Historia szkoły

Państwowa Szkoła Muzyczna w Prudniku powstała w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej, a informacje o tym wydarzeniu zamieszczone są w pierwszym tomie Kroniki Szkoły.

Decyzję o utworzeniu szkoły podjęło Towarzystwo Muzyczne zrzeszające grono nauczycieli pod przewodnictwem Włodzimierza Ostrowskiego. W owym czasie placówka nie posiadała jeszcze praw szkół artystycznych. W pierwszych latach istnienia (1946 – 1948), szkoła nie posiadała też własnego lokalu, ani własnych instrumentów. Zajęcia odbywały się w budynkach innych szkół na terenie miasta.

Dzięki staraniom organizatorów i środowiska kulturalnego, w roku 1948 placówka otrzymała od Ministerstwa Kultury i Sztuki własny lokal przy ulicy Traugutta 36, w którym funkcjonuje do dnia dzisiejszego.1 Początkowo funkcję kierowniczą pełnił pan Rutecki, a po nim pierwszym dyrektorem w tym trudnym okresie zostaje Helena Paszkiewicz.

Ówczesne grono pedagogów liczyło 8 osób: Igor Cortie (skrzypce), Władysław Górski (klarnet), Matylda Lachmann (fortepian), Leon Pawlik (fortepian), Henryk Szarawara (teoria), Mieczysław Śliwski (rytmika), Elżbieta Zadorecka (fortepian).

W roku szkolnym 1948/1949 naukę rozpoczęło 134 uczniów; w dziale dziecięcym 60, w młodzieżowym 74. Pierwszy koncert w wykonaniu uczniów szkoły odbył się w październiku 1948 roku w Prudnickim Domu Kultury, był to koncert na rzecz tzw. Pomocy Zimowej.

Historia szkoły odnotowuje okresy wielu przemian; tak więc początkowo była to szkoła Towarzystwa Muzycznego, potem ze względu na trudności finansowe, w jakich znalazła się w roku szkolnym 1949/1950 została przemianowana na Miejskie Ognisko Muzyczne.2 Miało to miejsce 1 stycznia 1950 roku, kiedy to szkoła otrzymała subwencję dwudziestu tysięcy miesięcznie.3

Pomimo subwencjonowania przez Powiatową, Miejską i Gminne Rady Narodowe oraz zasilania opłatami szkolnymi, placówka miała duże niedostatki materialne. Aby zaradzić tym trudnościom powołano Radę Społeczną, która miała przyjść z pomocą finansową, ale też tę trudną sytuację miało poprawić upaństwowienie placówki projektowane na rok 1951.4

W styczniu 1951 roku nastąpiło przekształcenie Ogniska na Szkołę Muzyczną Miejską z subwencją pięciu tysięcy pięciuset złotych miesięcznie, ale tylko na trzy miesiące.5

W listopadzie 1951 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki nadało szkole prawa Państwowych Szkół Artystycznych.
Upaństwowienie szkoły było wielce znaczącym wydarzeniem. Od 1953 roku Państwowa Szkoła Muzyczna wchodzi na drogę intensywnego rozwoju, a dzięki otrzymaniu budżetu może zaspokajać swoje potrzeby związane z jej działalnością.
Przy Państwowej Szkole Muzycznej w Prudniku działało również Ognisko Muzyczne, które we wrześniu 1957 roku liczyło ponad 50 uczniów. Miało ono być bazą rekrutacyjną dla szkoły, a przede wszystkim miało przyczyniać się do rozpowszechniania kultury muzycznej na terenie Prudnika.6 Przy szkole oprócz Ogniska Muzycznego działało też od 1 listopada 1957 roku Ognisko Baletowe.7

Długoletnim stażem pracy w prudnickiej szkole muzycznej mogą poszczycić się tacy nauczyciele jak: Renata Darmochwal, Edward Gościej, Stanisław Kuzak, Matylda Lachman, Jan Paluch, Bronisław Pietrzak, Jan Płachta, Lucyna Szeliga, Edmund Szuster, Halina Zdrójkowska.

18 maja 1958 roku Państwowa Szkoła Muzyczna obchodziła 10-lecie swojego istnienia. Placówka stała się poważnym ośrodkiem życia kulturalnego Prudnika i okolic.
W ciągu tych dziesięciu lat zespoły instrumentalne, baletowe, chóry i soliści szkoły brali aktywny udział w około stu osiemdziesięciu imprezach zorganizowanych z okazji uroczystości państwowych, w koncertach i popisach szkolnych. Swą działalnością kulturalną szkoła objęła nie tylko teren własnego powiatu, ale również województwo, a nawet bratnią Czechosłowację (w ramach wymiany kulturalnej polsko-czechosłowackiej).

W roku jubileuszowym doliczono się 41 absolwentów, z których większość kształci się w średnich i wyższych szkołach muzycznych. Imprezy artystyczne z okazji obchodu jubileuszu odbywały się w Prudnickim Domu Kultury, podczas których najbardziej zasłużonym nauczycielom szkoły wręczono dyplomy uznania i nagrody pieniężne.8

1 września 1966 roku, podczas uroczystości rozpoczęcia roku szkolnego, szkoła otrzymała Odznakę Tysiąclecia PRL od Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu za działalność społeczną w obchodach Tysiąclecia Państwa Polskiego.9

W maju 1968 roku szkoła obchodziła Jubileusz 20-lecia swego istnienia. Podczas uroczystości otrzymała nadaną przez prez. WRN w Opolu odznakę „Zasłużonemu Opolszczyźnie”. Szkoła w tym czasie otrzymała również Odznakę Tysiąclecia PRL i medal „Działacza Opolszczyzny”.

Gdy w 1973 roku szkoła obchodziła Jubileusz 25-lecia istnienia, zarządzeniem Ministra Kultury i Sztuki z dniem 1 maja 1973 roku, otrzymała nazwę: „Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Karola Szymanowskiego w Prudniku” 10. Kulminacyjnym punktem obchodów było uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej nadanie placówce imienia Karola Szymanowskiego, połączone z sesją inauguracyjną i koncertem absolwentów, z udziałem przedstawicieli powiatowych władz.11

14 kwietnia 1978 r. obchodzono Jubileusz 30-lecia Państwowej Szkoły Muzycznej, który połączono z otwarciem nowej, wybudowanej obok szkoły sali koncertowej. Na scenie sali koncertowej stanął też w tym czasie doskonałej marki fortepian „Petrof”.

Muzycy, którzy występowali w tych czasach w prudnickiej sali koncertowej to m.in.: Halina Czerny – Stefańska, I. Sulikowski, St. Górecki, A. Jasiński, J. Heller, Andrzej Hiolski, Wanda Wiłkomirska, Bogdan Paprocki, Regina Smendzianka, a także chór Kurczewskiego z Poznania, Madrygaliści z Bydgoszczy, Warszawski Kwintet Akordeonowy, Kwintet Dęty Filharmonii Opolskiej, Camerata Cracovia, Agnieszka Duczmal i Orkiestra Kameralna Amadeus, a także aktorzy – K. Kolberger, A. Szczepkowski, B. Tyszkiewicz i inni.12

Z okazji 30-lecia swej działalności szkoła otrzymała dyplom honorowy Wojewody Opolskiego za aktywną działalność na rzecz rozwoju ruchu artystycznego i społeczno – kulturalnego 13.

W kwietniu 1988 roku Państwowa Szkoła Muzyczna w Prudniku została zbiorowo wpisana do Księgi Ludzi Zasłużonych dla Miasta i Gminy Prudnik.14
3 czerwca 1988 roku szkoła obchodziła Jubileusz 40-lecia swojej działalności. W tym czasie, w sześcioletniej szkole dziecięcej i czteroletniej młodzieżowej uczyło się 170 osób, natomiast w Ognisku Muzycznym razem z filią w Głogówku – 60 osób.

50-lecie Państwowej Szkoły Muzycznej obchodzone w 1998 roku zostało uhonorowane dyplomem za zasługi w upowszechnianiu kultury od Ministra Kultury i Sztuki. Obchody Jubileuszu składały się z trzech elementów: część oficjalna, którą wypełniły życzenia, wręczenie nagród, listów gratulacyjnych oraz koncert uczniów i absolwentów szkoły. Trzecim elementem obchodów była wizyta w Prudniku Orkiestry z Northeim (Niemcy), która 9 maja wystąpiła w prudnickim I Liceum Ogólnokształcącym ze swoim koncertem.15

W roku szkolnym 2007/2008 Szkoła Muzyczna I stopnia im. Karola Szymanowskiego w Prudniku obchodziła Jubileusz 60-lecia swej działalności. Według obliczeń po 60 latach działalności, w szkole przebywało około 2.600 uczniów, z czego ukończyło ją około 1.000 absolwentów.

18 grudnia 2018 roku świętowaliśmy Jubileusz 70-lecia działalności szkoły. Ten rok jubileuszowy był wyjątkowy, gdyż w ostatnich latach zostały odnotowane duże przedsięwzięcia mające na celu odnowienie bazy lokalowej oraz instrumentalnej. Na bazę lokalową szkoły składają się dwa budynki: budynek dydaktyczny oraz sala koncertowa, która w latach 2010 – 2014 została poddana intensywnej modernizacji i termomodernizacji. Obecnie sala koncertowa posiada piękną widownię na 102 miejsca, w tym miejsca dla osób niepełnosprawnych. W budynku znajdują się również dwie garderoby, pomieszczenie dla potrzeb studia nagrań, pomieszczenie reżyserki światła i dźwięku, salę prób, zaplecza sanitarne, przeszklony hol wejściowy, szatnię oraz windę dla osób niepełnosprawnych. Budynek wyposażony jest również we własny system klimatyzacji, ogrzewania oraz zabezpieczeń przeciwpożarowych.
To zadanie zostało w całości zrealizowane ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (na etapie powstania projektu zadanie było współfinansowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urząd Miejski w Prudniku).
W okresie od 2015 r. do 2018 r. Państwowa Szkoła Muzyczna I st. im. Karola Szymanowskiego w Prudniku uczestniczyła również w projekcie „Termomodernizacja państwowych placówek szkolnictwa artystycznego”. Było to pionierskie, jedyne tego rodzaju zamierzenie inwestycyjne w Polsce, zaprogramowane w ramach dwóch perspektyw finansowych UE, obejmujące kompleksowo podsektor publiczny (szkolnictwo artystyczne). Celem tego zamierzenia inwestycyjnego było wsparcie modernizacji energetycznej w infrastrukturze publicznej szkolnictwa artystycznego. Czas termomodernizacji to wyjątkowe wydarzenie w historii budynku szkoły, gdyż obejmowało swoim zasięgiem wykonanie poważnych robót jak: odnowienie elewacji, ocieplenie dachu wraz z wymianą pokrycia, ocieplenie ścian nadziemnych i piwnicznych wraz z wykonaniem izolacji wodnej, ocieplenie i przebudowa podłogi na gruncie, renowacja oraz wymiana stolarki drzwiowej i okiennej, wymiana instalacji centralnego ogrzewania, instalacji elektrycznej, wymiana oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego. Ponadto jeszcze wykonanie nowych instalacji: wentylacji mechanicznej oraz instalacji sterowania centralnym ogrzewaniem i monitorowania zużycia mediów. W tym okresie szkoła zyskała nową salę lekcyjną, która została wygospodarowana w pomieszczeniu dawnego strychu. Pomalowane zostały schody oraz ściany we wszystkich salach i korytarzach. Na podłogach położono nowe wykładziny, a wszystkie pomieszczenia wyposażono w nowe meble. Wykonany został również remont wejścia głównego, schodów do szkoły i ogrodzenia wokół budynku szkoły. Zostały również pozyskane dodatkowe środki finansowe z Centrum Edukacji Artystycznej na zakup bardzo wielu nowych instrumentów oraz niezbędnego sprzętu do wyposażenia szkoły po remoncie. W 2017 roku szkoła otrzymała także dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na zakup instrumentów i wyposażenia, w ramach programu „Infrastruktura szkolnictwa artystycznego”. Środki te zostały wykorzystane na zakup dwóch nowych fortepianów Yamaha.

Aktualizacja liczby uczniów uczęszczających do szkoły po 70 latach działalności, wskazuje że do tej pory w szkole uczyło się około 3.000 uczniów, a ukończyło ją około 1.200 absolwentów. Nasi absolwenci z powodzeniem kontynuują naukę na wyższych szczeblach edukacji muzycznej, w szkołach II stopnia, a później akademiach. Wśród nich są muzycy filharmonii, wykładowcy uczelni wyższych oraz soliści. Trzeba podkreślić też to, że trzon obecnej kadry nauczycielskiej stanowią absolwenci naszej szkoły, którzy po ukończeniu studiów powrócili, aby pracować dla dobra swojego środowiska. Do znaczących absolwentów szkoły zaliczają się m. in.: Bąk Anita (śpiew solowy, chór – nauczyciel PSM I st. w Prudniku), Chełmecki Jarosław (akordeon, wykładowca- Akademia Muzyczna w Katowicach), Ciemny Franciszek (fagot – Filharmonia Opolska), Cieślak Ryszard (klarnet), Czerkawska Maria (fortepian – Teatr Wielki w Łodzi), Dancewicz Mieczysław (altówka), Dudzik Rafał (skrzypce – Opera Wrocławska), Janik Jerzy (klarnet- nauczyciel PSM I st. w Prudniku, Gliwicki Teatr Muzyczny), Jurkiewicz Stanisław (fagot), Kaczmarek Maria (skrzypce – Filharmonia Opolska), Los Ginter (trąbka – Operetka Śląska w Gliwicach), Kowalczyk Justyna (puzon – nauczyciel PSM I st. w Prudniku), Leicht Marian (fortepian – nauczyciel PSM I st. w Prudniku), Lewicki Marcin (skrzypce – nauczyciel PSM I st. w Prudniku), Malinowska Barbara (skrzypce-Orkiestra Symfoniczna we Wrocławiu), Mączka Krzysztof (perkusja – nauczyciel PSM I st. w Prudniku), Miczka Beata (fortepian, teoria – nauczyciel PSM I st. w Prudniku), Niżyńska Ewelina (akordeon – nauczyciel PSM I st. w Prudniku), Ostrowski Łukasz (puzon – Filharmonia w Zabrzu), Paczyna Józef (dyrektor Szkoły Muzycznej w Niemczech), Pająk Jarosław (klarnet), Paluch Roman (skrzypce – Orkiestra Symfoniczna w Salzburgu), Pawlak Józef (trąbka – Operetka Śląska w Gliwicach), Pientka Teresa (teoria – PSM I st. w Prudniku), Płonka Ewa (fortepian – Uniwersytet Oklahoma w Ohio w Stanach Zjednoczonych), Rawski Tomasz (perkusja – nauczyciel PSM I st. w Głubczycach), Syposz Anna (flet – nauczyciel PSM I st. w Prudniku), Sąkól Wojciech (skrzypce, dyrygent), Sokołowska Elżbieta (fortepian), Stachurska Alicja (fortepian – Opera Poznańska), Walczak Adriana (skrzypce- Symfonia Warsovia), Wąsik Adam (akordeon, fortepian – Szwecja), Weinkopf Andrzej (puzon- nauczyciel PSM I st. w Prudniku, Filharmonia Opolska), Żymła Tomasz (klarnet, klarnet basowy – wykładowca Akademii Muzycznej w Katowicach).

Kolejni dyrektorzy szkoły to:
– Helena Paszkiewicz,
– Romuald Jendrysek,
– Stanisław Szadaj (1958 – 1970),
– Lucyna Szeliga (1970 – 1991),
– Ewa Korzeniewska – Bednarczyk (1991 – 1994),
– Joanna Gajęcka – Zarych (1994 – 2008),
– Małgorzata Jaskółka (2009 – 2021),
– Justyna Raróg (2021 – 2022),
– Anna Syposz (2022 – 2023),
– Beata Toczek (2023 – obecnie).

Szkoła Muzyczna w Prudniku jest placówką kształcenia artystycznego na poziomie podstawowym i przez cały czas swojej działalności znacząco spełnia misję propagatora sztuki. Jej działalność odbija się zdecydowanie pozytywnie na życiu całej społeczności lokalnej. Praca wielu pokoleń nauczycieli jest naszym kulturowym dorobkiem, który mamy obowiązek oraz przyjemność poszerzać i kontynuować, mając stale na uwadze dobro naszych uczniów, którzy ubogaceni muzyką będą stanowić przyszłe pokolenia naszego narodu. W trosce o to, zapewniamy uczniom nie tylko podstawową edukację muzyczną, ale też innego rodzaju formy rozwoju artystycznego. Są to m. in. liczne popisy, audycje, koncerty na terenie szkoły oraz w regionie, konkursy, zabawy integracyjne, wyjazdy na różnego rodzaju spektakle, koncerty, kursy, warsztaty. W tradycji naszej szkoły zagościły takie wydarzenia jak Konkurs Młodego Melomana, Konkurs Solfeżu, Międzyszkolny Turniej Muzyczny, audycje poświęcone sylwetkom kompozytorów, atrakcyjne Dni Otwarte Szkoły czy warsztaty instrumentalne prowadzone przez zaproszonych muzyków z różnych ośrodków.

W ostatnich latach, kiedy to powstaje wokół nas wiele innych możliwości rozwijania zainteresowań dzieci, staramy się tym bardziej zwracać uwagę rodziców potencjalnych kandydatów do szkoły oraz rodziców obecnych uczniów na niezwykły wpływ, jaki wywiera na rozwój każdego dziecka kształcenie muzyczne. Dlatego w 2008 roku, przy szkole zostało powołane Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły Muzycznej w Prudniku, które zajmuje się promocją, integrowaniem środowiska muzycznego oraz wspieraniem szkoły i najzdolniejszych uczniów. Poprzez Stowarzyszenie działamy w tym kierunku, aby zachęcać rodziców do tego, by już jak najmłodsze dzieci miały dostęp do poznawania muzyki poprzez śpiew, zabawę i poznawanie instrumentów.

Szkoła Muzyczna w Prudniku jest prowadzona i nadzorowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Szkoła gruntownie rozwija uzdolnienia muzyczne w zakresie podstawowym oraz przygotowuje do dalszego kształcenia. Kształci się w niej około 120 uczniów, w dwóch cyklach: sześcioletnim i czteroletnim. Obecnie uczniowie mają do wyboru możliwość kształcenia się na następujących instrumentach: skrzypce, fortepian, akordeon, flet, klarnet, saksofon, trąbka, puzon, tuba, perkusja. Oprócz nauki gry na wybranym instrumencie uczniowie uczęszczają obowiązkowo na następujące zajęcia dydaktyczne: rytmika, kształcenie słuchu, audycje muzyczne, chór, fortepian dodatkowy, akompaniament, mogą też wspólnie muzykować w zespołach instrumentalnych.

Proces kształcenia w naszej szkole jest dobrze zaplanowany, oparty na zatwierdzonym arkuszu organizacyjnym – nastawiony na harmonijny rozwój ucznia. Wymagania edukacyjne dostosowane są do indywidualnych możliwości i predyspozycji ucznia. W szkolnym zestawie programów nauczania znajdują się programy do wszystkich prowadzonych w szkole obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Uczniowie szczególnie uzdolnieni mają możliwość korzystania z dodatkowych form kształcenia np. lekcji z wybitnymi pedagogami. Nie zapominamy również o wspieraniu uczniów mających pewne trudności w nauce. W tym celu dokonujemy diagnozy przyczyn owych trudności we współpracy z rodzicami, aby udzielić najbardziej efektywnej pomocy. Uczniowie ci są równie mocno przygotowywani i zachęcani do występów publicznych, gdyż stanowi to, jak wynika z naszych obserwacji, niezwykle mocny bodziec do lepszej, wydajniejszej pracy przy instrumencie. Jako pedagodzy szkoły muzycznej jesteśmy szczęśliwi, że uczymy języka muzyki, który jest językiem emocji, a przez to uniwersalnym językiem wszystkich ludzi. Uczymy, że muzyka jest sztuką, która wymaga pracy, pokory oraz dążenia do doskonałości, wpajając swoim uczniom przesłanie Alberta Einsteina, który podkreślał, że „nieważne jest to, czy człowiek odnosi zwycięstwa, ale to czy dąży do wartości”.

Opracowanie:
Małgorzata Jaskółka – dyrektor i nauczyciel gry na fortepianie w PSM I st. w Prudniku,
Ewelina Niżyńska – nauczyciel gry na akordeonie w PSM I st. w Prudniku.

1 Kronika PSM w Prudniku, 1948 – 1966, s. 5.

2 Kronika PSM w Prudniku, 1966 – 1976, s. 26.

3 Kronika PSM w Prudniku, 1948 – 1966, s. 12.

4 Trybuna Opolska, 20.06.1950, Powołanie Rady Społecznej przy Miejskim Ognisku Muzycznym, nie odnaleziono.

5 Kronika PSM w Prudniku, 1948 – 1966, s. 18.

6 Kronika PSM w Prudniku, 1948 – 1966, s. 69, 90.

7 Tamże, s. 91.

8 Tamże.

9 Tamże, s. 1.

10 Kronika PSM w Prudniku, 1966 – 1976, s. 114.

11 Głos Włókniarza nr 12, Gdzie nie ma serca – muzyka istnieć nie może, 16 – 30.06.1973, s. 4.

12 Księgi Pamiątkowe, 1968 – 1986, 1986 – 1995.