W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Sezon na grzyby trwa. Jadalne od trujących czasem trudno odróżnić, a skutki błędu mogą być tragiczne

27.08.2024

Grzybowe pomyłki

Już niedługo wielu z nas ruszy na wyprawy po ulubione borowiki, gołąbki, kurki czy sówki. Podczas grzybobrania nietrudno jednak o pomyłkę. Wiele jadalnych i lubianych gatunków łatwo jest pomylić z niejadalnymi lub nawet trującymi grzybami. Które owocniki najczęściej są ze sobą mylone? Poniżej prezentujemy zestawienie. 

Borowik szlachetny, a goryczak żółciowy

Kapelusz borowika jest mięsisty, wypukły, suchy i  matowy o barwie od piaskowej do kasztanowej. Rurki u młodych osobników są prawie białe, u starszych żółtooliwkowe. Trzon gruby, baryłkowaty, koloru piaskowego z białawą siateczką żyłek. Niejadalny goryczak żółciowy charakteryzuje się trzonem z brązową siateczką o długich oczkach oraz różowo zabarwioną warstwą rurek. U młodych osobników rurki są brudnobiałe. Kapelusz poduchowaty, zamszowaty. Nawet niewielki dodatek goryczaka do potrawy sporządzonej z borowików nie będzie nadawał się do jedzenia z powodu silnej goryczy.

Czubajka kania, czubajka czerwieniejąca, ostrołuskowa, a śmiertelnie trujące muchomory

Cechą rozpoznawczą czubajki kani jest zygzakowaty wzór na trzonie, ruchomy pierścień, kapelusz z garbkiem, biały, niezmienny miąższ, bulwiasta podstawa bez pochwy. Czubajkę wywołującą zatrucia, jak czubajka czerwieniejąca odróżnimy po wyraźnych, odstających łuskach na kapeluszu, czerwonym wybarwieniu blaszek i trzonu po uszkodzeniu oraz braku ciemniejszego wzoru na trzonie. Z kolei trująca czubajka ostrołuskowa ma kapelusz pokryty stożkowatymi łuskami, nieprzesuwalny pierścień oraz nieprzyjemny zapach. Śmiertelnym zagrożeniem jest pomyłka czubajki kani z muchomorem zielonawym. Ma on zielonkawy, gładki (bez łatek) kapelusz bez garbka, nieruchomy pierścień oraz bulwę z pochwą. Z kolei muchomora plamistego od kani odróżniają jaśniejsze, białe łatki na brązowym kapeluszu, który jest pozbawiony garbku, zwisający pierścień oraz bulwa u podstawy trzonu.

Gąska zielonka, a gąska siarkowa

Gąskę zielonkę możemy pomylić z gąską siarkową, która surowa jest trująca, a gotowana - niejadalna z powodu przykrego zapachu karbidu. Innymi charakterystycznymi cechami jadalnej gąski są żółte, gęsto ułożone blaszki, zapach mąki oraz białawy miąższ.

Łuszczak zmienny, a  śmiertelnie trująca hełmówka jadowita

Łuszczak zmienny zmienia barwę w zależności od stopnia zawilgocenia. Suchy jest wyblakły i jaśniejszy na brzegu, wilgotny robi się miodowobrązowy i trochę obślizgły. Blaszki od białych, przez cynamonowe do rudobrązowych. Trzon pusty z brązowym pierścieniem, poniżej łuseczkowaty, starszy wyłysiały. Łuszczak zmienny ma przyjemny grzybowy zapach i rośnie na drewnie drzew liściastych. Pomylić go możemy ze śmiertelnie trującą hełmówką jadowitą, która wydziela zapach mąki, rośnie na drewnie drzew iglastych, ma biały pierścień poniżej, którego trzon ma strukturę z białymi włókienkami.

Mleczaj rydz, a trujący mleczaj wełnianka i krowiak podwinięty

Mleczaj rydz ma pomarańczowe blaszki,  które po uszkodzeniu zielenieją, ale nigdy nie przechodzą w  winnoczerwone. Mleczko jest marchewkowe, które wysychając blaknie i zmienia się w szarozielone, ale nigdy nie przebarwia się do winnoczerwonego. Warto zapamiętac także, że mleczaj rydz rośnie tylko pod sosnami. Szczególne zagrożenie dla zdrowia stanowi pomyłka z  mleczajem wełnianką. Jego blaszki są białe, mleczko piekące i białe. Charakterystyczny jest frędzlowato-kosmkowaty brzeg kapelusza. Rośnie tylko pod brzozami.  Należy unikać również toksycznego krowiaka podwiniętego, zwanego olszówką. Grzyb ten po uszkodzeniu nie wydziela mleczka. Zamiast tego blaszki oraz trzon przebarwiają się na kolor czerwonobrązowy.

Śmiertelnie trujący muchomor zielonawy, a podobne jadalne gatunki

Muchomor zielonawy jest jednym z najsilniej trujących grzybów. Cechami charakterystycznymi tego grzyba są: zawsze białe, kremowe blaszki; gładka powierzchnia kapelusza; zwieszony, nieprzesuwalny pierścień na trzonie, pod kapeluszem; gruba bulwa otoczona pochwą; słodki zapach przypominający sztuczny miód. Jadalnymi gatunkami, z którymi możemy go pomylić są czubajka kania, gołąbek zielonawy oraz gąska zielonka, a więc grzyby także blaszkowe. I jest to jedyna ich cecha wspólna. Czubajkę kanię odróżniają łuski na kapeluszu, ruchomy pierścień oraz bulwa bez pochwy. Jeśli podczas grzybobrania kierujemy się wyłącznie barwą kapelusza pomyłka może dotyczyć gołąbka zielonawego. Jednak gołąbek nie posiada pierścienia ani  pochwy, trzon jest gładki, a powierzchnia kapelusza u dorosłych osobników charakterystycznie poletkowato popękana. Podczas zbierania młodych osobników, trującego muchomora możemy pomylić także z gąską zielonką. Tu cechami charakterystycznymi odróżniającymi gąskę są żółte blaszki, brak pierścienia i pochwy oraz zdecydowanie mniejszy rozmiar dorosłych osobników.

W przypadku pomyłek grzybów jadalnych z muchomorem zielonkawym szczególnie musimy stosować się do zasady, aby zbierać tylko dorosłe owocniki, które wykształciły już cechy charakterystyczne.

Opieńka miodowa, a maślanka wiązkowa

Opieńka miodowa jest jadalnym grzybem, jednak do spożycia nadają się tylko młode kapelusze. Opieńkę miodową możemy pomylić z maślanką wiązkową. Obie rosną gromadnie na pniakach, ale maślankę zdecydowanie odróżnia gładki kapelusz, brak pierścienia oraz bardzo gorzki smak.

Pieczarki jadalne, pieczarka trująca (karbolowa), a śmiertelnie trujące muchomory

Do pomyłki może dojść przy ocenie młodych owocników. Dlatego pamiętajmy, aby zbierać pieczarki, gdy wykształcą cechy rozpoznawcze. Najważniejszą cechą są blaszki pieczarek. Te jadalne początkowo są bladoszare, potem różowe, a na końcu czarnawe. Trująca pieczarka karbolowa bardzo przypomina jadalną pieczarkę. W tym przypadku pieczarkę karbolową zdecydowanie odróżnia zapach i reakcja na uszkodzenie. Jeśli żółknie po uszkodzeniu, a przy tym nieprzyjemnie pachnie mamy do czynienia z pieczarką karbolową. Jeśli chcemy dodatkowo upewnić się, możemy pieczarkę przekroić i umieścić w miseczce z gorącą wodą-zapach karbolu będzie bardziej intensywny. Cechą charakterystyczną, która odróżnia muchomora jadowitego od jadalnych pieczarek są niezmiennie białe, ewentualnie lekko kremowe blaszki przez cały okres życia tego grzyba.

Pieprznik jadalny, a lisówka pomarańczowa

Pieprznika jadalnego możemy  pomylić z lisówką pomarańczową. Fałszywa kurka będzie miała kapelusz, blaszki i trzon w jednakowym, pomarańczowym kolorze. Elastyczny, miękki i pomarańczowy miąższ. Trzon zdecydowanie węższy niż jadalna kurka i przeważnie jednakowej grubości lub delikatnie zwężający się do dołu. Pieprznika jadalnego poznamy po trzonie nieco jaśniejszym od kapelusza i białym miąższu.

Smardz jadalny, a piestrzenica kasztanowata

Smardz pojawia się w lasach już w kwietniu. Wyróżnia go owocnik, prawie okrągły lub nieco wydłużony z szerokimi zagłębieniami. Na całym przekroju jest pusty. Z kolei piestrzenica kasztanowata ma nieregularnie pofałdowaną powierzchnię przypominającą mózg, a jej kapelusz zrośnięty jest z trzonem.

 

Literatura:

  1. Grzyby, Encyklopedia kieszonkowa. Edmund Garnweidner, Muza SA, Wydanie II, Warszawa 1994.
  2. Atlas Grzybów, Wiesław Kamiński, Dragon Expert, Wydanie II, Bielko- Biała 2019.
  3. Atlas Grzybów, Wydawnictwo SBM Sp. z o.o. Warszawa 2013.
  4. Zdjęcia grzybów: nagrzyby.pl, wikipedia.org, cudnapolska.pl

Zdjęcia (22)

{"register":{"columns":[]}}