Polska w Niemczech

Oświadczenie o odrzuceniu spadku, o przyjęciu spadku wprost lub o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza możesz złożyć we właściwym terytorialnie urzędzie konsularnym RP.

Konsul potwierdzi własnoręczność podpisu spadkobiercy pod oświadczeniem o odrzuceniu lub o przyjęciu spadku. Aby oświadczenie było skuteczne, musisz je jeszcze przedłożyć w sądzie spadku – czyli sądzie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy – w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się, że możesz przyjąć lub odrzucić spadek. 

Tak, dokumenty musisz złożyć osobiście.

Na wizytę umów się za pomocą systemu e-konsulat.

• ważny paszport lub dowód osobisty,
• oświadczenie o odrzuceniu lub przyjęciu spadku – pamiętaj, że podpis musisz złożyć w obecności konsula.

UWAGA! 15 listopada 2023 r. weszły w życie znowelizowane przepisy dotyczące składania oświadczeń o odrzuceniu spadku w imieniu osób małoletnich. Główne zmiany polegają na wyłączeniu konieczności uzyskania w każdej sytuacji zezwolenia sądu na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, tj. gdy:

• czynność polega na odrzuceniu spadku przez rodzica – w imieniu dziecka – któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska i gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu w tym zakresie również przysługuje władza rodzicielska albo
• czynność jest dokonywana wspólnie przez oboje rodziców, a dziecko jest powołane do dziedziczenia w wyniku uprzedniego odrzucenia spadku przez któregokolwiek z rodziców, jeżeli spadek odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka.

Uzyskanie zgody sądu będzie nadal obowiązkowe m.in.:

• w przypadku braku porozumienia rodziców dziecka co do odrzucenia spadku w imieniu dziecka,
• jeśli inny zstępny rodziców tego dziecka przyjmuje spadek lub w sytuacji, gdy dziecko będzie powołane do spadku „obok” rodzica (a więc dziecko nie będzie dochodziło do dziedziczenia na skutek uprzedniego odrzucenia spadku przez któregokolwiek z jego rodziców).

Przykładowe wzory oświadczeń znajdziesz na dole strony:

• Wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku – wzór ma charakter przykładowy, może być modyfikowany,
• Wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego (za zgodą sądu) – wzór ma charakter przykładowy, może być modyfikowany.
• Wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego – składanego przez oboje rodziców (bez zgody sądu); wzór ma charakter przykładowy, może być modyfikowany.
• Wzór oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego – składanego przez jednego rodzica (bez zgody sądu); wzór ma charakter przykładowy, może być modyfikowany.

Opłata wynosi 30,00 EUR.

Opłata pobierana jest w gotówce. Konsulaty Generalne RP w Kolonii i Monachium akceptują płatności kartą.

Poświadczenie podpisu pod oświadczeniem uzyskasz w czasie wizyty w konsulacie.

Osobiście. Możesz też zawnioskować o doręczenie dokumentów pocztą, jeżeli pokryjesz koszt przesyłki.

W przypadku odmowy wykonania czynności, konsul wyda postanowienie, na które możesz  wnieść w terminie 7 dni zażalenie do Ministra Spraw Zagranicznych. Zażalenie wnosi się za pośrednictwem konsula, który wydał postanowienie.

Co oznacza złożenie poszczególnych oświadczeń?

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku skutkuje brakiem odpowiedzialności za długi spadkowe oraz pozbawieniem roszczeń do wszelkich aktywów pozostawionych przez spadkodawcę. Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku, a w jego miejsce wstępują jego spadkobiercy.

Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku wprost skutkuje pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe, jak również możliwością zgłoszenia roszczenia do aktywów, w zakresie przysługującego spadkobiercy udziału.

Złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe do wysokości aktywów. 

Co się stanie, jeśli nie złożę żadnego oświadczenia spadkowego?

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Kodeksu cywilnego, jeżeli spadkobierca nie złoży w ustawowym terminie żadnego oświadczenia spadkowego, oznaczać to będzie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – tzn. z ograniczeniem odpowiedzialności za długi do wysokości aktywów spadkowych. 

Złożyłem oświadczenie o odrzuceniu spadku po mojej mamie. Teraz spadek przeszedł na moje dzieci. Jaki mam czas na złożenie oświadczenia na odrzucenie spadku w ich imieniu? Muszę przecież jeszcze uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.

Termin wynosi 6 miesięcy od złożenia przez Ciebie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Niemniej zgodnie z orzecznictwem polskiego Sądu Najwyższego (postanowienia z 28 maja i 24 września 2015 roku, wydane w sprawach III CSK 352/14 oraz V CSK 686/14) samo złożenie do polskiego sądu opiekuńczego (w terminie wspomnianych 6 miesięcy) wniosku o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje, że bieg tego terminu zostaje przerwany. Następnie termin ten biegnie od nowa po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu opiekuńczego o wyrażeniu zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego.

Złożyłem oświadczenie o odrzuceniu spadku po moim ojcu. Spadek przeszedł na moje małoletnie dziecko. Wiem, że coś muszę złożyć w jego imieniu w Polsce. Czy jeśli wyślę oświadczenie o odrzuceniu spadku w jego imieniu do sądu rejonowego, to będzie "po sprawie"?

Nie. Sąd spadku (czyli sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy) to sąd, w którym musisz złożyć swoje własne oświadczenie o odrzuceniu spadku. Żeby złożyć oświadczenie w imieniu dziecka, może być wymagana zgoda sądu opiekuńczego (informacje pod nagłówkiem Jakie dokumenty musisz złożyć?). To są dwie różne kategorie spraw. Pierwsze sprawy prowadzą zazwyczaj wydziały cywilne w sądach rejonowych. Te drugie – wydziały rodzinne i nieletnich.

Mam dwójkę dzieci i dwójkę rodzeństwa. Mój brat mieszka w Polsce. Czy, żeby było prościej i szybciej, nie mogę po prostu odrzucić spadku na rzecz brata? On załatwi formalności w kraju.

Nie ma możliwości odrzucenia spadku na rzecz konkretnej osoby (z pominięciem przepisów o zasadach dziedziczenia). Konsul odmawia wykonania czynności, która byłaby sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego.