Państwowa Inspekcja
Ochrony Roślin i Nasiennictwa

Celem działań kontrolnych, prowadzonych przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa, jest wczesne wykrycie nowych zagrożeń fitosanitarnych, tj. m.in. chorób i szkodników, które dotychczas nie występowały na terytorium UE, w tym w Polsce. W przypadku wykrycia takich zagrożeń, możliwe jest podjęcie szybkich i skutecznych działań zapobiegających ich niekontrolowanemu rozprzestrzenianiu się na inne obszary UE.
W ramach działań monitoringowych, na obszarze całego kraju wykonuje się oceny wizualne roślin rosnących m.in. w lasach, parkach, ogrodach prywatnych, a także na plantacjach towarowych. Tego typu działaniami objęte są również miejsca obrotu materiałem roślinnym. Ponadto, wystawiane i oceniane są pułapki feromonowe do odłowu określonych agrofagów kwarantannowych, pobierane są próby materiałów roślinnych do badań laboratoryjnych, a następnie wykonywane są badania laboratoryjne. Wśród kontrolowanych roślin znajdują się bulwy ziemniaków, rośliny iglaste i liściaste (w tym rośliny sadownicze, ozdobne i warzywne) oraz drewno i drewniany materiał opakowaniowy.
W wyniku monitoringowych działań na przestrzeni tych lat, najczęściej wykrywano w bulwach ziemniaka bakterię Clavibacter sepedonicus, w glebie nicienia - Globodera rostochiensis, a także zdarzały się pojedyncze wykrycia grzyba Synchytrium endobioticum.
Dotychczas Komisja Europejska pozytywnie oceniła realizację polskich programów w latach 2015-2021 i przyznała Polsce dofinansowanie o łącznej wysokości ponad 3 mln euro.

Cele działań kontrolnych:

• ochrona terytorium Polski i Unii Europejskiej przed dotychczas niewystępującymi agrofagami,
• podniesienie poziomu wiedzy o stanie fitosanitarnym Polski oraz poznanie rzeczywistego rozmieszczenia agrofagów, których występowanie w kraju jest znane,
• wczesne wykrywanie nowych zagrożeń fitosanitarnych – chorób i szkodników, które dotychczas nie występowały na terytorium UE, w tym w Polsce. W przypadku wykrycia takich zagrożeń, możliwe jest podjęcie szybkich i skutecznych działań zapobiegających ich niekontrolowanemu rozprzestrzenianiu się na inne obszary UE,
• przyczynianie się do wysokiego poziomu zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, zwierząt i roślin w dziedzinie roślin, zwierząt, żywności i paszy, między innymi poprzez zapobieganie chorobom zwierząt i agrofagom roślin oraz ich wykrywanie i eliminowanie, w tym za pomocą środków nadzwyczajnych podejmowanych w przypadku sytuacji kryzysowych na dużą skalę i nieprzewidzianych zdarzeń wpływających na zdrowie zwierząt lub roślin, oraz poprzez wspieranie poprawy dobrostanu zwierząt, walki z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz rozwoju zrównoważonej produkcji i konsumpcji, a także poprzez stymulowanie wymiany najlepszych praktyk pomiędzy zainteresowanymi stronami w tych dziedzinach,
• gromadzenie informacji o statusie agrofagów, rozmieszczeniu i występowaniu różnych agrofagów oraz możliwość porównania danych dotyczących występowania agrofagów w poprzednich latach,
• podniesienie poziomu wiedzy o stanie fitosanitarnym Polski oraz poznanie rzeczywistego rozmieszczenia agrofagów, których występowanie w kraju jest znane,
• stworzenie sieci nadzoru zdolnej do wykrywania wczesnych ognisk szkodników,
• umożliwia podjęcie skutecznych i szybkich działań w przypadku wykrycia lub podejrzenia porażenia,
• podniesienie poziomu wiedzy o poszukiwanych agrofagach i stwarzanym przez nie zagrożeniu na poziomie krajowym i europejskim oraz podniesienie świadomości w zakresie zagrożenia stwarzanego przez agrofagi.