Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Wieluniu

Pomysł akcji zrodził się w Stanach Zjednoczonych w 1974 roku. W Polsce pierwsze obchody miały miejsce w 1991 roku.

Palenie papierosów jest najczęstszą formą używania tytoniu na świecie. Należy podkreślić, że wszystkie formy używania tytoniu są szkodliwe i nie ma bezpiecznego poziomu narażenia na tytoń.

Palenie papierosów bądź innych wyrobów zawierających nikotynę prowadzi do wielu dysfunkcji w pracy organizmu. Dym tytoniowy już po pierwszym zaciągnięciu się powoduje wiele zmian w układzie naczyniowo-sercowym. Tlenek węgla, powstający w procesie spalania papierosa, trafia do układu krwionośnego i utrudnia transport tlenu do komórek. Palenie powoduje również wzrost cholesterolu i zwiększenie krzepliwości krwi, co może być konsekwencją miażdżycy, udaru mózgu,
a nawet zawału serca.

Jednymi z najgroźniejszych i najczęściej występujących chorób u palaczy są nowotwory. Najbardziej niebezpieczny i trudny do zdiagnozowania jest rak płuca, który rocznie dotyka ok. 20 tysięcy Polaków. Główną przyczyną powstania tego źle rokującego schorzenia nowotworowego jest palenie tytoniu.

Nawet krótkotrwałe narażenie na dym papierosowy może spowodować poważne szkody. Dowody naukowe wykazały, że bycie biernym palaczem powoduje choroby sercowo-naczyniowe i oddechowe, w tym chorobę wieńcową i raka płuc, zabijając przedwcześnie około 1,3 miliona osób każdego roku. Wśród noworodków narażonych na dym papierosowy w macicy lub po urodzeniu istnieje zwiększone ryzyko przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej oraz podwojenie ryzyka zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej.

W Raporcie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2018 r. palenie tytoniu zostało wskazane jako jeden z głównych problemów zdrowia publicznego i czynników ryzyka odpowiedzialnych za przedwczesną umieralność z powodu chorób niezakaźnych. W 2020 r. 22,3% światowej populacji używało tytoniu, w tym 36,7% ogólnej populacji mężczyzn i 7,8% kobiet. Tytoń zabija ponad 8 milionów ludzi rocznie na całym świecie.

Polskie statystyki dotyczące palaczy również nie brzmią optymistycznie. Do codziennego palenia
w 2022 r. przyznało się aż 28,8% dorosłych Polaków (30,8% mężczyzn i 27,1% kobiet). Wynik ten ma tendencję zwyżkową w stosunku do poprzednich lat. Palenie tytoniu jest najważniejszą przyczyną zgonów polskich mężczyzn (26,6% wszystkich zgonów w 2019 r.) oraz drugą co do częstości przyczyną zgonów kobiet w Polsce (13,7% wszystkich zgonów w 2019 r.). Zgodnie z aktualnymi mapami potrzeb zdrowotnych na lata 2022-2026, najbardziej obciążającym czynnikiem ryzyka zdrowotnego w Polsce jest tytoń, znajdujący się niezmiennie od 1990 r. na pierwszym miejscu.

Należy edukować nauczycieli, rodziców i opiekunów, aby promowali i tworzyli środowiska wolne od wyrobów zawierających nikotynę. Edukowanie na temat skutków zdrowotnych używania wyrobów tytoniowych powinno być ciągłym procesem, który ewoluuje jednocześnie z procesem kształcenia i zmieniającymi się możliwościami poznawczymi dzieci i młodzieży. Koordynacja podejmowanych działań edukacyjnych ma niebagatelne znaczenie dla jej kontynuacji w przyszłości.

 

Źródła:

https://www.zwrotnikraka.pl/swiatowy-dzien-rzucania-palenia/

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco

https://www.who.int/activities/protecting-people-from-tobacco-smoke

https://planujedlugiezycie.pl/index.php/rak-pluca-porady/