Państwowa Inspekcja
Ochrony Roślin i Nasiennictwa

Ogólne zasady

Poprzez import należy rozumieć wwóz na terytorium Polski towarów z krajów trzecich, nie będących państwami członkowskimi Unii Europejskiej.

Rośliny, produkty roślinne lub przedmioty, które są szczególnie podatne na porażenie przez organizmy kwarantannowe, mogą być wprowadzane na terytorium Polski, jeżeli:

1. są wolne od organizmów kwarantannowych,
2. spełniają wymogi szczególne, a w przypadku przeznaczenia ich do stref chronionych -  wymogi szczególne dla tych stref,
3. podmioty dokonujące ich wprowadzania na terytorium Polski są wpisane do "urzędowego rejestru podmiotów profesjonalnych" prowadzonego przez właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa,
4. przed wprowadzeniem na terytorium Polski zostały poddane kontroli zdrowotności w państwach, z których pochodzą lub są wysłane i odpowiednio zaopatrzone w świadectwo fitosanitarne.

Przesyłki regulowane na podstawie przepisów fitosanitarnych są poddawane kontroli dokumentacji, identyfikacyjnej i bezpośredniej (zdrowotności) przeprowadzanej przez inspektorów oddziałów granicznych wojewódzkich inspektoratów ochrony roślin i nasiennictwa lub, w określonych przypadkach, przez przedstawicieli służby celno-skarbowej. Celem kontroli jest sprawdzenie, czy  wwóz danego towaru pochodzenia roślinnego na terytorium Unii Europejskiej nie stanowi zagrożenia fitosanitarnego, a wwożone rośliny, produkty roślinne i inne przedmioty spełniają wymogi przepisów UE w zakresie zdrowia roślin. Dodatkowo w stosunku do wszystkich roślin, zgodnie z definicją tego pojęcia określoną w Rozporządzeniu 2016/2031 (art. 2 pkt. 1), w przypadku wprowadzania na terytorium Unii określony jest obowiązek zaopatrzenia przesyłek w świadectwo fitosanitarne, ale nie podlegają one pełnej granicznej kontroli fitosanitarnej. Ta grupa jest kontrolowana w zakresie towarzyszącej dokumentacji fitosanitarnej (świadectwa fitosanitarnego), a w ramach monitoringu weryfikowana jest tożsamość oraz zdrowotność towaru. W takim przypadku wytypowane przesyłki  są poddawane pełnej granicznej kontroli fitosanitarnej. Spośród roślin, z obowiązku zaopatrzenia w świadectwo fitosanitarne przy wwozie do Unii zwolnione są tylko takie owoce jak: duriana, daktyle, banany, kokosy i ananasy.

W ramach monitoringu kontrolowane są również drewniane materiały opakowaniowe (DMO) używane w handlu międzynarodowym przy przewożeniu różnych towarów. Opakowania drewniane niosą ze sobą ryzyko zawleczenia różnych szkodników (np. węgorka sosnowca – Bursaphelenchus xylophilus) i chorób. W celu wyeliminowania tego zagrożenia, opracowany został standard fitosanitarny odnośnie opakowań drewnianych - Międzynarodowy Standard dla Środków Fitosanitarnych numer 15 ("Wytyczne dla unormowania drewnianych materiałów opakowaniowych w handlu międzynarodowym") Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin FAO. Standard ten zakłada m. in., że drewno, z którego wykonywane są opakowania drewniane powinno być poddawane określonym zabiegom, co potwierdza się umieszczeniem na opakowaniach specjalnego znaku zatwierdzonego przez Międzynarodową Konwencję Ochrony Roślin (IPPC) oraz numeru zakładu wykonującego zabieg, nadanego w rejestrze prowadzonym przez krajową organizację ochrony roślin. Drewniany materiał opakowaniowy w rozumieniu niniejszego standardu nie obejmuje opakowań drewnianych wytworzonych z drewna przetworzonego w taki sposób, że jest ono wolne od agrofagów (np. sklejki). Kontroli drewnianego materiału opakowaniowego dokonać może również przedstawiciel służby celno-skarbowej.

 W zależności od wyników powyżej wskazanych kontroli, przeprowadzający daną kontrolę podejmuje decyzję o zezwoleniu lub zakazie wprowadzenia towaru na teren UE lub nakazującą określone postępowanie z towarem (np. ponowne wysłanie poza Unię, przeprowadzenie jednorazowego zabiegu odkażania lub oczyszczania przesyłki, zniszczenie przesyłki, usuniecie porażonych roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów).

Do czasu zakończenia granicznej kontroli fitosanitarnej oraz przy wykonywaniu decyzji, o których mowa powyżej rośliny, produkty roślinne lub przedmioty znajdują się pod nadzorem służby celno-skarbowej..

Powyżej opisane zasady kontroli nie dotyczą przesyłek przewożonych tranzytem pomiędzy państwami trzecimi przez terytorium Unii Europejskiej bez zmiany statusu celnego (o ile nie istnieje ryzyko rozprzestrzeniania się organizmów szkodliwych). Takie przesyłki towarów pochodzenia roślinnego, które przy wprowadzaniu do UE podlegają pełnej granicznej kontroli fitosanitarnej, muszą zostać zgłoszone do kontroli poprzez wypełnienie przez osobę odpowiedzialną za przesyłkę dokumentu CHED-PP w systemie TRACES NT. W dokumencie tym należy jednoznacznie wskazać, że przesyłka jest przeznaczona do przewożenia tranzytem przez terytorium UE. W tym przypadku kontroli urzędowej podlega dokumentacja załączona do przesyłki oraz  sposób ich zapakowania i transportu.

Stawki opłat za granicznej kontroli fitosanitarnej, w tym przesyłek przewożonych tranzytem przez terytorium UE, określone są w załączniku IV (punkt VII i VIII) do Rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego 2017/625. Wysokość opłaty przeliczona jest na polskie złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień, w którym wystawiony został rachunek

Przepisy prawa

Przepisy prawa regulujące zasady importu dostępne są w zakładce Prawo - rozporządzenia unijne oraz Prawo - rozporządzenia krajowe.

System TRACES

Zgłoszenie towaru do kontroli granicznej odbywa się poprzez system informatyczny TRACES. Szczegółowe informacje w tym zakresie dostępne są na dedykowanej podstronie: System TRACES.