Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Łodzi

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje, iż coraz większym problemem w krajach UE staje się zanieczyszczenie żywności tlenkiem etylenu (ETO) i związane z tym ryzyko dla zdrowia konsumentów, które wywołuje obecność tej substancji w środkach spożywczych. Z informacji Europejskiej Agencji Chemikaliów
(https://echa.europa.eu/pl/substanceinformation/-/substanceinfo/100.000.773) wynika, że zgodnie ze zharmonizowaną klasyfikacją i oznakowaniem (ATP14) zatwierdzoną przez Unię Europejską, ETO to substancja toksyczna po połknięciu, powoduje też poważne oparzenia skóry i uszkodzenia oczu, jest toksyczna w przypadku wdychania, może powodować wady genetyczne, może powodować nowotwory, może zaburzać płodność i podejrzewa się, że działa szkodliwie na płód, powoduje uszkodzenie narządów poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie, jest skrajnie łatwopalnym gazem, powoduje poważne uszkodzenie oczu, może powodować podrażnienie dróg oddechowych oraz może powodować senność lub zawroty głowy. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy, podkreśla, że tlenek etylenu jest uznawany za substancję o działaniu genotoksycznym (bezprogowym) i kancerogennym i stanowi potencjalne zagrożenie dla zdrowia konsumentów niezależnie od jego poziomu.
ETO jest fumigantem i dezyfektantem, który jest zakazany w UE do stosowania w żywności.
W związku z wykryciem ETO w sezamie (poch. INDIE) i produktach pochodnych oraz w dodatku do żywności - mączce chleba świętojańskiego E410 (poch. TURCJA) Komisja Europejska podjęła się wypracowania jednolitego podejścia organów urzędowej kontroli w całej UE do działań wobec zanieczyszczonych produktów żywnościowych:

1. wprowadzono przepisy dot. kontroli granicznych na granicach UE przesyłek sezamu importowanych z Indii, w tym badanie urzędowe 50% przesyłek w kierunku ETO

2. każdy środek spożywczy dla którego wyznaczony jest najwyższy dopuszczalny poziom pozostałości (NDP) ETO w żywności (określony na poziomie granicy wykrywalności) w rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/868, i dla którego stwierdzono przekroczenie NDP ETO należy uznać za produkt niebezpieczny zgodnie z art. 14 ust. 2 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 178/2002, a podmiot odpowiedzialny za produkt ma obowiązek wycofać go z obrotu oraz od konsumentów (jeśli może być w ich posiadaniu) i poinformować o tym właściwy organ, zgodnie z art. 19 rozporządzenia (WE) nr 178/2002; w przypadku kontroli produktów na granicy, taki produkt niezgodny nie może być wprowadzony do obrotu

3. w przypadku wykorzystania środka spożywczego o którym mowa w punkcie 2) jako surowca do produkcji innego środka spożywczego (złożonego), to taki złożony środek spożywczy należy uznać za produkt niebezpieczny zgodnie z art. 14 ust. 2 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 178/2002, bez względu na poziom ETO w produkcie złożonym, a podmiot odpowiedzialny za produkt ma obowiązek wycofać go z obrotu oraz od konsumentów (jeśli może być w ich posiadaniu) i poinformować o tym właściwy organ, zgodnie z art. 19 rozporządzenia (WE) nr 178/2002; w przypadku kontroli produktów na granicy, taki produkt niezgodny nie może być wprowadzony do obrotu

4. należy przeprowadzić pełną identyfikację łańcuchów żywnościowych produktów niezgodnych, o których mowa w punkcie 2) i 3), tzn. ustalić wszystkich dostawców i odbiorców (poza odbiorcami indywidualnymi) tych produktów; podmioty mają obowiązek udostępnienia tych danych na podstawie art. 18 rozporządzenia (WE) nr 178/2002

5. podmioty branży spożywczej należy informować o nowym zagrożeniu w żywności jakim jest ETO i wskazywać, że powinny rozważyć w ramach własnej analizy ryzyka czy do procedur na podstawie zasad HACCP określonych w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 należy włączyć zagrożenie - zanieczyszczenie surowców i produktów ETO.

Podejście to zapewnia wysoki poziom ochrony konsumentów i opiera się na założeniu, że nie można ustanowić bezpiecznych poziomów narażenia konsumentów na ETO, dlatego każdy poziom stanowi potencjalne ryzyko.
Główny Inspektor Sanitarny zamieścił ostrzeżenie dot. ETO na stronie:

www.gov.pl/web/gis/działania-na-poziomie-ue-dotyczace-zanieczyszczenia-zywnosci-tlenkiem-etylenu-eto

W załączeniu tabela z wykazem laboratoriów, które obecnie lub wkrótce będą miały możliwość przeprowadzenia analizy w kierunku pozostałości pestycydów oraz tlenku etylenu.