Narażenie na radon i produkty jego rozpadu
Radon jest gazem promieniotwórczym powszechnie występującym naturalnie w środowisku: w podłożu gruntowym, wodzie i powietrzu. Radon jest stałym składnikiem powietrza atmosferycznego i najcięższym gazem szlachetnym, jest niewidoczny, nie ma zapachu ani smaku. Powstaje w wyniku promieniotwórczego rozpadu radu, który z kolei tworzy się w wyniku rozpadu uranu. Najczęściej spotykamy w naturze jest izotop Radon-222, (oznaczony symbolem 222Rn).
Jako gaz może łatwo się przemieszczać i wchodzić w kontakt z człowiekiem, w szczególności dostawać się do płuc wraz z wdychanym powietrzem. Mimo, że rozpada się emitując cząstki alfa (których przenikliwość jest bardzo mała) bezpośredni kontakt z płucami może stanowić zagrożenie dla zdrowia, w szczególności zwiększać ryzyko rozwoju nowotworu płuc. Radon dzięki permanentnej migracji do atmosfery jest stałym, choć śladowym, obok innych gazów szlachetnych, składnikiem powietrza. O ile w otwartej przestrzeni jego stężenie jest bardzo małe, w zamkniętych, źle wietrzonych pomieszczeniach, do których przedostaje się z podłoża gruntowego, jego poziom rośnie, co może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Ryzyko narażenia na radon może wystąpić m.in. w miejscu zamieszkania, miejscu pracy oraz w budynkach o mieszanym przeznaczeniu. Szczególnie wysokie poziomy stężenia radonu występują na terenach, na których gleba i skały są bogate w uran.
Narażenie ogółu ludności na naturalne źródła promieniowania jonizującego wynosi ok. 2,45 mSv/rok, co stanowi 63,5% całkowitej dawki skutecznej dla statystycznego mieszkańca Polski (3,86 mSv/rok). Największy udział w tym narażeniu ma radon i produkty jego rozpadu, od których statystyczny mieszkaniec Polski otrzymuje dawkę wynoszącą ok. 1,20 mSv/rok.
Radon Rn-222 i produkty jego rozpadu jest uznawany przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC) jako czynnik rakotwórczy klasy 1 (IARC, 2012 ).