Polska w Portugalii

Obchody stulecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Portugalią

Punktem centralnym portugalskich obchodów stulecia był koncert „Anna Maria Jopek & Amigos”, który odbył się 12 maja w Salão Preto e Prata Kasyna w Estoril. Na zaproszenie Ambasady RP w Lizbonie artystka wystąpiła wraz z muzykami, z którymi  w 2011 r. stworzyła niezwykły album zatytułowany „Sobremesa”. W koncercie uczestniczyli przedstawiciele polskich i portugalskich władz, świata kultury, sztuki i nauki, prasy i portugalskich instytucji oraz liczne grono portugalskiej Polonii. Podczas koncertu trwała także, zorganizowana przez Portugalski Komitet Czerwonego Krzyża we współpracy z Ambasadą RP zbiórka datków na fundusz wsparcia Ukrainy.

Wizyta Szefa Służby Zagranicznej Arkadego Rzegockiego

Obchody stulecia polsko-portugalskich stosunków dyplomatycznych uświetnił swoja obecnością Szef Służby Zagranicznej MSZ Arkady Rzegocki, który podczas swojej wizyty odbył serię spotkań, m.in. z Sekretarzem Generalnym portugalskiego MSZ Ambasadorem Álvaro Mendonça e Moura, Dyrektorem Instytutu Dyplomatycznego Ambasadorem José de Freitas Ferrazem, dyrektor Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA) Mają Markovčić Kostelac i dyrektorem Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) Alexisem Goosdeelem. 12 maja, wraz z dyrektorem Instytutu Camõesa João Ribeiro de Almeida, Szef Służby Zagranicznej MSZ podpisał Program współpracy pomiędzy Portugalią a Polską w dziedzinie języka, oświaty, szkolnictwa wyższego, kultury, sportu, młodzieży i mediów na lata 2022-2025.

Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską a Portugalią

13 maja 1922 r. poseł Polski Ksawery Orłowski, przedstawiciel Polski w Lizbonie, wręczył listy uwierzytelniające Prezydentowi Portugalii António José de Almeida. Dokumenty podpisane były przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego i kontrasygnowane przez Ministra Spraw Zagranicznych Konstantego Skirmunta. W treści mowy do posła Polski, podczas ceremonii składania listów uwierzytelniających, Prezydent Portugalii użył stwierdzenia: „odnowienie [retablir] stosunków". Było to odwołanie do historycznych relacji dyplomatycznych władców Polski i Portugalii istniejących przed rozbiorami Polski w 1795 r.

Od 1922 r. oba kraje utrzymywały stosunki dyplomatyczne na szczeblu poselstw. Poza poselstwem i konsulatem honorowym w Lizbonie funkcjonowały także konsulaty i wicekonsulaty honorowe w Porto, na Maderze i Wyspach Azorskich oraz w portugalskich posiadłościach kolonialnych w Angoli i Mozambiku.

II Wojna Światowa

Po wybuchu II wojny światowej rząd Polski na uchodźstwie w Londynie i rząd Portugalii utrzymywały stosunki dyplomatyczne do 10 lipca 1945 r. W tym dniu dyrektor Departamentu Politycznego portugalskiego MSZ oświadczył posłowi rządu RP w Lizbonie, Gustawowi Potworowskiemu, że rząd Portugalii, „uznając całkowicie niesprawiedliwość popełnioną w stosunku do Polski, zmuszony jest jednak przestać uznawać Rząd RP z dniem dzisiejszym, wobec utraty przez Rząd Polski w Londynie wszelkich atrybutów suwerenności". Po wojnie Gustaw Potworowski pozostał w Lizbonie, w charakterze półoficjalnego przedstawiciela rządu RP, do swojej śmierci (14.11.1951 r.).

Po II Wojnie Światowej

Do 1974 r. rządy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) i Portugalii nie utrzymywały stosunków dyplomatycznych. Władze PRL krytycznie odnosiły się do reżymu António Salazara i nie przewidywały możliwości nawiązania relacji dyplomatycznych z Lizboną. Podobnie sytuacja wyglądała w Portugalii - portugalscy politycy równie nieprzychylnie odnosili się do rządów komunistycznych w Warszawie. Jednakże Rewolucja Goździków i zmiana sytuacji politycznej nad Tagiem sprawiły, że ponowne nawiązanie wzajemnych relacji dyplomatycznych stało się realne.

W rezultacie, 11 lipca 1974 r., w drodze wymiany not, Polska Rzeczpospolita Ludowa i Republika Portugalska nawiązały stosunki dyplomatyczne na szczeblu ambasad. W następstwie tej decyzji Ambasador PRL Wojciech Chabasiński 2 grudnia 1974 r. złożył listy uwierzytelniające na ręce Prezydenta Francisco da Costa Gomesa. Z kolei złożenie listów przez Ambasadora António Coelho Bartolo Przewodniczącemu Rady Państwa Henrykowi Jabłońskiemu miało miejsce 14 stycznia 1975 r.

Obecnie

Dziś, 100 lat od nawiązania stosunków dyplomatycznych, Polska i Portugalia prowadzą i rozwijają współpracę w najróżniejszych obszarach, m.in. politycznym, ekonomicznym, kulturalnym i naukowym. Partnerskie więzi łączące nasze kraje umacniamy  zarówno na płaszczyźnie dwustronnej jak i w ramach organizacji międzynarodowych takich jak Unia Europejska, NATO i ONZ. Współczesne relacje polsko-portugalskie to również coraz intensywniejsza wymiana handlowa, a także coraz bliższe relacje Polaków i Portugalczyków, możliwe m.in. dzięki turystyce i współpracy akademickiej.

 

Fot. Carlos Porfírio / Puro Conceito