Państwowa Inspekcja
Ochrony Roślin i Nasiennictwa

Zgodnie z art. 3 ust.1 rozporządzenia (UE) 2019/515 termin towary „zgodnie z prawem wprowadzone do obrotu w innym państwie członkowskim” oznacza towary, które:

• są zgodne z odpowiednimi przepisami technicznymi mającymi zastosowanie w tym państwie członkowskim lub nie podlegają w tym państwie członkowskim żadnym takim przepisom,
• zostały udostępnione użytkownikom końcowym w tym państwie członkowskim.

Jeżeli w państwie członkowskim pochodzenia nie istnieją krajowe przepisy techniczne w odniesieniu do nawozów i środków wspomagających uprawę roślin, wówczas aby takie towary kwalifikowały się do wzajemnego uznawania, wystarczy, że zostały one udostępnione użytkownikom końcowym w tym państwie członkowskim.

W przypadku gdy takie przepisy techniczne obowiązują w państwie członkowskim pochodzenia,  nawozy i środki wspomagające uprawę roślin muszą spełniać oba kryteria.

Zasada wzajemnego uznawania nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Państwa członkowskie mogą w niektórych przypadkach ograniczyć swobodny przepływ poszczególnych produktów w oparciu o „uzasadnione względy interesu publicznego”. Obejmują one ochronę konsumentów, ochronę środowiska, własności przemysłowej i handlowej itp. Nadrzędny interes publiczny może uzasadniać zastosowanie przez właściwe organy krajowych przepisów technicznych. W odniesieniu do nawozów takim przepisem technicznym jest art. 5 ustawy o nawozach i nawożeniu, a w szczególności wymagania określone w art. 4 ust. 6 tej ustawy w zakresie maksymalnych zawartości metali ciężkich i zanieczyszczeń biologicznych, co do których wymagania zawarte zostały w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008 r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o nawozach i nawożeniu, nawozy oraz środki wspomagające uprawę roślin, o których mowa w art. 3 ust. 2 (tj. nawozy organiczne, organiczno-mineralne, mineralne nieoznaczone znakiem „NAWÓZ WE” i środki wspomagające uprawę roślin) są wprowadzane do obrotu na podstawie uzyskanego pozwolenia. Uzasadnieniem wyłączenia tego przepisu jest zastosowanie zasady wzajemnego uznawania zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia 2019/515. Niemniej jednak podmiot gospodarczy wprowadzający do obrotu na terenie Polski nawóz lub środek wspomagający uprawę roślin musi wykazać, ze produkty są wprowadzane zgodnie z przepisami rozporządzenia (UE) 2019/515 oraz, że spełniają przepisy art. 5 ustawy o nawozach i nawożeniu. 

Zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2019/515 producent towarów lub towarów danego rodzaju, które są lub będą udostępniane na rynku w państwie członkowskim przeznaczenia, może do celów wzajemnego uznawania sporządzić dobrowolne oświadczenie o zgodnym z prawem wprowadzeniu do obrotu towarów w celu wykazania przed właściwymi organami państwa członkowskiego przeznaczenia, że towary lub towary tego rodzaju zgodnie z prawem wprowadzono do obrotu w innym państwie członkowskim. Producent może również upoważnić swojego upoważnionego przedstawiciela do sporządzenia tego oświadczenia w jego imieniu. Oświadczenie o wzajemnym uznawaniu musi mieć strukturę określoną w częściach I i II załącznika do rozporządzenia (UE) 2019/515 oraz zawierać wszystkie określone tam informacje. W celu ich weryfikacji podmiot dostarcza stosowne dowody, w tym faktury dotyczące produktu, etykietę, dane sprzedaży, licencje, certyfikaty itp. Należy zaznaczyć, że podawanie w oświadczeniu nieprawidłowych treści w ramach prowadzonej oceny może skutkować administracyjną karą pieniężną. Wzór oświadczenia dostępny do pobrania jest na stronie internetowej https://ec.europa.eu/docsroom/documents/40922

W art. 5 rozporządzenia (UE) 2019/515 określono procedury, których właściwe organy państw członkowskich powinny przestrzegać podczas oceny produktu objętego zakresem niniejszego rozporządzenia. Proces oceny obejmuje wymianę informacji między podmiotem gospodarczym a właściwym organem w celu potwierdzenia, że produkt jest legalnie wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim. Artykuł 5 określa również ramy czasowe, w których przedsiębiorca musi przekazać informacje właściwemu organowi oraz terminy, w których właściwy organ jest zobowiązany do podjęcia decyzji administracyjnej i przekazania jej operatorowi, pozostałym państwom członkowskim i Komisji. W celu ułatwienia i przyspieszenia procesu przedsiębiorca może sporządzić dobrowolne oświadczenie o wzajemnym uznawaniu (art. 4 rozporządzenia (UE) 2019/515). W przypadku, gdy podmiot nie zdecyduje się na jego dostarczenie, właściwe organy państwa członkowskiego przeznaczenia mogą zwrócić się o wyraźnie określone i konkretne informacje, które uznają za niezbędne celem przeprowadzenia oceny towarów, w poszanowaniu zasady proporcjonalności.

W przypadku nawozów i środków wspomagających uprawę roślin właściwym organem, który sprawuje nadzór nad wprowadzaniem do obrotu tych towarów jest Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (ustawa kompetencyjna). W ramach sprawowanego nadzoru wojewódzkie inspektoraty ochrony roślin i nasiennictwa uprawnione są  do przeprowadzenia kontroli w zakresie zgodności z przepisami, w tym spełnieniem wymagań jakościowych oraz wymagań jakie powinny spełniać w zakresie dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń. Do celów oceny mogą skontaktować się z innymi właściwymi organami lub punktami kontaktowymi ds. produktów w państwie członkowskim UE, w którym podmiot gospodarczy wprowadza do obrotu swoje produkty zgodnie z prawem.

W trakcie przeprowadzania oceny nawozów i środków wspomagających uprawę roślin już udostępnionych na rynku podmiot gospodarczy ma możliwość dalszego ich udostępniania.

Natomiast właściwy organ, w ramach wyjątku może tymczasowo zawiesić ich udostępnianie, wyłącznie jeżeli:

• w normalnych lub rozsądnie możliwych do przewidzenia warunkach używania towary stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa lub zdrowia osób lub dla środowiska, w tym zagrożenie, którego skutki nie są natychmiastowe, które wymaga szybkiej interwencji właściwego organu; lub

• udostępnianie towarów lub towarów tego rodzaju na rynku w tym państwie członkowskim jest zasadniczo zakazane w tym państwie członkowskim ze względów moralności publicznej lub bezpieczeństwa publicznego.

W przypadku gdy po zakończeniu oceny właściwy organ wyda decyzję administracyjną dotyczącą produktów, niezwłocznie powiadamia o tej decyzji administracyjnej podmiot gospodarczy. Dodatkowo o decyzjach administracyjnych oraz tymczasowych zwieszeniach powiadamiane są Komisja Europejska i pozostałe państwa członkowskie za pośrednictwem systemu informacyjnego i komunikacyjnego do celów nadzoru rynku ICSMS.

W decyzji administracyjnej właściwy organ zamieszcza następujące informacje:

• krajowy przepis techniczny, na którym opiera się decyzja administracyjna;
• uzasadniony interes publiczny uzasadniający zastosowanie krajowego przepisu technicznego, na którym oparta jest decyzja administracyjna;
• techniczne lub naukowe dowody, które uwzględnił właściwy organ państwa członkowskiego miejsca przeznaczenia, w tym, w stosownych przypadkach, wszelkie istotne zmiany stanu wiedzy, które nastąpiły od czasu wejścia w życie krajowego przepisu technicznego;
• podsumowanie argumentów przedstawionych przez zainteresowanego wykonawcę, które są istotne dla oceny, jeśli takie istnieją;
• dowody wykazujące, że decyzja administracyjna jest odpowiednia do osiągnięcia zamierzonego celu;
• odniesienie do możliwości skorzystania przez podmioty gospodarcze z mechanizmu odwoławczego SOLVIT.

W każdej decyzji administracyjnej określa się środki zaskarżenia dostępne w prawie krajowym, czyli informacje do jakiego organu i w jakim terminie może wnieść odwołanie od decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji, przy czym przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania. Przedsiębiorca, który otrzymał decyzję ograniczającą dostęp danego towaru do rynku lub odmawiającą tego dostępu nie może udostępniać towarów na rynku polskim.

Zgodnie z wymogami rozporządzenia (UE) 2019/515 w każdym państwie UE powołano Punkty Kontaktowe do Spraw Produktów (PCP). Punkty udostępniają informacje nt. udostępniania produktów w państwach członkowskich w tym:

• informacje dotyczących wzajemnego uznawania oraz stosowania rozporządzenia,

• przepisy techniczne obowiązujące zarówno w państwie członkowskim, w którym zgodnie z prawem wprowadzają swoje towary jak i państwie członkowskim przeznaczenia,

• dane kontaktowe właściwych organów nadzoru w państwie członkowskim,

• informacje dotyczące środków zaskarżenia, w tym procedury rozwiązywania problemów określonej w art. 8 rozporządzenia (UE) 2009/515.

W Polsce rolę krajowego Punktu Kontaktowego ds. Produktów pełni Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Departament Spraw Europejskich. Więcej informacji znajduje się na stronie https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/punkt-kontaktowy-do-spraw-produktow.

Rozporządzenie (UE) 2019/515 umożliwia stronom sporu skorzystanie z Systemu rozwiązywania problemów rynku wewnętrznego (SOLVIT) oraz procedury rozwiązywania problemów, gdy te kwestionują decyzje administracyjne ograniczające  dostęp do rynku lub odmawiające tego dostępu. SOLVIT jest unijnym mechanizmem pozasądowym, z którego mogą skorzystać bezpłatnie osoby prywatne i przedsiębiorstwa w sytuacjach nieprawidłowego postępowania władz administracyjnych. Centrum SOLVIT Polska jest obecnie umiejscowione w Departamencie Spraw Europejskich w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.

W przypadku gdy podmiot gospodarczy, którego dotyczy decyzja administracyjna, przedłożył tę decyzję w SOLVIT, centrum SOLVIT analizuje i sprawdza informacje zawarte we wniosku, aby upewnić się, że problem rzeczywiście dotyczy niewłaściwego stosowania przepisów prawa UE z zakresu rynku wewnętrznego, oraz że wszystkie niezbędne informacje zostały przekazane. Po stwierdzeniu zgodności sprawę przekazuje się do Centrum SOLVIT w państwie członkowskim, w którym wystąpił dany problem. Oba Centra w ramach współpracy szukają najlepszego rozwiązania i na bieżąco informują o postępach ich pracy zainteresowany podmiot. W ramach tej procedury istnieje możliwość zwrócenia się centrum SOLVIT do Komisji o ocenę zgodności tej decyzji administracyjnej z zasadą wzajemnego uznawania oraz  z wymogami określonymi w rozporządzeniu (UE) 2019/515. W terminie 45 dni roboczych od otrzymania wniosku, Komisja kończy ocenę i wydaje opinię. W stosownych przypadkach w swojej ocenie Komisja określa wszelkie problemy, którymi  należy się zająć w ramach sprawy w systemie SOLVIT, lub przedstawia zalecenia mające pomóc w rozwiązaniu sprawy. Opinię Komisji przekazuje się za pośrednictwem odpowiedniego centrum SOLVIT zainteresowanemu podmiotowi gospodarczemu i odpowiednim właściwym organom. Komisja przekazuje tę opinię wszystkim państwom członkowskim. Opinię uwzględnia się podczas trwania procedury w ramach SOLVIT.

Informacje o SOLVIT znajdują się na stronie SOLVIT - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl)