Państwowa Inspekcja
Ochrony Roślin i Nasiennictwa

Referencyjne Laboratorium Fitosanitarne GIORiN brało w udział  w projekcie VALITEST jako jeden z 16 członków międzynarodowego konsorcjum, wśród których należy wymienić instytucje naukowe państw członkowskich UE, Europejsko-Śródziemnomorską Organizację Ochrony Roślin (EPPO) oraz firmy prywatne (producenci komercyjnych zestawów odczynników do badań).

 

Cele i założenia projektu:

1.    Zapewnienie pełniejszego i bardziej precyzyjnego opisu wykonywania badań diagnostycznych
Dane walidacyjne nie są dostępne dla wszystkich testów, które są obecnie szeroko stosowane w laboratoriach diagnostyki szkodników roślin. Dzieje się tak szczególnie często w przypadku testów o dużej wydajności, takich jak ELISA. Dlatego też, aby zagwarantować jakość i ważność wyników, zapewnić zgodność z obowiązującymi przepisami oraz wykorzystać je przez prywatne laboratoria lub władze krajowe zaangażowane w kontrole urzędowe, wyraźnie wymagane są dodatkowe badania, walidacja i harmonizacja. Wymagana jest również większa harmonizacja dodatkowych procesów testowania i walidacji. Ulepszone ramy walidacji umożliwią tworzenie danych w celu szybszego podejmowania decyzji i wspierania zarządzania ryzykiem. Usprawni to wczesne zwalczanie agrofagów, wspierając w ten sposób poprawę zdrowia roślin, przyczyniając się w ten sposób do zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności europejskiego sektora rolno-spożywczego.
Ponadto udoskonalenie procedur diagnostycznych obejmie rozwój narzędzi maksymalizujących wykazanie prawidłowego stosowania i przestrzegania wyników zwalidowanych testów. Dalsze postępy w tym przedsięwzięciu w ramach projektu VALITEST poprawią harmonizację kontroli i badań w krajach UE i poza nią.

2.    Stymulowanie, optymalizacja i wzmacnianie interakcji między zainteresowanymi stronami w dziedzinie zdrowia roślin w celu lepszej diagnostyki
Od 1998 roku Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin (EPPO), organizacja międzyrządowa odpowiedzialna za współpracę międzynarodową w zakresie ochrony roślin, ustala program prac w obszarze diagnostyki mający na celu ujednolicenie procedur w całym regionie EPPO. Wiąże się to z przygotowaniem protokołów diagnostycznych specyficznych dla agrofaga, a także norm horyzontalnych zawierających wytyczne dotyczące walidacji badań lub przeprowadzania porównań międzylaboratoryjnych. Jednak przeprowadzanie walidacji w dalszym ciągu opiera się głównie na inicjatywach poszczególnych laboratoriów, chociaż ostatnio w ramach projektów Euphresco przeprowadzono kilka porównań międzylaboratoryjnych, które są bardzo cenne dla ustalenia standardów analiz na poziomie europejskim i międzynarodowym (protokoły EPPO i IPPC dla diagnostyka). Jednak pomimo aktywnej roli EPPO na skalę regionalną, istnienia wielu kanałów i sieci gromadzenia informacji na temat testów diagnostycznych oraz potrzeb w zakresie rozwoju i walidacji, mapowanie takich potrzeb na poziomie UE jest również niekompletne i nieaktualne. VALITEST planuje wypełnić tę lukę, zbierając informacje od zainteresowanych stron (w tym badaczy, diagnostów, decydentów, inspektorów, służb doradczych, przedstawicieli przemysłu, firm nasiennych, stowarzyszeń hodowców itp.) w celu stworzenia kompleksowego opisu ich potrzeb.

3.    Położenie podwaliny pod struktury jakości i ofert handlowych narzędzi do diagnostyki zdrowia roślin
Wśród zainteresowanych stron zajmujących się diagnostyką zdrowia roślin branża diagnostyczna nie jest obecnie zorganizowana tak, aby była widoczna jako całość, do której mogłyby zwrócić się inne zainteresowane strony.
Aby lepiej odpowiadać na potrzeby użytkowników końcowych, ale także zwiększyć konkurencyjność branży diagnostyki zdrowia roślin, należy zidentyfikować firmy w drodze odpowiedniej inicjatywy, a nie tylko na poziomie indywidualnym. Projekt ten daje możliwość stworzenia podstaw struktury poprawiającej w sposób zrównoważony komunikację dotyczącą ofert i zapotrzebowania na badania diagnostyczne zdrowotności roślin.
Chociaż cele niniejszego wniosku są ambitne, są osiągalne, a skupia się on na opracowaniu zatwierdzonych testów do wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania agrofagów roślin. Ambicją wyjścia poza „zwykłe” wytwarzanie danych walidacyjnych do testów diagnostycznych dla wybranych agrofagów oraz opracowanie wytycznych i dokumentów w celu ulepszenia podejścia do procesu walidacji z wykorzystaniem agrofagów modelowych z różnych dyscyplin (bakterie, fitoplazmy, owady, grzyby, wirusy) , nicienie, rośliny) służyłyby przyszłym potrzebom różnych zainteresowanych stron na szczeblu krajowym i unijnym, organów publicznych lub prywatnych . Zapewniłoby to podstawę dla działań NRL lub EURL w zakresie zdrowia roślin, ulepszone standardy wykrywania dla wszystkich praktyków, dane służące potrzebie akredytacji i certyfikacji laboratoriów oraz wzajemnemu uznawaniu. Ponadto utworzenie odpowiedniej struktury dla unijnego przemysłu diagnostyki zdrowia roślin będzie promować nowe możliwości dialogu między różnymi zainteresowanymi stronami na poziomie UE i poza nim.