzie cel tematyczny w czterech obszarach. Oto jakie przedsięwzięcia mają być finansowo wspierane  w ich ramach:

Inteligentne miasta energii. Chodzi tutaj o innowacyjne rozwiązania technologiczne, dzięki którym będzie można  jak najlepiej wykorzystywać energię, zwiększać odporność miast na negatywne zjawiska związane ze zmianami klimatu, zmniejszać emisję z transportu, a także rewitalizować  i rozwijać tereny miejskiej zieleni. Wspierane będą przedsięwzięcia mające na celu wdrożenie technologii m.in. w zakresie: bezprzewodowego ładowania pojazdów elektrycznych, szybkiego ładowania, infrastruktury zasilania elektrycznego lub wodorowego, integracji systemów energetycznych z infrastrukturą miejską (np. ładowania aut elektrycznych, oświetlenia miejskiego, zarządzania mediami, czy zarządzania ruchem drogowym). 

Wielopaliwowe bloki z magazynami ciepła lub chłodu. Tutaj w grę wchodzą magazyny energii cieplnej i/lub chłodu dla jednostek wytwórczych funkcjonujących w oparciu o źródła z udziałem OZE. Na wsparcie w tym obszarze liczyć mogą w szczególności takie przedsięwzięcia, jak: magazyny ciepła umożliwiające przechowywanie nadwyżek wyprodukowanej energii i ich wykorzystanie w okresach zwiększonego zapotrzebowania, instalacje produkcji chłodu z ciepła sieciowego, a także pompy ciepła w zastosowaniach przemysłowych (powyżej 50 kW).

 Stabilne bezemisyjne źródła energii. W ramach tego obszaru będą wspierane przez NFOŚiGW przedsięwzięcia mające na celu wdrożenie technologii, m.in.: produkcji biometanu przy jednoczesnym zagospodarowaniu odpadowego CO2, energetycznego wykorzystania biomasy i odpadów, tworzenia biogazowni (również mobilnych), wytwarzania i wykorzystywania biopaliw, a nawet wysokotemperaturowych reaktorów jądrowych (HTR).

Samowystarczalne klastry energetyczne. W tym przypadku chodzi o wspieranie projektów mających na celu wdrażanie technologii m.in: inteligentnych systemów zarządzania rozproszonymi źródłami energii, mikrogeneracji, dużych oraz wirtualnych magazynów energii, a także systemów łączących wytwarzanie energii z jej lokalnym wykorzystaniem (synchronizacja produkcji ze zużyciem energii w miejscu jej wytwarzania).

Budżet  III naboru wynosi do 700 mln zł i dla wymienionych wyżej czterech obszarów programu Nowa Energia jest następujący:  Inteligentne miasta energii – do 150 mln zł, Wielopaliwowe bloki z magazynami ciepła lub chłodu –  do 150 mln zł, Stabilne bezemisyjne źródła energii – do 250 mln zł, Samowystarczalne klastry energetyczne –  do 150 mln zł. Dofinansowanie z NFOŚiGW może być udzielone w formie pożyczki na warunkach preferencyjnych lub rynkowych. We wszystkich czterech obszarach nabór skierowany jest do przedsiębiorców.

Projekty „wodorowe” po preselekcji

Poza czterema wspomnianymi obszarami, w których NFOŚiGW rozpoczyna właśnie nabór, na program Nowa Energia składają się jeszcze dwie dziedziny. Są to Plusenergetyczne budynki (nabór do 15 września) oraz Produkcja, transport, magazynowanie i wykorzystanie wodoru. W tym przypadku nastąpił już pierwszy etap selekcji projektów na podstawie przedstawionych fiszek projektowych, czyli wniosków o dofinansowanie w formie skróconej. Fiszki poddane preselekcji przedstawiały propozycje innowacyjnych rozwiązań, opisy technologii oraz sposoby realizacji projektów (ale bez tabel finansowych i studium wykonalności). W „wodorowym” naborze fiszki projektowe były składane przez wnioskodawców od 18 marca do 31 maja 2021 r.

Projekty „wodorowe” budzą zrozumiałe zainteresowanie społeczne, gdyż wodór to jeden z najczęściej występujących pierwiastków na Ziemi, o dużym potencjale powszechniejszego niż dotychczas wykorzystania m.in. w motoryzacji i energetyce. Na dofinansowanie z NFOŚiGW mogły liczyć projekty mające na celu wdrożenie technologii m.in.: produkcji „bezemisyjnego” wodoru przy użyciu energii wiatru lub słońca, wykorzystania wodoru w transporcie drogowym, kolejowym lub wodnym, dostosowania już istniejącej infrastruktury do transportu wodoru albo budowy nowych instalacji do transportu i magazynowania tego pierwiastka, skraplania, transportu i przechowywania wodoru w postaci ciekłej, wielkoskalowego magazynowania wodoru z OZE,  a także wykorzystania wodoru w przemyśle, np. w produkcji stali.

Do kolejnego etapu oceny eksperci dziedzinowi wskazali 6 projektów, opiewających na kwotę ponad 395 mln złotych dofinansowania. Wśród tematów, które będą rozwijane w ramach dofinansowania NFOŚiGW pojawiły się rozwiązania dotyczące autobusów wodorowych, zakładu produkującego tego typu pojazdy, magazynów wodorowych, technologii produkcji wodoru z odpadów z tworzyw sztucznych, systemów tankowania czy produkcji wodoru – podsumowuje status programu Artur Lorkowski, wiceprezes NFOŚiGW odpowiedzialny m.in. za nadzór nad obszarami innowacji i wodoryzacji.