Nieodpłatna porada obywatelska kierowana jest do osób borykających się z problemami, które nie mają natury wyłącznie prawnej. Doradca obywatelski analizuje problem wraz z beneficjentem oraz przedstawia mu, jakie ma prawa i obowiązki. Poradnictwo obywatelskie ma szerszy zakres przedmiotowy niż poradnictwo prawne, gdyż odnosi się także do tych kwestii życia codziennego, które nie są uregulowane w legislacji. Charakteryzuje się ono także większym zaangażowaniem przede wszystkim przy sporządzeniu wraz z beneficjentem planu działania w danej sytuacji.
Doradca obywatelski wspiera beneficjenta w samodzielnym rozwiązaniu problemu, a w razie potrzeby, sporządza z nim plan działania wyjścia z problematycznej sytuacji życiowej i pomaga w wykonaniu go krok po kroku. Niektórzy doradcy obywatelscy specjalizują się w określonych dziedzinach adresując porady do konkretnych grup społecznych, na przykład w zakresie niepełnosprawności, spraw konsumentów, dyskryminacji lub uzależnień.
Porada obywatelska może, ale nie musi dotyczyć problemu typowo prawnego. W oparciu o analizę sytuacji doradca obywatelski udziela informacji i wskazuje różnorodne ścieżki postępowania, omawia ich wady i zalety, wskazuje gdzie i jakiej pomocy dalej szukać. Wybór ostatecznego rozwiązania należy do beneficjenta. Do decyzji beneficjenta pozostaje również wybór formy porady obywatelskiej.
Kto może skorzystać z nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego?
Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie kierowane jest do wszystkich obywateli, którzy znajdują się w trudnej sytuacji i szukają pomocy, która pozwoli im z niej wyjść. Przysługuje także przedsiębiorcom samozatrudnionym, czyli takim, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą.
Jak mogę się zapisać na poradę?
- telefonicznie – poprzez specjalny powiatowy numer do zapisów;
- elektronicznie – pisząc na podany przez powiat adres e-mail lub zapisując się przy pomocy formularza dostępnego na stronie https://zapisy-np.ms.gov.pl;
- Osobiście – stawiając się w starostwie powiatowym.
Uwaga! Obecnie wobec zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego od 1 lipca 2023 r. powiaty co do zasady udzielają porad w trybie stacjonarnym. Planowane jest przywrócenie porad zdalnych z chwilą wejścia w życie nowelizacji ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.
Co muszę ze sobą zabrać na poradę?
W przypadku skorzystania z porady stacjonarnej, beneficjent składa pisemne oświadczenie, w którym deklaruje, że nie ma możliwości poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
UWAGA! Dane o sprawie zbierane są anonimowo i nie są powiązane z oświadczeniem o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej. W praktyce oznacza to, że dane dotyczące sprawy, z którą beneficjent zgłosił się do punktu, nie widnieją w sąsiedztwie danych osobowych beneficjenta.
Natomiast beneficjent będący przedsiębiorcą składa:
- pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej;
- oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku;
- wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis oraz pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, otrzymanej w roku, w którym ubiegają się o nieodpłatną poradę obywatelską oraz otrzymanej w ciągu dwóch poprzedzających ją lat podatkowych, albo oświadczenia o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie.
Gdzie mogę udać się po poradę?
Porady udzielane są w około 1500 punktach w całej Polsce – w każdym powiecie. Zainteresowany obywatel nie ma obowiązku zapisywania się na poradę w powiecie zamieszkania. Może zapisać się na poradę w najbardziej dogodnym dla niego miejscu w Polsce.
Sprawdź dostępność punktów nieodpłatnej pomocy i zapisz się na poradę przez stronę zapisy-np.ms.gov.pl.
Informacje o dostępnych punktach znajdują się także w starostwach powiatowych, urzędach gmin i urzędach miast oraz na ich stronach internetowych.
Czy mogę skorzystać z nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, jeżeli jestem osobą z niepełnosprawnościami?
System nieodpłatnej pomocy jest kierowany między innymi do osób ze szczególnymi potrzebami. Każda z takich osób może skorzystać z nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. W przypadku konieczności zapewnienia udogodnień potrzebnych do udzielenia porady (np. usługi tłumacza języka migowego) należy taką potrzebę zgłosić podczas umawiania wizyty lub niezwłocznie po jej umówieniu.
Osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osoby doświadczające trudności w komunikowaniu się, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się mogą korzystać z porady poza lokalem punktu lub przy użyciu środków porozumiewania się na odległość, takich jak telefon lub komunikatory internetowe, niezależnie od sytuacji epidemicznej.
Zapoznaj się ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi nieodpłatnej pomocy dla osób ze szczególnymi potrzebami w zakładce Osoby z niepełnosprawnościami.