Aktualizacja Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności
01.06.2021
Aktualizacja Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności po doświadczeniach z pandemią COVID-19, w tym pod kątem zwiększania zdolności UE w zakresie wsparcia państw członkowskich. Na realizację mechanizmu na lata 2021-2027 przewidziano 1 263 000 EUR oraz do 2 056 480 000 EUR na rzecz odbudowy po COVID-19. To ponad trzy razy więcej niż na lata 2014-2020. Dzięki temu, że Polska w 2020 roku osiągnęła zdolność do zarządzania ryzykiem, może z tych środków skorzystać.
Komisja Europejska (KE) opublikowała Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/836 z dnia 20 maja 2021 r. zmieniające decyzję nr 1313/2013/UE w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności, w pracach nad jego przygotowaniem aktywnie uczestniczyło Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Efektem zaangażowania Centrum jest m.in. zapis mówiący o potrzebie usprawniania procesu zbierania danych o stratach spowodowanych przez katastrofy. Informacje te są wykorzystywane na potrzeby zarządzania ryzykiem, w tym oceny ryzyka oraz prognozowania wystąpienia zagrożeń.
Nowe przepisy, które obowiązują od 26 maja 2021 r., mają na celu wzmacnianie odporności państw członkowskich oraz zwiększanie zdolności Unii Europejskiej do reagowania na katastrofy. KE, we współpracy z państwami członkowskimi, wypracuje unijne cele odporności na katastrofy zarówno naturalne, jak i spowodowane przez człowieka. Cele te uwzględnią problematykę zmian klimatu.
Istotnym rozwiązaniem jest ustanowienie Unijnej sieci wiedzy w zakresie ochrony ludności, mającej na celu gromadzenie i rozpowszechnianie wiedzy oraz doświadczeń obejmujących tematykę zarządzania kryzysowego. Ideą jest wzmacnianie współpracy administracji publicznej ze światem nauki oraz organizacjami międzynarodowymi, w tym na rzecz wdrażania Ramowego programu działań z Sendai na lata 2015-2030 w sprawie ograniczenia ryzyka katastrof, Porozumienia paryskiego do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oraz Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030.
Pandemia COVID-19 dowiodła konieczności poprawy skuteczności działań w zakresie przygotowania i reagowania na transgraniczne zagrożenia, w tym szczególnie wzmocnienie obszaru ochrony zdrowia, poprzez zwiększanie zasobów państw UE gdy te okazują się niewystarczające. Nowe przepisy umożliwiają KE bezpośrednie pozyskiwanie niezbędnych środków, co pozwoli skrócić czas ich dystrybucji i wesprzeć efektywność reagowania w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej. Zasoby takie jak samoloty gaśnicze czy środki medyczne będą w pełni finansowane z budżetu UE.
Aktualizacja ma także na celu zwiększenie kompetencji Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego, które całodobowo monitoruje sytuacje kryzysowe oraz zapewnia koordynację działań na rzecz udzielania pomocy poszkodowanym wskutek katastrof państwom.