Biuletyn analityczny nr 31
18.01.2021
Spis treści
Neutralizacja bomby lotniczej Tallboy – nowe technologie na rzecz poprawy bezpieczeństwa podczas oczyszczania terenu z niewybuchów.
Piotr Nowak – Grupa Nurków Minerów, 12. dywizjon Trałowców Świnoujście
Oczyszczanie terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych (PWiN) to przedsięwzięcia realizowane przez wyznaczone, specjalistyczne poddziały Sił Zbrojnych RP, które polegają na rozpoznaniu, zabezpieczeniu, neutralizacji i usuwaniu, jak również ostatecznym niszczeniu znalezionych niewybuchów. Patrole saperskie współpracują z przedstawicielami administracji publicznej na podstawie ustawy o zarządzaniu kryzysowym1. Historia największej neutralizacji przedmiotu wybuchowego i niebezpiecznego w Polsce rozpoczęła się 16 kwietnia 1945 r., gdy 617. brytyjski Dywizjon RAF zrzucił na niemiecki ciężki krążownik „Lützow”, w pobliżu Świnoujścia, trzynaści specjalnie zaprojektowanych bomb głęboko penetrujących. Twarda konstrukcja umożliwiała zagłębienie bomby głęboko pod powierzchnię gruntu, a detonacja 2400 kg materiału wybuchowego generowała falę sejsmiczną o niszczycielskim działaniu na infrastrukturę budowlaną, również podziemne bunkry i instalacje wojskowe.
Działania realizowane przez WOT w celu zapewnienia wsparcia podmiotom układu pozamilitarnego w czasie trwania pandemii COVID-19
Ilona Wróbel, Sylwia Tratkiewicz – Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej
Wojska Obrony Terytorialnej zostały utworzone 1 stycznia 2017 r. i są piątym, najmłodszym rodzajem Sił Zbrojnych RP. Misją formacji jest obrona i wspieranie lokalnych społeczności w czasie pokoju, poprzez przeciwdziałanie i zwalczanie skutków klęsk żywiołowych oraz prowadzenie działań ratowniczych w sytuacjach kryzysowych, w czasie wojny zaś przez wsparcie wojsk operacyjnych i wykonywanie zadań obronnych na terytorium kraju. W niniejszej analizie przedstawiono poziom oraz skalę zaangażowania WOT w działania przeciwepidemiczne, podejmowane przez państwo. Podczas całej operacji – „Odporna Wiosna” i „Trwała Odporność” – dotychczas zaangażowano łącznie 19 142[1] żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej, w tym 15 267 żołnierzy OT oraz 3 875 żołnierzy zawodowych. Średnio, w ciągu każdego dnia, w działania zaangażowanych jest nawet 65 000 żołnierzy (z WOT i wojsk operacyjnych).
SARS-COV-2 – sytuacja w Europie – przegląd restrykcji wprowadzonych w Republice Słowackiej, Republice Czeskiej oraz w Republice Federalnej Niemiec od września do grudnia 2020 r.
Paulina Nowicka – Główny Inspektorat Sanitarny
Pandemia COVID-19 trwa. Stopień, w jakim dotknęła różne kontynenty i państwa, różni się w zależności od wielu specyficznych dla danego państwa czynników – między innymi od tego, kiedy pojawił się na jego terenie pierwszy przypadek osoby zakażonej SARS-CoV-2, od systemu ochrony zdrowia i odpowiedzi rządu na sytuację zagrożenia. W celu spowolnienia rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2 oraz ochrony życia i zdrowia ludzi na całym świecie, wprowadzono różnorodne ograniczenia.
Społeczeństwo odporne na zagrożenia
Robert Rey – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Odporność, czyli utrzymanie i rozwijanie takich zdolności w sferze cywilnej i wojskowej, które znacząco utrudnią nieprzyjazne działania, uchodzi za jeden z podstawowych warunków bezpieczeństwa zarówno w wymiarze krajowym jak i unijnym oraz sojuszniczym. Budowa odporności stanowi odpowiedź na różnorodne zagrożenia regionalne, w tym o charakterze hybrydowym, a coraz częściej również globalne. Wzmacnianie odporności jest obowiązkiem i zadaniem każdego państwa, a także staje się kluczowym aspektem bezpieczeństwa UE i NATO. O ile jednak już od dłuższego czasu koncentrowano się na umacnianiu odporności w odniesieniu do potencjału państw i umiejętności zarządzania ich zasobami, o tyle od niedawna – częściowo pod wpływem pandemii – dostrzega się również potrzebę budowy odpornego społeczeństwa, obywateli odpornych na zagrożenia różnego typu. Jak zatem spowodować, by społeczeństwo, często nawet nieświadome zagrożeń, stało się na nie odporne?
Wzmocnienie odporności infrastruktury krytycznej na zagrożenia o charakterze terrorystycznym
Aleksandra Gasztold – Uniwersytet Warszawski
Wyzwania dla bezpieczeństwa bez systemowego wysiłku ich racjonalizacji stają się zagrożeniami. Z perspektywy klasycznego ujmowania bezpieczeństwa, którego podmiotem i dysponentem jest państwo, minimalizacja negatywnego oddziaływania sytuacji niebezpiecznej na otoczenie winna być priorytetem architektury zarządzania w danym sektorze. Koniecznym wymogiem jest precyzyjne określenie elementów składowych systemu, instytucji zaangażowanych w ochronę i przeciwdziałanie zagrożeniom oraz ich kompetencji.
Eksperckie Centrum Szkolenia Cyberbezpieczeństwa, jako odpowiedź MON na współczesne zagrożenia
Aleksandra Paulska – Eksperckie Centrum Szkolenia Cyberbezpieczeństwa
ARPANET, czyli pierwsza sieć rozległa i bezpośredni przodek współczesnego internetu został uruchomiony w 1968 r. w celu wymiany informacji między rządem, instytucjami badawczymi i naukowymi. Jego twórcy nie zakładali, że środowisko stworzone jako alternatywa dla tradycyjnej infrastruktury telekomunikacyjnej, która mogła zostać zniszczona przez potencjalnych agresorów, sama może stać się z czasem miejscem, które będzie tworzyć zagrożenie dla osób indywidualnych, firm i podmiotów państwowych, dając możliwość realizacji działań o charakterze chuligańskim, przestępczym, terrorystycznym, a nawet zostać wykorzystane jako istotny element współczesnych wojen hybrydowych.
Świadomość szans, ale także krytycznych zagrożeń związanych z istnieniem internetu, została podniesiona do rangi jednego z wiodących tematów na szczycie NATO w Warszawie w 2016 r., podczas którego cyberprzestrzeń została uznana za kolejną – po morzu, lądzie i powietrzu – domenę operacyjną1 ze wszystkimi konsekwencjami płynącymi z tej decyzji oraz zobowiązaniami nałożonymi na państwa sojusznicze. Realizując te zobowiązania polskie Ministerstwo Obrony Narodowej podjęło szereg działań natury politycznej i legislacyjnej, wśród których jest wzmocnienie potencjału Sił Zbrojnych RP do działań w cyberprzestrzeni poprzez edukację w tym obszarze zarówno żołnierzy, jak i pracowników cywilnych resortu obrony narodowej. Zwieńczeniem tych wysiłków jest oficjalne otwarcie 18 listopada 2020 r. Eksperckiego Centrum Szkolenia Cyberbezpieczeństwa (dalej: ECSC).