Rys historyczny
Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie narodziło się w Wielkiej Brytanii na początku XX wieku. Wówczas pod tym pojęciem rozumiano zapewnienie obywatelom znajomości ich praw i obowiązków oraz wywieranie odpowiedzialnej presji na rozwój polityk i usług społecznych na poziomie lokalnym i narodowym.
W 1938 r. został opracowany pierwszy plan utworzenia placówek, które taką funkcję by pełniły. Rok później działało ich już aż 200. Istotnym aspektem powstawania biur poradnictwa obywatelskiego w Wielkiej Brytanii jest fakt, że była to inicjatywa publiczna, finansowana z takich właśnie środków i zależna od instytucji państwowych.
Obecnie punkty poradnictwa tworzą sieć Citizens Advice, która prowadzi dostępny dla wszystkich biur serwis do wymiany informacji. Organizacje świadczące pomoc muszą posiadać znak jakości. Jeden z nich nadawany jest przez organizację zawodową prawników The Legal Society, pozostałe – przez instytucję administrującą systemem pomocy prawnej, czyli Legal Service Commission (LSC). W modelu brytyjskim każde biuro jest prowadzone jako niezależna organizacja. Na szczeblu ogólnym działa ośrodek, który pełni funkcje centralne, integruje biura oraz wzmacnia ich potencjał.
Polskie placówki poradnicze powstawały w oparciu o standardy wypracowane przez organizacje brytyjskie na przestrzeni siedemdziesięciu lat. Tak powstały pierwsze Biura Porad Obywatelskich. W 1996 r. pojawiły się placówki w Warszawie, Przemyślu, Wrocławiu i Łomży.
Pierwsza placówka została utworzona przez Stowarzyszenie Centrum Informacji Społecznej w odpowiedzi na potrzebę społeczeństwa, które doświadczyło transformacji po 1989 r. W podanym momencie pod pojęciem poradnictwa obywatelskiego rozumiano konsultacje dotyczące jakiegokolwiek aspektu życia społecznego. Powstało w odpowiedzi na potrzebę kompleksowego wsparcia osób w sytuacji kryzysowej.
Ideały, które przyświecały tej działalności, opierają się na założeniu, że skuteczna pomoc wymaga odniesienia do całego spektrum życia osoby potrzebującej i wsparcia jej w możliwie samodzielnym działaniu na rzecz poprawienia swojej sytuacji. Wobec czego poradnictwo obywatelskie nie może koncentrować się na wybranym aspekcie problemu, np. na kwestii prawnej. Pomoc specjalistyczna istniejących już w tamtych czasach instytucji ukierunkowana była na doradztwo prawne, ekonomiczne czy edukacyjne. Okazała się jednak niewystarczająca dla osób, które zmagały się z tymi wszystkimi problemami na raz, a dodatkowo z kryzysem przesiedleń, bezdomnością, czy nagłą utratą środków materialnych.
Ponadto biura poradnictwa obywatelskiego w Polsce powstawały jako inicjatywy prywatne, a następnie połączyły się w 1998 r. w Związek Biur Poradnictwa Obywatelskiego i nawiązały współpracę z instytucjami z sektora publicznego, pozarządowego i komercyjnego. Zrzesza on niezależne organizacje: stowarzyszenia i fundacje prowadzące biura porad obywatelskich.
Biura prowadzone są przez organizacje pozarządowe. Organizacjom nadawane są uprawnienia do prowadzenia punktów nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego poprzez wpis na listę wojewody. Związek Biur Poradnictwa Obywatelskiego jest podmiotem szkolącym doradców obywatelskich oraz wystawiającym ich certyfikację.