Czynniki reprotoksyczne w środowisku pracy - zmiany w przepisach prawnych
UWAGA!
Z dniem 28 lipca 2024 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2024 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy.
Ww. rozporządzenie w zakresie swojej regulacji obejmuje, oprócz dotychczasowych rozwiązań, dodatkowo ochroną pracowników pracujących w narażeniu na działanie substancji o działaniu reprotoksycznym kategorii 1A/1B (Repr. 1A/ Repr. 1B), którym przypisuje się zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia H360, H360D, H360F, H360FD, H360Fd, H360Df.
Pracownicy pozostający w kontakcie z substancjami reprotoksycznymi są zatrudnieni przede wszystkim przy produkcji i stosowaniu: pestycydów, produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych, w przemyśle gumowym, farmaceutycznym, metalurgicznym,
w budownictwie, w placówkach ochrony zdrowia, warsztatach samochodowych.
Przykładowymi substancjami reprotoksycznymi są:
- metale i/lub ich związki (ołów, kadm, chrom, nikiel, rtęć, metylortęć),
- związki boru (tritlenek diboru, kwas borowy, borany),
- tlenek węgla,
- bis fenol A, ftalany,
- 2-metoksyetanol, 2-etoksyetanol, octan 2-metoksyetanol,
- formamid, dimetyloformamid,
- n-metylopirolidon, n-etylopirolidon,
- imidazol i jego pochodne,
- nitrobenzen,
- dimetyloacetamid.
Pracodawca zobowiązany jest prowadzić rejestr prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy pracach, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym.
Ponadto, pracodawca zobowiązany jest wykonywać pomiary tych substancji chemicznych, mieszanin lub czynników, w trybie i z częstotliwością określonymi
w przepisach wydanych na podstawie art. 227 § 2 Kodeksu pracy:
- co najmniej raz na sześć miesięcy - jeżeli podczas ostatniego badania
i pomiaru stwierdzono stężenie czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym lub substancji reprotoksycznej powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS; - co najmniej raz na trzy miesiące - jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono stężenie czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym lub substancji reprotoksycznej powyżej 0,5 wartości NDS.
Jeżeli wyniki dwóch ostatnich badań i pomiarów szkodliwych dla zdrowia czynników
działaniu rakotwórczym lub mutagennym lub substancji reprotoksycznej, w odstępie co najmniej sześciu miesięcy, nie przekroczyły 0,1 wartości NDS, pracodawca może odstąpić od wykonywania badań i pomiarów.
Ponadto Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2024 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy wprowadza:
- definicje substancji reprotoksycznej, nieprogowej substancji reprotoksycznej oraz progowej substancji reprotoksycznej;
- kontrolę zdrowia związaną z oceną indywidualną pracownika w celu określenia stanu jego zdrowia w związku z narażeniem na działanie określonych czynników rakotwórczych, mutagenów lub substancji reprotoksycznych podczas pracy.
W związku z wejściem w życie ww. rozporządzenia nastąpiły zmiany
w formularzu „Informacja o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym”, który stanowi załącznik nr 2 do ww. rozporządzenia i jest przekazywany przez pracodawcę:
- właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu
oraz - właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy
niezwłocznie po rozpoczęciu działalności oraz corocznie, w terminie do dnia 15 stycznia za rok poprzedni, albo na ich wniosek.
Podczas uzupełniania formularza należy zwrócić szczególną uwagę na:
- konieczność rozróżniania pracowników zatrudnionych przy pracach w stężeniach do 0,1 (włącznie) oraz powyżej 0,1 krotności NDS zgodnie z §6 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia,
- wypełnienie charakterystyki narażenia dla procesu technologicznego o działaniu rakotwórczym lub mutagennym według nowego wzoru w części szczegółowej.
Wykaz czynników i procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, znajduje się w załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 26 lipca 2024 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy.