Państwowa Inspekcja
Ochrony Roślin i Nasiennictwa

W dniu 12 lipca 2022 r. zostały opublikowane w dzienniku urzędowym Unii Europejskiej 4 rozporządzenia ustanawiające środki w celu zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się agrofagów ziemniaka:

1. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2022/1192 z dnia 11 lipca 2022 r., ustanawiające środki w celu zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się Globodera pallida (Stone) Behrens i Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens.
2. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2022/1193 z dnia 11 lipca 2022 r. ustanawiające środki w celu zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się Ralstonia solanacearum (Smith 1896) Yabuuchi et al. 1996 emend. Safni et al. 2014.
3. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2022/1194 z dnia 11 lipca 2022 r., ustanawiające środki w celu zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się Clavibacter sepedonicus (Spieckermann & Kotthoff 1914) Nouioui et al. 2018.
4. Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2022/1195 z dnia 11 lipca 2022 r. ustanawiające środki w celu zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się Synchytrium endobioticum (Schilbersky) Percival.

Rozporządzenia wchodzą w życie trzeciego dnia po ich opublikowaniu, tj. 15 lipca 2022 r.

Istotną zmianą jakie wprowadza Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2022/1194 ustanawiające środki w celu zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się Clavibacter sepedonicus jest zmiana sposobu poświadczenia, że wyprodukowane w Polsce a przemieszczanym do innych państw członkowskich UE, bulwy ziemianka są wolne od ww. bakterii. Zgodnie z art. 8 ww. rozporządzenia nr 2022/1194, dokumentem potwierdzającym, że przemieszczane bulwy ziemniaka, pochodzące z obszarów o wysokim stopniu zakażenia bakterią Clavibacter sepedonicus, są wolne od tej bakterii jest paszport roślin. Obszary te zostały wskazane w załączniku nr IV do w/w rozporządzenia i stanowią je terytoria Polski i Rumunii.

Wymagania odnośnie formatów paszportów roślin zostały określone w art. 83 Rozporządzenia  PE i Rady (UE) 2016/2031 oraz w Rozporządzeniu Wykonawczym Komisji (UE) 2017/2313, gdzie zostały dokładnie określone wzory paszportów. Paszport roślin jest to dokument, który musi być dołączony do każdej jednostki handlowej (np. worek, worek typu big-bag, itp.).

W przypadku sadzeniaków ziemniaka, nowe warunki, nie będą stanowiły żadnych dodatkowych wymogów w stosunku do ogólnych warunków swobodnego przemieszania sadzeniaków w obrębie Unii, w tym w Polsce.

Paszporty roślin dla ziemniaków innych niż sadzeniaki, w celu ich przemieszczenia do innego państwa członkowskiego Unii, będą na chwilę obecną wydawane przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIORiN), po przeprowadzeniu badań potwierdzających, że przemieszczane ziemniaki są wolne od bakterii Clavibacter sepedonicus lub potwierdzeniu, że pochodzą z miejsca produkcji zarejestrowanego i nadzorowanego oraz oficjalnie uznanego przez WIORiN za wolne od bakterii Clavibacter sepedonicus.

Ponadto bulwy ziemniaków innych niż sadzeniaki powinny być także odpowiednio oznakowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie sposobów oznakowania bulw ziemniaków innych niż sadzeniaki z dnia 25 kwietnia 2016 r. (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1579).

Odnosząc się do skali sprzedaży ziemniaków z Polski do innych państw członkowskich Unii, w 2021 r. przemieszczono 12 060 t ziemniaków, dla których jednostki PIORiN wystawiły łącznie 547 zaświadczeń. 241 zaświadczania wystawiono dla 4 599 t sadzeniaków ziemniaka, a 306 zaświadczeń dla 7 461 t ziemniaków innych niż sadzeniaki. (co przedstawia poniższy wykres). Krajami gdzie skierowano najwięcej przesyłek ziemniaków były: Republika Czeska – 175, Holandia – 68 oraz Niemcy – 65.

Szczegółowe informacje, w tym „Wniosek o wydanie paszportów roślin” można uzyskać w jednostkach PIORiN.