Państwowa Inspekcja
Ochrony Roślin i Nasiennictwa

Zakładanie winnicy i prowadzenie winiarni podlega, na podstawie obowiązujących przepisów prawnych, nadzorowi instytucji państwowych. Wśród nich znajduje się Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, która prowadzi kontrolę upraw winorośli i współpracuje z innymi instytucjami kontrolującymi rynek wina w Polsce.

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa przeprowadza kontrole upraw winorośli, z których winogrona przeznaczone są do wyrobu wina na podstawie ustawy o wyrobach winiarskich. Właściwym organem w zakresie tych kontroli jest wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa właściwy ze względu na miejsce położenia uprawy winorośli.

Corocznie z końcem lata kontroli podlegają uprawy winorośli położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wpisane do ewidencji winnic prowadzonej przez Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.

W 2023 roku w oparciu o dane zawarte w ewidencji winnic, Wojewódzcy Inspektorzy Ochrony Roślin i Nasiennictwa przeprowadzili 224 kontrole plantacji winorośli przeznaczonych do wyrobu wina gronowego w 224 winnicach o łącznej powierzchni 335,21 ha.

Najwięcej kontroli wykonano na terenie województw: małopolskiego i dolnośląskiego (po 31), lubelskiego (30), lubuskiego (24), podkarpackiego (18), śląskiego (17) oraz świętokrzyskiego (16).

Średnia powierzchnia skontrolowanych winnic wyniosła 1,50 ha.

Przeprowadzane kontrole mają na celu potwierdzenie zgodności informacji zawartych w ewidencji winnic KOWR ze stanem faktycznym i dotyczą weryfikacji lokalizacji upraw winorośli, nazw odmian winorośli lub ich synonimów, powierzchni upraw poszczególnych odmian jak również sprawdzenie czy uprawiane odmiany winorośli spełniają wymagania określone w art. 81 ust. 2 akapicie drugim rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 ustanawiające wspólną organizację rynków (…).

W toku kontroli nowo założonych winnic szczególną uwagę zwraca się także na pochodzenie materiału rozmnożeniowego winorośli użytego do założenia plantacji oraz zaopatrzenie sadzonek winorośli w paszport roślin, który gwarantuje, że sadzonki winorośli, którym on towarzyszy są wolne od agrofagów kwarantannowych i regulowanych agrofagów niekwarantannowych, a także spełniają określone wymagania jakościowe i zdrowotne.

Na mocy ww. rozporządzenia państwa członkowskie dokonują klasyfikacji odmian winorośli, które mogą być sadzone, sadzone ponownie lub szczepione na ich terytoriach w celu produkcji wina. Aby odmiana winorośli mogła zostać zaklasyfikowana musi należeć do gatunku Vitis vinifera lub pochodzić z krzyżówki gatunku Vitis vinifera z innymi gatunkami rodzaju Vitis oraz nie może być jedną z następujących odmian: Noah, Othello, Isabelle, Jacquez, Clinton i Herbemont.

Wymienione odmiany nie są dozwolone do uprawy w celu wyrobu wina, ponieważ podczas fermentacji wytwarzają zwiększoną zawartość procentową alkoholu metylowego zagrażającą zdrowiu ludzi.

W przypadku państw członkowskich, których roczna produkcja wina, obliczona na podstawie średniej produkcji w ciągu ostatnich 5 lat winiarskich nie przekracza 50 000 hektolitrów, są wyłączone z obowiązku tworzenia klasyfikacji odmian winorośli. Lista państw, których dotyczy odstępstwo, znajduje się w części III załącznika do Decyzji Wykonawczej Komisji UE zwalniającej niektóre państwa członkowskie z obowiązku stosowania do niektórych gatunków dyrektyw (…). M.in. na tej liście znajduje się Polska.

Należy podkreślić, że wyniki dotychczas przeprowadzonych kontroli nasadzeń winorośli przeprowadzone przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa wykazały, że nie stwierdzono upraw odmian zakazanych do wyrobu wina.

Jednakże, w przypadku stwierdzenia na działce ewidencyjnej prowadzenia uprawy winorośli, która nie spełnia wymagań dotyczących:

• klasyfikacji odmian należących do gatunku Vitis vinifera lub pochodzących z krzyżówki gatunku Vitis vinifera z innymi gatunkami rodzaju Vitis, albo
• jednej z następujących odmian: Noah, Othello, Isabelle, Jacquez, Clinton i Herbemont,

wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa zakazuje, w drodze decyzji, pozyskiwania winogron z tej uprawy winorośli do wyrobu wina. Informacja o wydaniu takiej decyzji przekazywana jest Dyrektorowi Generalnemu Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.

Śmiało można stwierdzić, że z roku na rok przybywa coraz więcej nowych winnic, co wpływa na wzrost produkcji oraz jakość produkowanego wina w Polsce, a tym samym zachwyca najbardziej wymagających smakoszy i sommelierów.