Nie zagub dziecka
w sieci

Świat realny a świat online? Dla dzieci i młodzieży takie rozróżnienie nie istnieje. Tam rozmawiają z przyjaciółmi, spotykają się, poznają nowe osoby. Co za tym idzie – do sieci przenoszą też swoje problemy, kłótnie, konflikty… Rodzice najczęściej martwią się jak ochronić swoje dziecko przed cyberprzemocą. Wielu z nich nie zdaje sobie sprawy, że syn lub córka, mogą być jej sprawcami.

Cyberprzemoc może przybierać różne formy. To nie tylko obraźliwe wpisy w mediach społecznościowych, ale także agresywne wiadomości przesyłane przez komunikatory, wpisy na forach i wiele innych. Szybkość przekazywana informacji powoduje, że taka przemoc eskaluje znacznie szybciej niż w świecie realnym. Wymyka się spod kontroli także samemu sprawcy. Oznacza to, że może mieć znacznie poważniejsze konsekwencje niż tradycyjny konflikt. Co ważne – ofiarą może paść każde dziecko.

- Nie ma jednej przyczyny cyberprzemocy. Często jest tak, że cyberagresor nie działa z premedytacją. Wydaje mu się, że jego działanie to zwykły żart. Ten jednak może przerodzić się w falę hejtu, która wymyka się spod kontroli – tłumaczy Anna Borkowska, psycholog i ekspertka NASK. - Warto, aby rodzice byli wyczuleni na to, co ich dzieci robią w internecie. Nie chodzi o kontrolę, ale uważność na sygnały, które mogą świadczyć o tym, że nasz syn lub córka borykają się z jakimś problemem i potrzebują naszej pomocy – dodaje.

Cyberprzemoc nie powoduje siniaków. Pozostawia jednak rany w psychice, które mogą stać się groźniejsze niż fizyczne obrażenia. Dlatego tak ważna jest rodzicielska czujność.

Połowa nastolatków osobiście doświadczyła różnych form przemocy w internecie − wyzywania, poniżania, ośmieszania lub zastraszania – wynika z najnowszego raportu NASK „Nastolatki 3.0”, który w czerwcu zostanie opublikowany w całości. Od 7 do 11% polskich uczniów doświadczyło najpoważniejszych aktów internetowej agresji – cyberprzemocy (z ang. cyberbullyingu), czyli regularnego, długotrwałego nękania w sieci przez rówieśników. Młodzi ludzie bardzo rzadko proszą dorosłych - rodziców i nauczycieli o pomoc, w przypadku gdy doświadczają cyberprzemocy. Wyniki badań polskich nastolatków wskazują, że jedynie co czwarta ofiara przemocy online informuje o tym swoich rodziców.

- Problem cyberprzemocy nie pojawił się ostatnio, widzimy go od lat. Jednak pandemia bardzo go wzmocniła. Od 2019 r. wspólnie z NASK prowadzimy kampanię „Nie zagub dziecka w sieci”, w której edukujemy rodziców na temat zagrożeń w sieci. Pokazujemy skalę, przyczyny, ale przede wszystkim dajemy praktyczne wskazówki jak zapobiegać i reagować, gdy problem już się pojawi – mówi minister Marek Zagórski, pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa.

Mówi o tym Anna Borkowska w wywiadzie, który przeprowadził ambasador naszej kampanii - Tomasz Rożek.

Jak więc reagować, gdy nasze dziecko jest ofiarą cyberprzemocy? Przede wszystkim podstawą powinna być spokojna rozmowa, która pozwoli ustalić okoliczności zdarzenia. Na tym etapie nie oceniajmy, a skupmy się na rozwiązaniu problemu. Jeśli sprawa jest poważna i zostało złamane prawo, zabezpieczmy dowody i zgłośmy się na policję, aby ona podjęła kroki prawne w stosunku do cyberagresora.

A co w przypadku, gdy to nasze dziecko jest sprawcą przemocy? Tu również należy zachować zimną krew. Nasze działania powinny prowadzić do jak najszybszego wyjaśnienia sytuacji, zaprzestania przemocy, usunięcia krzywdzących materiałów i przeproszenia ofiary.

Więcej porad dla rodziców dzieci ofiar i sprawców cyberprzemocy można znaleźć w naszym poradniku „Cyberprzemoc. Włącz blokadę na nękanie”, autorstwa Anny Borkowskiej. Poradnik powstał w ramach kampanii „Nie zagub dziecka w sieci”.

Cyberprzemoc stała się poważnym problemem w życiu uczniów, którzy w czasie pandemii przenieśli kontakty w rówieśnikami do sieci. Dlatego tak ważna jest rola nauczycieli w zapobieganiu, identyfikacji i rozwiązania problemu. W ramach akcji „Bezpieczni w sieci z OSE” powstały materiały dla pracowników szkół, które mogą być m.in. inspiracją do poruszenia tematu cyberprzemocy w ramach lekcji.

Przeczytaj „Cyberprzemoc w szkole. Poradnik dla nauczycieli”

Poradnik szczegółowo przedstawia zagrożenia i kroki, jakie powinna podjąć szkoła w przypadku, gdy uczeń padnie ofiarą cyberprzemocy lub będzie jej sprawcą. 

Pobierz scenariusz lekcji poruszający temat cyberprzemocy.

Materiał pozwoli nauczycielom przeprowadzić z młodzieżą lekcję na temat zagrożeń związanych z cyberprzemocą.

Pobierz infografiki dot. zjawiska cyberprzemocy.

Infografiki zawierają m.in. procedurę reagowania szkoły na przypadki cyberprzemocy oraz wskazują, gdzie można uzyskać pomoc.

Obejrzyj webinar eksperci dla nauczycieli dot. zjawiska cyberprzemocy.

Webinar ekspercki prowadzony przez Tomasza Rożka z udziałem Anny Borkowskiej z NASK oraz prof. Jacka Pyżalskiego.