Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wieluniu

Na dzień 18 listopada, w krajach Unii Europejskiej, przypada Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach (EAAD). Został on ustanowiony w 2008 roku przez Komisję Europejską na wniosek Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób.

Natomiast w dniach 18-24 listopada 2023 roku obchodzimy Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach (WAAW), który Światowa Organizacja Zdrowia ustanowiła w 2015 r. Inicjatywy te odpowiadają na narastające zagrożenie związane ze zjawiskiem oporności drobnoustrojów na antybiotyki. Kampaniom informacyjnym organizowanym w ramach EAAD i WAAW przyświeca jeden główny cel -  zwiększenie świadomości ogółu społeczeństwa, również pracowników ochrony zdrowia na temat tego, czym jest oporność na antybiotyki oraz przekazywanie informacji o jej konsekwencjach.

Rosnący poziom bakterii odpornych na antybiotyki można ograniczyć, zachęcając do ograniczonego i odpowiedniego stosowania antybiotyków u pacjentów zgłaszających się do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.

Rosnąca oporność na antybiotyki zagraża skuteczności antybiotyków teraz i w przyszłości. Oporność na antybiotyki stanowi coraz poważniejszy problem zdrowia publicznego w Europie. Choć liczba zakażeń wywołanych bakteriami opornymi na antybiotyki rośnie, liczba nowych antybiotyków nie jest obiecująca, co stwarza ponure perspektywy na dostępność skutecznego leczenia antybiotykami w przyszłości.

Całkowite spożycie antybiotyków w populacji, a także sposób ich spożycia ma wpływ na oporność na antybiotyki. Doświadczenia niektórych krajów Europy pokazują, że ograniczenie przepisania antybiotyków pacjentom ambulatoryjnym spowodowało jednoczesne zmniejszenie oporności na antybiotyki.

W ramach podstawowej opieki zdrowotnej wypisuje się około 80–90% wszystkich antybiotyków, głównie na infekcje dróg oddechowych.

Istnieją dowody wskazujące, że w wielu przypadkach infekcji dróg oddechowych antybiotyki nie są konieczne i że układ odpornościowy pacjenta jest na tyle kompetentny, aby zwalczać proste infekcje. Oczywiście są pacjenci, u których występują pewne czynniki ryzyka, takie jak np. ciężkie zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, w przypadku których konieczne jest przepisanie antybiotyków. Niemniej niepotrzebne przepisywanie antybiotyków w podstawowej opiece zdrowotnej jest zjawiskiem złożonym, jednak wiąże się głównie z takimi czynnikami, jak błędna interpretacja objawów, niepewność diagnostyczna i postrzegane oczekiwania pacjenta.

Komunikacja z pacjentem jest kluczowa – badania pokazują, że satysfakcja pacjentów w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej zależy bardziej od skutecznej komunikacji niż od otrzymania recepty na antybiotyk.

Profesjonalne porady lekarskie wpływają na postrzeganie i podejście pacjentów do choroby oraz postrzegane zapotrzebowanie na antybiotyki, w szczególności gdy są oni informowani o tym, czego się spodziewać w trakcie choroby, w tym o realistycznym czasie rekonwalescencji i strategiach samodzielnego leczenia.

Fakty i mity

Czy antybiotyki są skuteczne w walce z COVID-19, przeziębieniem lub grypą?

FAŁSZ. Antybiotyki są skuteczne przeciwko bakteriom, ale nie zabijają wirusów.

COVID-19 jest chorobą wywoływaną przez wirusa, podobnie jak przeziębienie i grypa. Antybiotyki nie pomogą w wyzdrowieniu po infekcji wirusowej. Aż 80% zimowych chorób nosa, uszu, gardła i płuc jest powodowanych przez wirusy, a nie bakterie.

Stosowanie antybiotyków powoduje, że bakterie stają się oporne na antybiotyki. A przyjmowanie antybiotyków często wiąże się z różnymi nieprzyjemnymi skutkami ubocznymi, takimi jak biegunka, nudności czy wysypki skórne. Antybiotyki należy przyjmować wyłącznie za radą lekarza, w przepisanej dawce i przez zalecany czas.

Czy jeśli jesteś chory, możesz zażywać antybiotyki, które masz w domu?

FAŁSZ. Nigdy nie należy przechowywać antybiotyków w domu ani wykorzystywać pozostałości po poprzednich kuracjach. Nie zażywaj także antybiotyków bez konsultacji z lekarzem!

W przypadku większości infekcji bakteryjnych lekarz zwykle przepisuje antybiotyki na określoną liczbę dni. Może się to różnić w zależności od infekcji i antybiotyku. Zawsze należy przyjmować pełny cykl antybiotyków, we właściwych dawkach i przez liczbę dni zaleconą przez lekarza!

Jeśli leczysz się samodzielnie, możesz wybrać niewłaściwy antybiotyk, zastosować niewłaściwą dawkę, a nawet zażywać antybiotyki, gdy nie są one konieczne. Samoleczenie przyczynia się do oporności na antybiotyki.

Jeśli otrzymałeś więcej tabletek antybiotyku niż przepisano, zapytaj farmaceutę, jak pozbyć się resztek.

Jeśli po 2-3 dniach poczuję się lepiej, czy mogę przestać brać antybiotyki?

FAŁSZ. Po zażyciu antybiotyku przepisanego w celu leczenia infekcji bakteryjnej, w ciągu kilku dni powinieneś poczuć się lepiej. Dzieje się tak dlatego, że antybiotyk zaczyna działać, zabijając bakterie odpowiedzialne za infekcję. Jeśli przerwiesz przyjmowanie antybiotyku przed zakończeniem przepisanego cyklu leczenia lub przyjmiesz niewłaściwą dawkę lub w niewłaściwych odstępach czasu, pozostałe bakterie mogą rozwinąć oporność na antybiotyk.

Antybiotyki należy przyjmować wyłącznie za radą lekarza, w przepisanej dawce i przez zalecany czas!

 

Źródła:

https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en/get-informed/key-messages/primary-care-prescribers

https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en/misconceptions-about-antibiotics-and-antimicrobial-resistance

http://antybiotyki.edu.pl/edwa/info.php