Pierwsza pomoc w zimowych urazach - jak reagować w przypadku odmrożeń, upadków czy skaleczeń.
07.01.2025
Okres zimowy, mimo swojego uroku, niesie ze sobą zwiększone ryzyko różnego rodzaju urazów. Chłodne temperatury, śliskie powierzchnie i specyficzne warunki atmosferyczne mogą prowadzić do sytuacji wymagających szybkiej interwencji. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy w typowych zimowych przypadkach.
Zacznijmy od odmrożeń, które są jednym z najczęstszych zimowych zagrożeń. Odmrożenie można rozpoznać po charakterystycznym zblednięciu lub zsinieniu skóry, któremu towarzyszy uczucie mrowienia lub drętwienia. W poważniejszych przypadkach na skórze mogą pojawić się pęcherze, a dotknięty obszar staje się twardy w dotyku. Gdy zauważymy te objawy, najważniejsze jest, aby działać spokojnie i metodycznie. Pierwszym krokiem powinno być przeniesienie osoby poszkodowanej w ciepłe miejsce i delikatne zdjęcie mokrej odzieży oraz biżuterii. Kluczowe jest stopniowe ogrzewanie odmrożonej części ciała - najlepiej poprzez zanurzenie jej w letniej wodzie o temperaturze 37-40°C lub okrycie czystymi, ciepłymi kocami. Należy bezwzględnie unikać pocierania odmrożonego miejsca śniegiem lub rękami, gdyż może to spowodować dodatkowe uszkodzenia.
Równie częstym problemem zimą są upadki prowadzące do skręceń, zwichnięć czy złamań. W przypadku skręcenia lub zwichnięcia należy zastosować zasadę RICE: odpoczynek (Rest), zimny okład (Ice), ucisk (Compression) i uniesienie kończyny (Elevation). Przy urazie kostki lepiej nie zdejmować buta, gdyż może on stanowić naturalną ochronę przed obrzękiem. Sytuacja jest poważniejsza w przypadku złamań - tutaj kluczowe jest unieruchomienie złamanej kończyny wraz z sąsiednimi stawami i powstrzymanie się od prób nastawiania kości. Jeśli mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, priorytetem jest zatamowanie krwawienia sterylnym opatrunkiem, przy czym nie wolno wpychać wystających kości do środka.
Szczególnie niebezpiecznym stanem jest hipotermia, czyli wychłodzenie organizmu. Jej objawy to drżenie ciała, dezorientacja, senność, spowolniona mowa i ogólne osłabienie. W takiej sytuacji natychmiast wzywamy pomoc medyczną. Do czasu jej przybycia przenosimy osobę w ciepłe, suche miejsce, zdejmujemy mokrą odzież i okrywamy ciepłymi kocami, zaczynając od tułowia. Jeśli poszkodowany jest przytomny, możemy podać mu ciepłe (ale nie gorące) napoje. Kategorycznie nie podajemy alkoholu, który może pogorszyć sytuację.
Nie należy również lekceważyć drobniejszych urazów, takich jak skaleczenia czy otarcia. Zawsze należy je dokładnie oczyścić ciepłą wodą z mydłem, zdezynfekować i zabezpieczyć sterylnym opatrunkiem. W warunkach zimowych szczególnie ważne jest, aby zmieniać opatrunek, gdy zamoknie od śniegu.
Natychmiastowego wezwania pogotowia (112) wymagają sytuacje, gdy poszkodowany jest nieprzytomny lub ma zaburzenia świadomości, występują poważne odmrożenia lub hipotermia, widoczne są złamania otwarte, występuje silne krwawienie lub osoba ma trudności z oddychaniem.
Pamiętajmy, że najlepszą formą pomocy jest zapobieganie. Noszenie odpowiedniego obuwia z antypoślizgową podeszwą, ubieranie się warstwowo, szczególna ochrona głowy, dłoni i stóp, unikanie długiego przebywania na mrozie oraz reagowanie na pierwsze oznaki wychłodzenia to podstawowe zasady zimowego bezpieczeństwa.