Państwowa Inspekcja
Ochrony Roślin i Nasiennictwa

Wczesna wiosna to czas kiedy rolnik podejmuje decyzję o tym, jaki gatunek zbóż jarych będzie uprawiał w gospodarstwie. Jest to ważny termin dla ostatecznej decyzji jak i gdzie pozyskać materiał siewny - co jest ważniejsze: cena czy jakość? Najlepiej jeżeli cena z jakością idzie w parze, a materiał jest sprawdzony i zdrowy, nasiona dobrze wykształcone, o znanej sile kiełkowania oraz pochodzi z legalnego źródła.

Bardzo dużą popularnością, także wśród rolników, cieszą się zakupy internetowe. Niższa cena nasion decyduje, że ogłoszeniodawcy nie narzekają na brak zainteresowania ze strony potencjalnych nabywców, którzy również mają w czym wybierać – na najpopularniejszych giełdach internetowych przed sezonem siewu pojawia się kilka tysięcy ogłoszeń. Niestety, istnieje duże prawdopodobieństwo, że część z nich to oferty nielegalne, naruszające przepisy ustawy o nasiennictwie oraz wyłączne prawo do odmian roślin.

W ostatnich tygodniach pojawiły się sygnały o samodzielnym przywozie bądź zakupie, na platformach internetowych, nasion do siewu z państw nienależących do Unii Europejskiej. Należy pamiętać, że może to być materiał nieprzeznaczony do obrotu na terenie Unii Europejskiej, niespełniający określonych przepisami wspólnotowymi, wymagań dotyczących wytwarzania i jakości. Wspomnieć należy także o tym, że do produkcji takich nasion mogą być wykorzystywane zaprawy nasienne zawierające substancje czynne zabronione na terenie Unii Europejskiej, co w przypadku wykrycia może skutkować odpowiedzialnością karną.

Chcąc być pewnym, że nasiona spełniają wymagania, najlepiej zakupić je od podmiotów, nad którymi nadzór sprawują urzędy kwalifikujące Unii Europejskiej. W Polsce jest to Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Przy wyborze nasion należy uwzględnić to, że główne korzyści wynikające z zastosowania materiału siewnego kwalifikowanego, to nie tylko wydajność, opłacalność upraw czy wyższa zdolność kiełkowania, ale także możliwość pozyskania określonych dopłat.

Jeżeli zostanie już wybrana odpowiednia odmiana do uprawy oraz wiadomo skąd pozyskać materiał siewny, to należy pamiętać, że zgodnie z przepisami o nasiennictwie, w obrocie na terenie Rzeczpospolitej Polskiej może znajdować się materiał siewny odmian roślin rolniczych wpisanych do:

• Krajowego rejestru;
• Wspólnotowego katalogu;
• odpowiednich rejestrów państw Unii Europejskiej lub rejestrów państw stowarzyszonych, czyli właściwego urzędowego katalogu – co oznacza, że odmiany gatunków roślin znajdujących się w aktualnej ofercie handlowej firm muszą być wpisane w urzędowym rejestrze;

Kupując materiał siewny należy pamiętać że:

• materiał siewny powinien być wyłącznie w zamkniętym i zaplombowanym opakowaniu;
• trwale zabezpieczony w etykietę nasienną potwierdzającą, że został poddany ocenie urzędowej lub ocenie pod urzędowym nadzorem oraz spełnia wymagania jakościowe dla danej kategorii i stopnia kwalifikacji;
• pochodzić od podmiotów wpisanych do ewidencji prowadzonych przez PIORiN.

Dla poszczególnych kategorii stopni kwalifikacji materiału siewnego oraz rodzajów materiału siewnego etykiety mają różne kolory i rozmiary. Niektóre gatunki roślin rolniczych wymagają zaopatrzenia w paszport roślin. Jeżeli na etykiecie jest informacja, że materiał siewny został zaprawiony zaprawą nasienną, to należy zwrócić uwagę czy środek ochrony roślin użyty do zaprawiania jest dopuszczony do obrotu i stosowania w Polsce.

Kupując materiał siewny należy żądać dokumentu sprzedaży, który powinien zawierać następujące dane: nazwę gatunku, nazwę odmiany, kategorię lub stopień kwalifikacji, numer partii.

Jeżeli pomimo zachowania powyższych zasad, kupujący ma zastrzeżenia do jakości nabytego materiału siewnego, przysługuje mu prawo reklamowania u podmiotu, od którego ten materiał nabył.

Aby reklamacja u dostawcy materiału siewnego mogła być skuteczna należy:

• koniecznie zachować dowód zakupu materiału siewnego – faktury i etykiety nasienne;
• po otwarciu opakowania ocenić wizualnie jakość materiału tj. jego jednorodność i tożsamość gatunkową, obecność innych gatunków, zanieczyszczeń lub uszkodzeń, a także jakość zaprawienia.

Jeżeli po otwarciu opakowania zostaną stwierdzone wady materiału, nie należy otwierać kolejnych opakowań. Takie działanie umożliwi wykonanie kontroli materiału, w tym jeśli zaistnieje potrzeba, pobranie prób do kontroli. O stwierdzeniu nabycia wadliwego materiału siewnego należy niezwłocznie poinformować wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa przedstawiając dokument nabycia oraz etykietę nasienną kwestionowanego materiału.