GMO - informacje ogólne
Organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO) – rozumie się przez to organizm inny niż ludzki, w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji, w szczególności przy zastosowaniu technik:
- rekombinacji kwasów nukleinowych obejmujących formowanie nowych kombinacji materiału genetycznego przez włączenie cząsteczek kwasu nukleinowego otrzymanego w dowolny sposób poza organizmem do wirusa, plazmidu bakterii lub wektora oraz ich przenoszenie do biorcy, w którym nie występują w warunkach naturalnych, ale w którym są zdolne do ciągłego powielania,
- bezpośredniego włączenia materiału dziedzicznego przygotowanego poza organizmem, w tym mikroiniekcji, makroiniekcji lub mikrokapsułkowania,
- łączenia komórek, w tym fuzji protoplastów, lub technik hybrydyzacji, w wyniku których drogą fuzji dwóch lub większej liczby komórek tworzy się żywe komórki o nowej kombinacji dziedzicznego materiału genetycznego.
Zgodnie z ramowym stanowiskiem RP przyjętym w roku 2008 oraz zapisami art. 49a ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz.U.2022.546 t.j.) Rzeczpospolita Polska jest krajem wolnym od upraw GMO.
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa od wielu lat realizuje zadania mające na celu utrzymanie tego statusu. Realizowane przez Inspekcję zadania to m.in.:
- monitoring materiału siewnego (lata 2005-2018)
- kontrola stosowania materiału siewnego (lata 2013 – 2018)
- kontrola upraw GMO (od 2018 r.)
Laboratorium Badania GMO Centralnego Laboratorium w Toruniu posiada decyzję Ministra Środowiska nr 111/2019 dotyczącą zezwolenia na utworzenie zakładu inżynierii genetycznej, oraz decyzję nr 118/2019 zezwalającą na zamknięte użycie organizmów genetycznie zmodyfikowanych.
W laboratorium przeprowadzane są badania laboratoryjne, które Inspekcja wykonuje w ramach prowadzonych kontroli.
Inspekcja dużą wagę przykłada do przygotowania pracowników dokonujących kontroli i wykonujących badania laboratoryjne. M.in. w ramach projektu Transition Facility: TF 2005/017-488.01.02 „Wdrażanie systemu nadzoru nad współistnieniem upraw genetycznie modyfikowanej żywności z rolnictwem tradycyjnym i ekologicznym” zostało przeszkolonych ponad 300 pracowników inspekcji.
Wydano i szeroko rozpropagowano broszury informacyjne (Do pobrania).
Doskonalenie zawodowe pracowników, którzy aktualnie realizują kontrole upraw pod kątem GMO jest stale pogłębiane poprzez szkolenia prowadzone na szczeblu krajowym i lokalnym.