Rządowe Centrum Bezpieczeństwa

KPZK, zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym, jest aktualizowany nie rzadziej niż raz na dwa lata, jednak również wtedy, gdy w wyniku uruchomienia procedur zostanie stwierdzona potrzeba wprowadzenia korekty, bądź uzupełnienia danej procedury lub w przypadku zmiany aktów prawnych, mających znaczenie dla funkcjonowania KPZK.

Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego jest dokumentem wyjściowym w procesie planowania cywilnego wszystkich organów administracji publicznej zaangażowanych w systemie zarządzania kryzysowego i pełni rolę matrycy przy opracowywaniu planów zarządzania kryzysowego ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz wojewodów.

Opracowanie i aktualizacja KPZK jest obowiązkiem ustawowym RCB (art. 11 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy o zarządzaniu kryzysowym). Plan został przygotowany w szczególności na potrzeby Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów. Jest dokumentem wyjściowym w procesie planowania cywilnego na szczeblu centralnym i wojewódzkim. Dotyczy wszystkich faz zarządzania kryzysowego: zapobiegania, przygotowania, reagowania i odbudowy pogrupowanych w dwóch częściach (A i B).

Obecny Plan zastępuje Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 3 marca 2022 roku. Zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. plany zarządzania kryzysowego aktualizowane są w cyklu dwuletnim. W aktualizowanym projekcie zostały uwzględnione wnioski zawarte w Raporcie o zagrożeniach Bezpieczeństwa Narodowego, przyjętym przez Radę Ministrów uchwałą nr 84/2024 z dnia 16 lipca 2024 r., w tym lista zagrożeń, które mogą być powiązane ze zmianami klimatu.

Zakres dokonanej obecnej, ósmej, aktualizacji KPZK:

1. Zmodyfikowano zasady udzielania pomocy psychologicznej ofiarom sytuacji kryzysowej,
   w kierunku akcentowania roli interwencji psychologicznej wykonywanej przez przygotowany personel, nie tylko przez zawodowych psychologów.
2. W związku z zaistniałą katastrofą ekologiczną na Odrze latem 2022 r., spowodowanym „złotą algą”, do aktualizowanej wersji dokumentu wprowadzono nowe zagrożenie, które w trakcie uzgodnień
   z Ministerstwem Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwem Infrastruktury (dział gospodarka wodna) rozszerzono pod ogólną nazwą „zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych” – ze wskazaniem Ministra Infrastruktury jako podmiotu wiodącego przy tym zagrożeniu
3. Z uwagi na zmiany ustawy o działach administracji rządowej - utworzenie nowego działu „gospodarka surowcami energetycznymi” skorygowano zapisy odnoszące się do działań administracji publicznej
   w obszarze spraw energii, a także – w wyniku zmiany podległości Prezesa RARS (przeniesienie uprawnień z Prezesa Rady Ministrów do MSWiA), dostosowano procedury uruchamiania rezerw strategicznych do przyjętych przepisów.
4. W uzgodnieniu z MSWiA uwzględniono i opisano nowe zagrożenie „masowa migracja”. Zakres niezbędnych działań w poszczególnych fazach zarządzania kryzysowego opisano kierując się
   w szczególności postanowieniami uchwały Rady Ministrów z dnia 15 października 2024r. w sprawie strategii migracyjnej Polski na lata 2025-2030.
5. Doprecyzowano charakterystykę zagrożenia pod wspólną nazwą „działania hybrydowe”, wskazując również na szczególny aspekt dezinformacji.  Określono katalog podmiotów właściwych do przeciwdziałania. Z uwagi na specyfikę i wieloaspektowość tego zagrożenia wskazano wszystkie centralne i wojewódzkie podmioty systemu zarządzania kryzysowego jako odpowiedzialne za minimalizowanie i przeciwdziałanie skutkom – stosownie do kompetencji prawnych (monitorowanie sytuacji, przekazywanie informacji, uruchamianie własnych modułów zadaniowych, współdziałanie, występowanie o wsparcie). Przyjęto, że na szczeblu krajowym działania te powinny być realizowane przez Radę Ministrów, z wykorzystaniem informacyjno-koordynacyjnej roli Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego oraz dostępnych zasobów administracyjnych, technicznych i finansowych państwa, tak jak w przypadku każdej innej sytuacji kryzysowej, ale z uwzględnieniem skali
   i złożoności działań hybrydowych. 
6. Dostosowano do obowiązujących przepisów i doświadczeń z faktycznych działań treści Standardowych Procedur Operacyjnych zwłaszcza:

1. SPO-8 „Postępowanie w sytuacji uprowadzenia terrorystycznego obywatela polskiego poza obszarem RP” (rozszerzono opcjonalny zakres działań Ministra Spraw Zagranicznych);
2. SPO-9 „Działania w przypadku masowego napływu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej” (rozbudowano o procedurę postępowania wobec osób, które nie deklarują zamiaru ubiegania się o ochronę międzynarodową);
3. SPO-11 „Organizacja ewakuacji  obywateli polskich spoza granic kraju” (doprecyzowano działania ministrów kierujących działami administracji rządowej);
4. SPO-12 „Obieg informacji pomiędzy krajowymi organami i strukturami zarządzania kryzysowego” (wprowadzono zmiany w obowiązku przekazywania danych o zasobach
   z 1 raz w roku na 1 raz w kwartale, agregowane dane będą obsługiwane przez system informatyczny przygotowywany przez RCB).

7. Dokonano ogólnego przeglądu dokumentu, zwłaszcza pod kątem aktualizacji podstaw prawnych działań organów administracji publicznej w poszczególnych fazach zarządzania kryzysowego. 

Część A zawiera:

• charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących infrastruktury krytycznej;
• zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa dla faz: zapobieganie i przygotowanie.

Część B  określa:

•  zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa;
•  zadania w zakresie monitorowania zagrożeń;
• procedury reagowania kryzysowego, określające sposób postępowania w sytuacjach kryzysowych – zestawienie katalogów i modułów zadaniowych ministrów i wojewodów;
• współdziałanie między służbami uczestniczącymi w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej;
• tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej;
• zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych;
• procedury realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego – standardowe procedury operacyjne, w tym związane z ochroną infrastruktury krytycznej;
• organizację łączności;
• organizację systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania;
• zasady informowania ludności o zagrożeniach i sposobach postępowania na wypadek zagrożeń;
• organizację ewakuacji z obszarów zagrożonych;
• organizację ratownictwa, opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej;
• zasady oraz tryb oceniania i dokumentowania szkód;
• procedury uruchamiania rezerw strategicznych;
• priorytety w zakresie ochrony oraz odtwarzania infrastruktury krytycznej;
• wykaz zawartych umów i porozumień związanych z realizacją zadań zawartych w planie zarządzania kryzysowego;
• skróty zawarte w Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego;
• procedurę aktualizacji Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego.