Prokuratura Krajowa

W dniu 10 kwietnia 2024 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w składzie 3-osobowym wydał postanowienie o sygn. II AKz 106/24, w którym uchylił postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 9 lutego 2024 r. o sygn. akt III K 348/22 w przedmiocie umorzenia postępowania.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie i zażalenie

Postanowieniem z dnia 9 lutego 2024 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie orzekł, iż prokurator Bogusława Zapaśnik została nieskutecznie „przywrócona” ze stanu spoczynku na podstawie art. 47 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku - przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze, gdyż nastąpiło to w oparciu o przepis o charakterze incydentalnym, którego zastosowanie było ograniczone w czasie. W momencie wnoszenia aktu oskarżenia nie była prokuratorem w stanie czynnym, nie mogła więc wykonywać czynności prokuratora, a tym samym w sprawie wystąpiła tzw. przeszkoda procesowa w postaci „braku skargi uprawnionego oskarżyciela”. 

Na postanowienie to zażalenie złożył Prokurator Regionalny w Szczecinie, wskazując iż skierowanie aktu oskarżenia przez prokuratora pozostającego w stanie spoczynku nie oznacza „braku skargi uprawnionego oskarżyciela”.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

W pisemnym uzasadnieniu postanowienia z 10 kwietnia 2024 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie podzielił stanowiska Prokuratury Regionalnej w Szczecinie i Sądu I Instancji, iż prokurator Bogusława Zapaśnik nie wróciła skutecznie ze stanu spoczynku. Tym niemniej uznał, iż decyzja sądu o umorzeniu postępowania z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela jest przedwczesna, dlatego też postanowienie pierwszoinstancyjne zostało uchylone. Sąd Odwoławczy wskazał, iż przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Szczecinie powinien „wezwać Prokuratora Regionalnego w Szczecinie do wypowiedzenia się w terminie 7 dni, czy podtrzymuje akt oskarżenia, pod rygorem uznania aktu oskarżenia za bezskuteczny. Decyzja prokuratora w tej sprawie będzie warunkować dalszy tok postępowania. Dopiero wówczas może dojść do merytorycznej kontroli aktu oskarżenia i w przypadku dojścia do przekonania, że któreś z istotnych czynności procesowych obarczone są wadą, wówczas powinien rozważyć zwrot sprawy prokuratorowi, a w przeciwnym razie skierować sprawę na rozprawę."

Sąd Apelacyjny w Szczecinie w postanowieniu szeroko uzasadnił przyjęte stanowisko, iż art. 47 § 1 przepisów wprowadzających ustawę Prawo o prokuraturze miał charakter epizodyczny, odnosząc się zarówno do wykładni językowej, celowościowej, jak i systemowej.

W tym zakresie Sąd wprost wskazał, iż „nie tylko dopuszczalne, ale wręcz wskazane jest zastosowanie całościowego podejścia do wykładni przepisów prawa i analiza art. 47 § 1 Przepisów wprowadzających Prawo o prokuraturze nie tylko pod względem językowym, ale również umiejscowienia tego przepisu w przepisach wprowadzających, celu ich wprowadzenia w postaci ukształtowania nowych instytucji (Prokuratura Krajowa, prokuratury regionalne), czasu ich powoływania, a wreszcie należało mieć na uwadze, że jest niedopuszczalne interpretowanie wyjątków w sposób rozszerzający.” […] „Należało uznać, że w sytuacji, gdy jednocześnie uchwalane są i wprowadzane w życie dwie ustawy: główna (Prawo o prokuraturze) i wprowadzająca (Przepisy wprowadzające Prawo o prokuraturze) nie da się skutecznie wykazać, by celem ustawy wprowadzającej było trwałe unormowanie sytuacji nowej. Wręcz przeciwnie, to ustawa główna miała być docelowym rozwiązaniem o trwałym charakterze, a ustawa wprowadzająca, tak jak jej nazwa wskazuje miała wygasić dotychczasowe organy, nadać uprawnienia przewidziane dla organów znoszonych tym istniejącym, wreszcie ukształtować nową organizację prokuratury.”

Ostatecznie Sąd Apelacyjny w Szczecinie uznał art. 47 § 1 przepisów wprowadzających za przepis epizodyczny, co oznacza iż prokurator Bogusława Zapaśnik została nieskutecznie przywrócona ze stanu spoczynku.

Całość postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie znajduje w załączeniu poniżej. 

Sytuacja prawa prokuratora Dariusza Barskiego

Sytuacja prokurator Bogusławy Zapaśnik jest tożsama z sytuacją prokuratora Dariusza Barskiego, gdyż oboje zostali „przywróceni” do czynnej służby na podstawie tego samego przepisu o charakterze incydentalnym (art. 47 § 1 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku - przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o prokuraturze), po upływie czasu jego obowiązywania (po 4 maja 2016 r.). Dariusz Barski i Bogusława Zapaśnik są to jedyni prokuratorzy w Polsce, którzy usiłowali wrócić ze stanu spoczynku na podstawie tego przepisu po ww. dacie.

Powyższe orzeczenia Sądu Okręgowego w Szczecinie i Sądu Apelacyjnego w Szczecinie pośrednio potwierdzają, iż przywrócenie Pana Dariusza Barskiego do czynnej służby w roku 2022 było wadliwe i nieskuteczne, gdyż opierało się na przepisie, który od kilku lat nie znajdował zastosowania. Stanowi to potwierdzenie stanowiska Prokuratora Generalnego z dnia 12 stycznia 2024 r., iż Dariusz Barski pozostaje w stanie spoczynku.

Skutki procesowe

Na dalszym etapie postępowania prokuratorzy z Prokuratury Regionalnej w Szczecinie będą kontynuowali działania zmierzające do zminimalizowania negatywnych skutków procesowych wadliwego i bezskutecznego przywrócenia do czynnej służby prokurator Bogusławy Zapaśnik w roku 2016 przez ówczesnego Prokuratora Krajowego Bogdana Święczkowskiego.

prok. Przemysław Nowak
Rzecznik Prasowy
Prokuratury Krajowej