Euphresco

Euphresco to sieć organizacji finansujących projekty badawcze i koordynujących krajowe badania w obszarze fitosanitarnym. Ogólnym celem Euphresco jest wspieranie koordynacji i współpracy w obszarze badań fitosanitarnych oraz utrzymanie się jako silna, długoterminowa sieć interesariuszy zajmujących się badaniami.

O projekcie

Tempo wprowadzania i osiedlania się nowych szkodników roślin stale wzrastało w ciągu ostatniego stulecia w wyniku postępującej globalizacji handlu, zaostrzonej przez zmiany klimatyczne. Jednocześnie w ostatnich dziesięcioleciach europejski potencjał nauk fitosanitarnych ulega erozji, ponieważ nie znajdują się one już na pierwszym planie priorytetów nauki. Spowodowało to wprowadzenie w obszarze zdrowia roślin stanu nadzwyczajnego, jak wskazano w oświadczeniu Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin na Maderze (2004).

W Europie wiele polityk fitosanitarnych, przepisów i stanowiących ich podstawę zaleceń technicznych ustala się na poziomie regionalnym, podczas gdy badania, które je wspierają, są w większości finansowane i przeprowadzane na poziomie krajowym. Koordynacja takich działań krajowych jest zatem niezbędna do ograniczenia wpływu agrofagów roślin na gospodarkę, środowisko i zdrowie obywateli na poziomie każdego kraju, ale bardziej ogólnie, na poziomie europejskim i międzynarodowym.

Cele Euphresco to:

Koordynowanie ponadnarodowych programów badawczych poprzez opracowanie wspólnego programu badań strategicznych
Finansowanie wspólnych projektów badawczych w obszarze fitosanitarnym w drodze corocznych rund zaproszeń
Wspieranie i uzupełnianie innych inicjatyw w zakresie zdrowia roślin
Dostarczanie dowodów naukowych wspierających politykę krajową i międzynarodową
Optymalizacja i najlepsze wykorzystanie ograniczonych krajowych zasobów badawczych w zakresie zdrowia roślin poprzez unikanie powielania i nakładania się działań badawczych
Ułatwienie rozpowszechniania wyników badań

Historia i teraźniejszość

Euphresco zostało zainicjowane jako projekt ERA-NET finansowany przez UE w 2006 roku. Pięć cykli finansowania, dwa w ramach EUPHRESCO I (2006–2010) i trzy w ramach EUPHRESCO II (2011–2014), umożliwiło właścicielom i menadżerom europejskich programów badań fitosanitarnych ustalenie linki, aby poznać się nawzajem i dzielić się informacjami na temat najlepszych praktyk i priorytetów krajowych. Stworzyło to okazję do przetestowania współpracy krajowych fundatorów we wspieraniu transnarodowych projektów badawczych.

EUPHRESCO I składało się z 23 organizacji partnerskich z 17 krajów. Uczestniczyło w nim także 6 obserwatorów i grupa doradcza składająca się z Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO), panelu ds. zdrowia roślin Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oraz Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Komisji Europejskiej (DG-SANTE).
Przygotowano i przeanalizowano krajowe programy badawcze w zakresie zdrowia roślin oraz ustaliłem wspólny program badań strategicznych. Zidentyfikowano potencjalne bariery uniemożliwiające skuteczną współpracę międzynarodową oraz opracowano i przetestowano mechanizmy i narzędzia procesowe służące do wyboru, finansowania i realizacji projektów współpracy międzynarodowej. Zlecono siedemnaście projektów badawczych na łączną kwotę 2,1 mln EUR, co stanowi około 10% całkowitych budżetów krajowych na badania fitosanitarne w krajach partnerskich.

EUPHRESCO II rozszerzyło się na 31 partnerów z 22 krajów i 14 obserwatorów. Poszerzenie sieci wzmocniło w szczególności reprezentację na obszarze nordycko-bałtyckim oraz na obszarach Bałkanów i Europy Południowo-Wschodniej. Rozszerzono także zakres naukowy, aby zapewnić większy zasięg, np. zwiększoną koordynację w zakresie zdrowia roślin leśnych. W ramach kilku rund finansowania dalej testowano i udoskonalano narzędzia i mechanizmy finansowania międzynarodowych projektów badawczych. Sfinansowano 30 projektów badawczych o łącznym budżecie wynoszącym 6,8 mln EUR, co stanowi 12% całkowitego budżetu państwa na badania fitosanitarne w latach 2011–2014.

Sieć Euphresco w obecnym kształcie istnieje od 1 kwietnia 2014 roku i działa w ramach Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin. Spełniło to ostateczny cel projektów EUPHRESCO I i II, a mianowicie utworzenie silnej, trwałej sieci fundatorów, decydentów i organizacji badawczych. Goszczenie przez EPPO pozwala firmie Euphresco skorzystać z wiedzy Sekretariatu EPPO i Paneli EPPO oraz zapewnia połączenie z innymi międzynarodowymi organizacjami i inicjatywami zajmującymi się zdrowiem roślin. Od 2014 roku Euphresco stopniowo się rozszerzało, nawet poza region EPPO, a od 2022 roku sieć Euphresco liczy ponad 70 organizacji członkowskich z ponad 50 krajów na całym świecie.

W dniu 10 grudnia 2023 roku Główny Inspektor podpisał umowę dającą GIORiN pełne prawa członkowskie w sieci Euphresco III.